Nguyên Nhân Và Tác Hại Của Việc Mất Ngủ Đối Với Sức Khỏe Con Người

Mất ngủ kéo dài sẽ khiến người bệnh mệt mỏi, uể oải, sức khỏe suy giảm,… Để điều trị mất ngủ, trước tiên người bệnh cần hiểu mất ngủ kéo dài là bệnh gì, nguyên nhân mất ngủ kéo dài ra sao, mất ngủ kéo dài ảnh hưởng gì đến sức khoẻ,…

Một giấc ngủ có chất lượng khi đáp ứng một số yêu cầu cơ bản như ngủ đủ giờ, đủ sâu, khi thức dậy cảm thấy khỏe khoắn,… Các khảo sát cho thấy thời gian ngủ của một người giảm dần theo độ tuổi và bị tác động bởi nhiều yếu tố như sức khỏe, tâm lý,… của người đó. 

Hiện nay, tỷ lệ người bị mất ngủ kéo dài ngày một tăng cao. Nếu không cải thiện tình trạng mất ngủ liên tục có thể gây ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe cũng như cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Vậy, đâu là những triệu chứng mất ngủ kéo dài bạn cần lưu ý? Và việc điều trị mất ngủ kéo dài nên như thế nào?

Mục lục

Cách điều trị chứng mất ngủ kéo dài
Chế độ dinh dưỡng cho người bị khó ngủ kéo dài
Các câu hỏi thường gặp về chứng mất ngủ liên tục kéo dài nhiều ngày

Mất ngủ kéo dài là bệnh gì?

Mất ngủ kéo dài (tên tiếng anh là insomnia) là tình trạng rối loạn giấc ngủ khiến người bệnh gặp các vấn đề về sức khỏe, tinh thần giảm sút và tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý khác nhau liên quan tới thần kinh, tim mạch. 

Theo Học viện Y học giấc ngủ Mỹ, ước tính có khoảng 10% người trưởng thành bị mất ngủ kéo dài và từ 15 -35% người trưởng thành bị chứng mất ngủ cấp tính diễn ra trong vài ngày, vài tuần, thậm chí lên đến 3 tháng. Thực tế, chứng mất ngủ có thể xảy ra với bất kỳ ai, bất kỳ độ tuổi nào. (1)

Ngày càng có nhiều người bị mất ngủ kéo dài

Nguyên nhân mất ngủ kéo dài

Việc hiểu và xác định rõ tại sao mất ngủ kéo dài là bước quan trọng giúp cho quá trình điều trị mất ngủ kéo dài được thuận lợi.

Bạn đang xem: Tác hại của việc mất ngủ

Nguyên nhân mất ngủ kéo dài khá đa dạng, có thể kể tới một số lý do như: (2)

Stress trong công việc và cuộc sống: Đây được xem là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây chứng mất ngủ kéo dài. Cuộc sống hiện đại khiến khối lượng công việc, cuộc sống trở nên bận rộn, lúc này con người cũng trong guồng quay lo toan về cơm áo gạo tiền. Điều này khiến chúng ta dễ rơi vào trạng thái lo âu và mất ngủ là một trong những hệ lụy sau đó. Những người trẻ tuổi là đối tượng chính trong nhóm nguyên nhân này.  Sử dụng rượu bia, chất kích thích: Các loại đồ uống có cồn như bia rượu hoặc chất chứa caffeine như cà phê thường khiến hưng phấn hệ thần kinh và dẫn tới hậu quả rối loạn giấc ngủ, mất ngủ kéo dài.  Thuốc: Khi lạm dụng một số thuốc điều trị tăng huyết áp, corticoid, thuốc chống trầm cảm,… cũng có thể khiến các triệu chứng mất ngủ kéo dài xuất hiện.  Môi trường sống và thói quen sinh hoạt: Lệch múi giờ hoặc thói quen sinh hoạt không hợp lý cũng có thể gây mất ngủ. Bên cạnh đó, nếu môi trường sống bị ô nhiễm, nhất là ô nhiễm tiếng ồn do xe cộ hoặc các công trình sẽ phá hỏng chu kỳ ngủ của người dân.  Bệnh lý: Nhiều bệnh lý mạn tính với các triệu chứng kéo dài, dai dẳng hoặc thường xuyên xuất hiện vào ban đêm có thể làm người bệnh khó chịu và mất ngủ như viêm dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản, đái tháo đường, tăng huyết áp, suy thận mãn, phì đại tuyến tiền liệt,… Đây cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến đưa đến bệnh mất ngủ kéo dài, đặc biệt ở nhóm người lớn tuổi. Thường xuyên căng thẳng cũng có thể trở thành nguyên nhân mất ngủ kéo dài

Triệu chứng mất ngủ kéo dài

Bệnh mất ngủ kéo dài có nhiều biểu hiện khác nhau trên lâm sàng, thay đổi tùy theo từng đối tượng. Tuy nhiên, người bệnh có thể nhận biết và phát hiện tình trạng này thông qua một số triệu chứng mất ngủ kéo dài như sau: (3)

Mệt mỏi, chán ăn: Khi không ngủ ngon, cơ thể không được hồi phục năng lượng nên thường cảm thấy mệt mỏi uể oải và mất cảm giác thèm ăn. Mất ngủ vào buổi tối: Người bệnh thường khó đi vào giấc ngủ, dễ tỉnh giấc giữa đêm nhưng khó ngủ lại hoặc thức dậy sớm vào buổi sáng. Cảm giác mệt mỏi, đau đầu, tinh thần căng thẳng vừa là nguyên nhân mất ngủ kéo dài, vừa có thể là hậu quả của tình trạng rối loạn giấc ngủ. Mất ngủ vào buổi trưa: Bình thường chúng ta được khuyến khích ngủ một giấc ngắn khoảng 30-60 phút vào buổi trưa để tái tạo năng lượng. Tuy nhiên, với những người mắc bệnh mất ngủ kéo dài thì một giấc ngủ ngắn cũng gặp khó khăn, khiến tinh thần khó chịu và cơ thể uể oải hơn.  Suy giảm trí nhớ, khó tập trung vào công việc và học tập: Đây là dấu hiệu đáng báo động, lúc này bệnh mất ngủ kéo dài đã thực sự ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và cần được điều trị càng sớm càng tốt. Các rối loạn tâm lý kèm theo: Nguy cơ mắc các rối loạn tâm thần kinh, trong đó trầm cảm khá thường gặp khi bị triệu chứng mất ngủ kéo dài hành hạ.  Chất lượng giấc ngủ suy giảm: Khó vào giấc ngủ, khó duy trì giấc ngủ, dậy quá sớm, ngủ dậy vẫn thấy mệt, tỉnh dậy nhiều lần trong giấc ngủ (mỗi lần 30 phút). Triệu chứng mất ngủ kéo dài ra sao?

Tác hại của mất ngủ kéo dài

Mất ngủ kéo dài ảnh hưởng gì tới tinh thần và cuộc sống sinh hoạt của con người? Dưới đây là một số hậu quả của việc mất ngủ kéo dài như: (4)

Ảnh hưởng tới tâm lý: Dễ cáu gắt, bực bội, giảm thích ứng trong cuộc sống… Giảm khả năng tập trung chú ý và ghi nhớ, ảnh hưởng tới năng suất chất lượng công việc và học tập.  Giảm thời gian phản ứng: Một người buồn ngủ trong khi lái xe có thể gục đầu chợp mắt trong vài giây mà không hề hay biết – một thời gian vừa đủ để gây tai nạn. Các vấn đề về thăng bằng như dễ mất thăng bằng, dễ té ngã,… Ảnh hưởng tới sức khỏe: Mất ngủ kéo dài gây rối loạn nhịp tim, tăng huyết áp, nguy cơ nhồi máu cơ tim cao, nguy cơ béo phì, đái tháo đường. Ảnh hưởng xấu đến làn da, mái tóc.

Cách điều trị chứng mất ngủ kéo dài

Khi bị mất ngủ kéo dài phải làm sao? Tác hại của mất ngủ kéo dài ảnh hưởng rất nhiều tới sức khỏe, tinh thần cũng như cuộc sống thường nhật của con người nên cần được điều trị càng sớm càng tốt. Muốn điều trị chứng mất ngủ kéo dài cần kết hợp điều trị triệu chứng và điều trị nguyên nhân gây bệnh. Thông thường, để điều trị mất ngủ kéo dài cần phối hợp nhiều phương pháp khác nhau. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến, cụ thể gồm: 

Dùng thuốc điều trị mất ngủ kéo dài

Mất ngủ kéo dài nên uống thuốc gì? Một số loại thuốc hiện nay được điều chế để cải thiện các triệu chứng mất ngủ nhanh chóng. Nhưng những thuốc này thường không được khuyến khích dùng trong thời gian dài vì một số tác dụng phụ như buồn ngủ vào ban ngày, hay quên, mộng du, các vấn đề về thăng bằng…Dưới đây là một số thuốc điều trị mất ngủ thường được dùng:

Zolpidem Eszopiclone Zaleplon Doxepin Diphenhydramine Melatonin Thuốc điều trị các bệnh lý nguyên nhân: Tăng huyết áp, trào ngược dạ dày thực quản,… gây mất ngủ. Một số thuốc có thể hỗ trợ điều trị mất ngủ kéo dài

Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT)

CBT được thực hiện nhằm cải thiện thói quen và hành vi ngủ của con người. Phần nhận thức của liệu pháp này giúp người bệnh kiểm soát hay loại bỏ những suy nghĩ tiêu cực, nỗi lo gây tỉnh táo dẫn đến mất ngủ. Phần hành vi của CBT giúp người bệnh phát triển những thói quen ngủ tốt và tránh các hành vi gây mất ngủ kéo dài.

Liệu pháp hành vi nhận thức gồm một số kỹ thuật đặc biệt tập trung vào chứng mất ngủ kéo dài như: 

Kỹ thuật nhận thức: Viết ra những lo lắng, băn khoăn trước khi đi ngủ để giúp người bệnh không suy nghĩ trong khi ngủ. Kiểm soát kích thích: Loại bỏ các yếu tố cản trở giấc ngủ. Hạn chế ngủ: Liệu pháp này nhằm hạn chế thời gian ở trên giường, kể cả việc tránh ngủ trưa. Mục đích khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, buồn ngủ để tăng dần thời gian giấc ngủ vào buổi tối. Kỹ thuật thư giãn: Các bài tập yoga, thiền,… được sử dụng để giảm căng cơ, kiểm soát nhịp thở, nhịp tim. Ý định nghịch lý: Điều này liên quan đến việc tỉnh táo trên giường thay vì cố gắng đi vào giấc ngủ. Kỹ thuật này giúp giảm lo lắng để dễ đi vào giấc ngủ.

Thay đổi chế độ ăn uống 

Tránh caffeine, nicotine và rượu vào cuối ngày: Caffeine và nicotine là những chất kích thích phổ biến khiến bạn khó đi vào giấc ngủ. Rượu có thể khiến bạn thức giấc giữa đêm và làm giảm chất lượng giấc ngủ. Tăng cường rau xanh, hoa quả tươi, bổ sung các thực phẩm có tác dụng cải thiện giấc ngủ như: Mật ong, tâm sen, nụ hoa tam thất. Không ăn nhiều bữa vào cuối ngày hay ăn quá no vào buổi tối. Nếu đói trước khi đi ngủ thì có thể ăn nhẹ giúp dễ ngủ hơn.

Vận động thể dục thể thao

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc thường xuyên vận động thể dục thể thao giúp duy trì cân nặng hợp lý, tăng tuần hoàn máu lưu thông khắp cơ thể, giải tỏa căng thẳng và cải thiện giấc ngủ, hỗ trợ điều trị mất ngủ kéo dài. Bạn có thể thực hiện một số động tác nhẹ nhàng với yoga hoặc ngồi thiền định trước khi ngủ để cảm thấy thư giãn.

Tuy nhiên, cần tránh tập thể dục gần giờ đi ngủ vì có thể khiến bạn khó đi vào giấc ngủ. Các chuyên gia đưa ra lời khuyên nên tập thể dục ít nhất 3-4 giờ trước khi đi ngủ để không phản tác dụng. 

Tập thể dục và ăn uống lành mạnh giúp hỗ trợ điều trị mất ngủ kéo dài

Các liệu pháp khác

Châm cứu giúp tăng cường máu lưu thông, đả thông kinh mạch và cải thiện bệnh mất ngủ một cách toàn diện. Cơ chế tác dụng của châm cứu được giải thích nhờ vào sự giải phóng các chất nội sinh như serotonin, endorphin giúp thư giãn, an thần và giảm đau, giảm căng thẳng và đi vào giấc ngủ dễ dàng hơn.

Ngoài ra, cũng có thể thực hiện bấm huyệt để ngủ ngon và sâu giấc hơn, khắc phục dần triệu chứng mất ngủ kéo dài.

Cách phòng tránh chứng mất ngủ liên tục

Mất ngủ kéo dài có thể xảy ra ở người trẻ do căng thẳng liên tục và người lớn tuổi do tuổi tác cùng các bệnh lý đi kèm. Do đó, cần duy trì nhịp sinh học ổn định cũng như một thói quen ngủ tốt có thể giúp phòng ngừa chứng mất ngủ. Ngoài ra, một số biện pháp phòng ngừa tình trạng mất ngủ như:

Đi ngủ vào cùng một giờ mỗi đêm và thức dậy vào cùng một giờ vào mỗi buổi sáng.  Cố gắng không ngủ trưa quá lâu vào ban ngày, nhiều nhất là 60 phút.  Không sử dụng thiết bị điện tử như điện thoại, tivi hoặc sách điện tử trước khi đi ngủ. Vì ánh sáng xanh từ những thiết bị này có thể khiến bạn khó ngủ hơn. Tránh caffeine, nicotine và rượu vào cuối ngày.  Tập thể dục thường xuyên Không ăn nhiều bữa vào cuối ngày hay ăn quá no vào buổi tối. Làm cho không gian phòng ngủ thoải mái: Tối, yên tĩnh và không quá ấm hoặc quá lạnh.  Thực hiện một thói quen để thư giãn trước khi đi ngủ như đọc sách, nghe nhạc, đi tắm, hoặc ngồi thiền,… Không nên sử dụng giường cho bất cứ điều gì khác ngoài việc đi ngủ và tình dục. Nếu bạn không thể đi vào giấc ngủ và không buồn ngủ, hãy thức dậy và làm điều gì đó giúp tĩnh tâm, chẳng hạn như đọc sách cho đến khi bạn cảm thấy buồn ngủ. Nếu bạn có xu hướng nằm thao thức và lo lắng về mọi việc, hãy lập danh sách việc cần làm trước khi đi ngủ. Điều này có thể giúp bạn gạt mối bận tâm của mình sang một bên và thoải mái hơn trước khi ngủ.

Chế độ dinh dưỡng cho người bị khó ngủ kéo dài

Mất ngủ kéo dài nên làm gì? Bên cạnh việc tìm ra nguyên nhân và áp dụng các phương pháp điều trị theo chỉ định, thì việc duy trì một chế độ dinh dưỡng tốt cho an thần là điều cần thiết. Đây là phương pháp an toàn, dễ áp dụng và mang lại hiệu quả cao trong hỗ trợ cải thiện giấc ngủ. 

Mất ngủ kéo dài nên ăn gì?

Thực phẩm giàu vitamin B6: Vitamin B6 giúp tích cực tổng hợp và sản sinh serotonin – chất giúp điều trị và cân bằng giấc ngủ. Do vậy, các loại thực phẩm giàu vitamin B6 như: Cá hồi, cá ngừ, khoai tây, thịt bò, trứng, đậu xanh,… rất tốt cho người bị mất ngủ. Thực phẩm giàu magie: Khoáng chất Magie giúp cơ thể thư giãn, chống căng thẳng và cải thiện giấc ngủ. Người bệnh nên bổ sung các loại thực phẩm giàu magie như: Bơ, các loại hạt, đậu phụ, cá béo, cây họ đậu,… trong chế độ ăn để hỗ trợ chữa bệnh mất ngủ. Quả óc chó: Hàm lượng cao melatonin có trong quả óc chó – một loại hormone giúp cơ thể điều chỉnh chu kỳ giấc ngủ. Người bệnh có thể sử dụng hạt óc chó trước khi ngủ khoảng 1 tiếng để giúp cơ thể thư giãn và có trạng thái ngủ sâu hơn. Chuối: Chuối là loại hoa quả cung cấp lượng magie dồi dào cho cơ thể. Ngoài ra, trong chuối còn chứa tryptophan – loại axit amin tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất serotonin và melatonin. Vì vậy, ăn nhiều chuối sẽ giúp người bệnh dễ đi vào giấc ngủ và có giấc ngủ sâu hơn. Kiwi: Đây là loại trái cây giàu dưỡng chất cần thiết và tốt cho giấc ngủ như: Vitamin, folate và serotonin. Bạn có thể bổ sung kiwi vào các món salad hoặc thưởng thức trực tiếp trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày. Hạt sen, tâm sen, củ sen: Sen được biết đến như một vị thuốc an thần, đem lại tác dụng thư giãn đầu óc, giảm chứng mệt mỏi, đau đầu, hồi hộp, căng thẳng, giúp người bệnh dễ dàng chìm vào giấc ngủ hơn. Các loại cá béo: Các loại cá béo chứa nhiều vitamin D và axit béo Omega-3 có trong cá hồi, cá ngừ, cá thu rất tốt cho sức khỏe. Hai chất này cũng liên quan tới quá trình điều chỉnh serotonin trong cơ thể. Các loại cá béo như cá hồi có thể trị mất ngủ, giúp bạn ngủ ngon hơn

Kiêng gì khi bị mất ngủ kéo dài?

Vitamin C: Người mất ngủ kéo dài không nên bổ sung quá nhiều vitamin C trong một ngày. Đặc biệt ăn trái cây chứa nhiều vitamin C vào buổi tối sẽ làm cho não tỉnh táo và gây ra hiện tượng mất ngủ.  Thức ăn nhiều vị cay: Đồ ăn có vị chua cay nóng làm nhiệt độ cơ thể tăng lên và gây ra hiện tượng mất ngủ trầm trọng. Do đó, người bị mất ngủ kéo dài không nên ăn thức ăn cay, nóng, nhất là vào buổi tối.  Thịt xông khói: Khi chế biến món thịt xông khói người ta thường ướp một lượng muối lớn. Cùng với lượng tyrosine có trong thịt xông khói sẽ làm cho não sản sinh ra chất dopamine gây hưng phấn. Đây là món ăn cản trở rất nhiều đến giấc ngủ và sức khỏe của bạn. Trà nhân sâm: Thức uống này giúp ức chế và giảm căng thẳng nhưng không tốt cho người có triệu chứng mất ngủ kéo dài. Ngoài ra, người bệnh cũng không nên dùng loại trà này vào buổi chiều, tối, nhất là người có kèm theo tăng huyết áp. Các loại thức ăn gây ra đầy bụng, khó tiêu: Một số thực phẩm cần tránh như bắp cải, súp lơ xanh, táo, đậu, nước có ga,… nên hạn chế ăn vào buổi tối để tránh tình trạng đầy hơi, khó tiêu và mất ngủ kéo dài.  Thức ăn có quá nhiều nước: Bàng quang bị đầy và quá trình lọc thận bị thúc đẩy liên tục khiến giấc ngủ của bạn bị làm phiền liên tục. Do đó, cần hạn chế các thực phẩm nhiều nước như súp hay cháo loãng,… Cà phê: Thức uống giúp bạn tỉnh táo vào buổi sáng nhưng không thể tốt cho những người bị mất ngủ kéo dài. Do đó, người bệnh cần hạn chế dù buổi sáng hay buổi tối. 

Các câu hỏi thường gặp về chứng mất ngủ liên tục kéo dài nhiều ngày

Mất ngủ kéo dài bao lâu được coi là bất thường?

Hiện tượng mất ngủ kéo dài có thể diễn ra trong thời gian ngắn (cấp tính) hoặc có thể kéo dài trong thời gian dài (mãn tính).

Mất ngủ cấp tính: Có thể chỉ là một đêm hoặc vài tuần. Mất ngủ mãn tính: Tình trạng mất ngủ ít nhất 3 đêm/tuần trong suốt một tháng hoặc lâu hơn, thường gặp trong các bệnh lý như suy nhược thần kinh, rối loạn lo âu, trầm cảm…

Có hai loại mất ngủ bao gồm nguyên phát và thứ phát.

Mất ngủ nguyên phát: Là tình trạng mất ngủ mà các vấn đề về giấc ngủ không liên quan đến bất kỳ tình trạng hoặc vấn đề sức khỏe nào khác. Mất ngủ thứ phát: Là tình trạng khó ngủ do những vấn đề về sức khỏe (như hen suyễn, trầm cảm, viêm khớp, ung thư hoặc ợ chua), sử dụng một số loại thuốc men, hoặc sử dụng chất kích thích (như rượu).

Những triệu chứng đi kèm với tình trạng mất ngủ bao gồm:

Buồn ngủ vào ban ngày Mệt mỏi Gắt gỏng Các vấn đề về trí nhớ hoặc sự tập trung

Bệnh mất ngủ kéo dài bao lâu? 

Mất ngủ có thể kéo dài trong thời gian ngắn (1 ngày hoặc 1 tuần) và thời gian dài (vài tuần đến vài tháng). Tình trạng mất ngủ được coi là bất thường khi nó diễn ra trong thời gian từ vài tuần cho tới vài tháng và có đi kèm với những triệu chứng trên. Nếu tình trạng mất ngủ cấp tính không được can thiệp điều trị thì sẽ tiến triển thành mãn tính và ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như đời sống sinh hoạt hằng ngày của người bệnh.

Khám và điều trị mất ngủ kéo dài ở đâu?

Điều trị chứng mất ngủ kéo dài được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa thần kinh. Do đó, nếu bạn nghi ngờ bản thân hoặc người xung quanh bị mất ngủ kéo dài, hãy đến thăm khám, tư vấn và điều trị các cơ sở y tế có bác sĩ chuyên khoa thần kinh.

Hiện nay, Khoa Nội Thần kinh, Trung tâm Thần kinh, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh chuyên khám và điều trị các bệnh lý thần kinh nói chung và bệnh mất ngủ nói riêng. Trung tâm quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ hàng đầu, giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm. Không chỉ vậy, tại Trung tâm còn có hệ thống máy móc hiện đại, hỗ trợ chẩn đoán bệnh thần kinh trong đó có mất ngủ một cách chính xác.

Mất ngủ kéo dài có gây trầm cảm không?

Theo các chuyên gia y tế, mối quan hệ giữa giấc ngủ và sức khỏe tâm thần, cụ thể là bệnh trầm cảm là mối quan hệ hai chiều. Cụ thể, tình trạng mất ngủ kéo dài hoặc giấc ngủ bị gián đoạn gây ra bệnh trầm cảm hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng trầm cảm. Một số nghiên cứu tổng hợp chỉ ra những người thường xuyên bị mất ngủ và không có tiền sử trầm cảm trước đó, thì họ có nguy cơ bị trầm cảm cao hơn gấp 4 lần so với những người không có tiền sử mất ngủ kéo dài. Không chỉ như vậy, những người bị trầm cảm nếu mất ngủ có nguy cơ đối mặt với tình trạng trầm cảm nặng hơn.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp người bệnh vừa thiếu ngủ và vừa mắc bệnh trầm cảm thì cũng không dễ để tìm ra cái nào có trước. Nhưng việc điều trị các vấn đề về giấc ngủ sớm có thể giúp giảm các triệu chứng trầm cảm và ngăn ngừa tình trạng tăng nặng bệnh trầm cảm.

Mất ngủ kéo dài làm bệnh trầm cảm thêm nghiêm trọng

Mất ngủ kéo dài có sao không và nên làm gì?

Giấc ngủ đạt tiêu chuẩn giúp cơ thể và bộ não con người tự sửa chữa các tổn thương. Nếu chứng mất ngủ kéo dài mà không được can thiệp sẽ gây ra một số biến chứng như: 

Nguy cơ cao mắc những vấn đề sức khỏe khác như: Đái tháo đường, huyết áp cao, béo phì và trầm cảm,… Nguy cơ ngã cao Sự lo ngại Gắt gỏng Thời gian phản ứng chậm có thể dẫn đến tai nạn giao thông

Mất ngủ có thể làm ảnh hưởng tới sức khỏe thể chất và cả tinh thần của người bệnh. Đặc biệt, tình trạng mất ngủ kéo dài nếu không được điều trị sớm có thể gây ra những hệ lụy khó lường. Cùng tìm hiểu những tác hại của việc mất ngủ tới sức khỏe qua bài viết dưới đây.

Menu xem nhanh:

11. Nguyên nhân gây ra tình trạng mất ngủ ở người bệnh2. Tác hại của việc mất ngủ tới sức khỏe con người

1. Nguyên nhân gây ra tình trạng mất ngủ ở người bệnh

Mất ngủ diễn ra có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau và đều khiến người bệnh rơi vào trạng thái khó ngủ, ngủ không ngon, không sâu giấc và dễ tỉnh giấc. Cụ thể, một số nguyên nhân gây mất ngủ có thể kể đến như:

1.1 Môi trường ngủ không đảm bảo

Môi trường xung quanh có ảnh hưởng rất nhiều tới giấc ngủ. Một phòng ngủ ồn ào, nhiều tiếng động, phòng quá nóng hay quá lạnh sẽ khiến người bệnh khó ngủ. Do đó, tình trạng mất ngủ có thể xảy ra nếu môi trường không đảm bảo các yếu tố về thoải mái, yên tĩnh, mát mẻ…

1.2 Ảnh hưởng từ bệnh lý

Một số bệnh lý có thể khiến người bệnh cảm thấy khó ngủ, hay thức giấc vào nửa đêm như: viêm họng, cảm lạnh, ho về đêm, tiểu đêm… Khi đó, giấc ngủ sẽ bị ảnh hưởng nặng nề, làm gián đoạn giấc ngủ và gây ra tình trạng thiếu ngủ.

1.3 Chế độ sinh hoạt thiếu hợp lý, khoa học

Một số người thường có thói quen xấu như: ngủ không đúng giờ, thức khuya để làm việc, đọc sách, lướt điện thoại, xem tivi, tán gẫu… có thể tác động trực tiếp tới giấc ngủ, lâu dần gây thiếu ngủ nghiêm trọng.

Bên cạnh đó, việc ăn quá no hay uống quá nhiều nước trước khi đi ngủ cũng khiến người bệnh mất ngủ và thiếu ngủ. Bởi ăn no dễ gây ra tình trạng đầy bụng, khó tiêu, uống nhiều nước có thể khiến đi tiểu nhiều lần trong đêm. Tất cả những điều này sẽ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng đó là mất ngủ.

Xem thêm: Mẫu tập viết lớp 1 (3 quyển) file luyện viết chữ, mẫu vở tập viết cho học sinh lớp 1

1.4 Sử dụng chất kích thích

Thường xuyên uống rượu, bia, cà phê, trà… hay hút thuốc lá vào buổi tối sẽ làm hệ thần kinh bị kích thích, khiến người bệnh khó đi vào giấc ngủ và ngủ không ngon, không sâu giấc.

1.5 Căng thẳng, áp lực

Những người thường xuyên làm việc tăng ca, khối lượng công việc lớn, hay suy nghĩ nhiều trước khi ngủ… hầu hết đều có nguy cơ bị thiếu ngủ. Người bệnh chỉ ngủ ngon và ngủ đủ giấc khi đầu óc được thư giãn, tinh thần thoải mái trước lúc đi ngủ. Ngược lại, thường xuyên căng thẳng, áp lực sẽ dễ dẫn đến tình trạng mất ngủ.

1.6 Thiếu ngủ do tuổi tác

Thông thường, thiếu ngủ thường xảy ra ở những người lớn tuổi. Bởi lúc này tình trạng sức khỏe đã sụt giảm đáng kể, cộng với việc thường xuyên sử dụng thuốc điều trị bệnh sẽ ảnh hưởng lớn tới chất lượng giấc ngủ.

Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng mất ngủ, trong đó xuất phát chủ yếu từ thói quen sinh hoạt hàng ngày của người bệnh

2. Tác hại của việc mất ngủ tới sức khỏe con người

Tình trạng mất ngủ kéo dài không chỉ khiến cơ thể người bệnh cảm thấy suy nhược, mệt mỏi mà còn gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng khác. Dưới đây là những tác hại của tình trạng mất ngủ tới sức khỏe con người:

2.1 Mất ngủ ảnh hưởng tới hệ thần kinh

Giấc ngủ có vai trò quan trọng giúp hệ thần kinh luôn hoạt động bình thường. Trong khi đó, tình trạng mất ngủ mạn tính có thể làm gián đoạn hệ thần kinh gửi và xử lý thông tin. Bởi việc mất ngủ làm ngăn chặn hệ thần kinh thực hiện nhiệm vụ tiếp nhận và ghi nhớ thông tin, từ đó gây suy giảm trí nhớ ở người bệnh. Ngoài ra, người bị mất ngủ cũng sẽ cảm thấy khó tập trung hơn trong khi làm việc, học tập.

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, mất ngủ làm ảnh hưởng tiêu cực tới tinh thần và trạng thái cảm xúc con người. Cụ thể là người bệnh có thể cảm thấy tâm trạng dễ bị thay đổi, mất kiên nhất và làm tác động tới quá trình đưa ra quyết định hay sự sáng tạo.

Nếu tình trạng mất ngủ kéo dài, người bệnh còn có thể xuất hiện hiện tượng ảo giác, làm hưng cảm ở những người mắc rối loạn lưỡng cực. Nghiêm trọng hơn, mất ngủ có thể gây ra các rủi ro tâm lý bao gồm: lo lắng, hoang tưởng, có hành vi bốc đồng, ý định tự tử…

Nhiều bệnh nhân bị mất ngủ và gặp các vấn đề về thần kinh đã tới thăm khám bác sĩ chuyên khoa

2.2 Tác hại của việc mất ngủ tới hệ miễn dịch

Hệ miễn dịch có chức năng tạo ra các chất bảo vệ, chất chống nhiễm trùng như cytokine và kháng thể trong khi ngủ. Các chất này giúp chống lại những tác nhân bên ngoài xâm nhập vào cơ thể như vi khuẩn, virus.

Ngoài ra, tình trạng mất ngủ kéo dài còn làm ức chế các hoạt động bình thường của hệ miễn dịch. Do vậy, hệ miễn dịch sẽ trở nên dần suy yếu, không đủ khả năng chống lại các tác nhân xâm nhập bên ngoài và khiến sức khỏe lâu hồi phục sau bệnh tật.

2.3 Mất ngủ kéo dài có thể tác động tới hệ tiêu hóa

Thiếu ngủ hay mất ngủ là tác nhân gây ra tình trạng thừa cân và béo phì. Nguyên nhân được cho là giấc ngủ có ảnh hưởng tới nồng độ của hai loại hormone là leptin và ghrelin, giúp kiểm soát cảm giác no và đói của cơ thể. Tình trạng mất ngủ kéo dài làm giảm lượng leptin (não biết rằng đã ăn no) và tăng ghrelin (kích thích sự thèm), từ đó gia tăng nguy cơ thừa cân, béo phì ở người bệnh.

2.4 Tác động tới hệ hô hấp

Hiện tượng rối loạn thở vào ban đêm hay ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn có thể làm gián đoạn giấc ngủ và giảm chất lượng giấc ngủ của người bệnh.

Tình trạng mất ngủ vào ban đêm khiến người bệnh dễ bị nhiễm trùng đường hô hấp và xuất hiện cảm lạnh, cảm cúm. Bên cạnh đó, thiếu ngủ cũng có thể làm cho các bệnh hô hấp hiện có ở người bệnh trở nên nghiêm trọng hơn, cụ thể như bệnh phổi mạn tính.

Người bị mất ngủ về đêm dễ có nguy cơ bị nhiễm trùng đường hô hấp và xuất hiện tình trạng cảm lạnh, cảm cúm

2.5 Tác động tới hệ nội tiết

Việc sản xuất hormone trong cơ thể phụ thuộc nhiều vào số lượng và chất lượng giấc ngủ. Để sản xuất đủ lượng testosterone, người bệnh cần ngủ ít nhất 3 giờ liên tục. Trong khi đó, tuyến yên có vai trò tiết ra hormone tăng trưởng hàng ngày, việc ngủ đủ giấc và rèn luyện thể dục cũng giúp giải phóng hormone tuyến yên. Từ đó mà mất ngủ có thể gây tác hại lên hệ nội tiết đó là làm ảnh hưởng tới việc sản xuất hormone.

Sự gián đoạn này có tác động lớn tới hormone tăng trưởng, đặc biệt là ở trẻ em và thanh thiếu niên. Vì vậy nếu mất ngủ kéo dài có thể khiến trẻ chậm tăng trưởng và chậm phát triển chiều cao.

2.6 Tác hại của việc mất ngủ tới hệ tim mạch

Mất ngủ kéo dài có thể khiến hệ thần kinh giao cảm phải hoạt động nhiều hơn. Từ đó khiến co mạch máu, tăng huyết áp và tạo gánh nặng cho tim. Hơn nữa, việc ngủ ít cũng làm cơ thể cần nhiều insulin hơn để duy trì mức độ đường huyết bình thường, do đó có tác động xấu đến tim mạch.

Mất ngủ kéo dài không được kiểm soát có thể gây co mạch máu, tăng huyết áp và tạo gánh nặng cho tim.

Có thể thấy, giấc ngủ có vai trò quan trọng đối với sức khỏe con người. Hơn nữa, tình trạng mất ngủ kéo dài có thể ảnh hưởng tới cả thể chất và tinh thần người bệnh. Do đó, khi nhận thấy các dấu hiệu mất ngủ mà không thuyên giảm, người bệnh nên khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.