“Cây đa, bến nước, sân đình” là biểu tượng của làng quê truyền thống Việt Nam. Ngày nay, những hình ảnh ấy không còn rõ nét nhưng nó vẫn như cái hồn, được truyền tụng, tiếp biến dệt nên tình yêu thương, sự gắn bó, đoàn kết trong mỗi con người đất Việt.
Bạn đang xem: Cây đa giếng nước sân đình
 |
| Cây đa, bến nước, sân đình là những đặc trưng của làng Việt. Ảnh: internet |
Từ sơ khai, khi con người biết cố kết thành cộng đồng để chế ngự thiên nhiên, sản xuất ra của cải vật chất đã hình thành các làng quê. Rồi cùng với thời gian, những cộng đồng người Việt đã sản sinh ra những làng quê đậm chất văn hóa. Nơi đó, một cộng đồng người Việt cùng quần tụ sinh sống với nguyên tắc trọng tình, ngại di chuyển. Họ lấy gia đình, họ hàng, láng giềng làm mối quan hệ giao tiếp, sinh hoạt hàng đầu trong cuộc sống thường nhật.
Với nền văn minh lúa nước và sự khắc nghiệt của thiên tai, người trong làng phải quần tụ để giúp nhau trong sản xuất và chế ngự thiên nhiên. Do vậy, ngoài mối quan hệ thân tộc, cùng sống trong một làng, họ đều liên kết chặt chẽ với nhau tạo nên tình làng, nghĩa xóm “tối lửa tắt đèn có nhau”… Tính cộng đồng đã trở thành nguyên tắc sống của các làng quê để người ta phải nhắc nhau “bán anh em xa, mua láng giềng gần”…
Tính cộng đồng đã gắn kết các thành viên trong làng lại với nhau. Điều này được thể hiển rõ qua các hình ảnh cây đa, bến nước, sân đình. Cây đa là nơi ngồi mát, nghỉ ngơi của người dân sau những buổi làm đồng mệt nhọc, nóng bức, là chốn nghỉ chân của lữ khách qua đường. Bởi vậy, cây đa được là nơi giao tiếp của làng với thế giới bên ngoài. Người Việt xem cây đa như một biểu tượng linh thiêng, vừa gần gũi, thành kính, vừa sợ hãi “thần cây đa, ma cây gạo”… Cùng với cây đa là bến nước. Bến nước có thể là một đoạn của con sông chảy qua làng, hoặc một hồ nước của làng, cũng có thể chỉ là một giếng nước. Đây chính là nơi giao lưu, chia sẻ của những người phụ nữ trong khi tắm cho con, vo gạo, rửa rau…
Nếu như bến nước là nơi dành cho những người phụ nữ thì sân đình lại là nơi tập trung của những người đàn ông. Sân đình là trung tâm hành chính, văn hóa xã hội của làng. Tất cả các việc quan trọng của làng đều diễn ra ở đây như hội họp, xét xử kiện tụng, đón rước quan trên, văn hóa - văn nghệ, giải trí… Đình làng là nơi thờ thành hoàng. Về khía cạnh tâm linh, đình có giá trị to lớn trong quyết định vận mệnh của cả làng. Một làng có phúc hay không người ta thường ngắm đình của làng đó xem thế đất và hướng đình có hợp phong thủy không. Đình làng thường có địa điểm thoáng đãng, có sóng nước hay ao hồ phía trước mang ý nghĩa tụ thủy thịnh mãn cho cả làng...
Tính cộng đồng tạo nên sức mạnh làng quê. Không chỉ chung sức để chế ngự thiên tai, giúp nhau sản xuất mà các làng quê còn tham gia đánh giặc, giữ làng. Hơn 4.000 năm lịch sử với bao cuộc chiến, làng quê như thành trì vững chắc không một thế lực nào có thể xâm lấn. Tính cộng đồng đã làm nên nền văn hóa làng bền vững. Chính đặc trưng này còn tạo nên tính cách người Việt: sống trọng tình, tương thân tương ái, giàu ý thức độc lập dân tộc và lòng yêu nước.
Trong xã hội hiện đại, xét về mặt cấu trúc, kiến trúc, làng Việt Nam đã thay đổi toàn diện về mọi lĩnh vực. Trong xu thế đô thị hóa, CNH-HĐH, hầu như còn rất ít làng còn giữ được các biểu tượng truyền thống mang tính cổ điển của làng như lũy tre, cây đa, bến nước, sân đình. Tuy vậy, những đặc trưng tốt đẹp trong văn hóa làng của người Việt vẫn tồn tại và được thừa kế, phát huy. Không còn tập trung ở “cây đa, bến nước, sân đình” nhưng những hình ảnh người làng quê í ới gọi nhau cùng uống bát nước chè xanh; người tay liềm, tay cuốc cùng giúp các gia đình có hoàn cảnh khó khăn, thiếu sức lao động; mang rau, gạo, các vật dụng đến cho người nghèo, người neo đơn; trong làng có người đau, người chết là ngay sau đó cả làng đều biết và đến chia sẻ… vẫn luôn hiện hữu. Đặc biệt, trong phong trào xây dựng NTM hiện, tính cộng đồng làng xã lại càng được phát huy hơn bao giờ hết. Người dân sẵn sàng hiến đất, hiến đường, góp tiền của, công sức xây dựng để làng ngày một phát triển và tươi đẹp hơn.
… Ngồi trong những nhà văn hóa của các thôn xóm hôm nay, chúng ta lại liên tưởng đến những sân đình ngày xưa. Xưa sân đình là nơi để các bậc nam nhi bàn việc làng, hội hè, đình đám, thì nay nhà văn hóa lại là nơi tụ họp không chỉ có riêng nam nhi mà cho tất cả người dân. Đây là nơi để người dân tụ họp nghe các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước; là nơi thôn, xóm bàn việc tổ chức thực hiện các chủ trương, nghị quyết, tổng kết, rút kinh nghiệm về các hoạt động; nơi biểu dương gương người tốt, việc tốt và nhắc nhở những người chưa tiến bộ. Nhà văn hóa còn là nơi để tất cả các thành viên trong làng tham gia sinh hoạt văn nghệ, rèn luyện TDTT… Như vậy, ở một góc độ nào đó, nhà văn hóa còn có tính chất như là sân đình ngày xưa…
Làng quê Việt mang bóng dáng người mẹ, là nơi khởi nguồn, hun đúc nhưng cũng là điểm tựa cho sức mạnh tinh thần. Bởi vậy, trong tâm khảm mỗi người con đất Việt, dù đi đâu, về đâu đều mang trong mình tinh thần đoàn kết, đùm bọc cũng như ý thức tự lực, tự cường và đều hướng về ngôi làng thân thương, cộng đồng thân thuộc của mình với tình cảm thiêng liêng. Và đó chính là cội nguồn sức mạnh, là ngọn nguồn của lòng yêu nước bất diệt của dân tộc Việt Nam.
Từ ngàn năm nay hình ảnh “cây đa – giếng nước – sân đình” đã sớm đi sâu vào đời sống văn hóa của người dân Việt Nam. Bộ ba “Cây đa – Giếng nước – Sân đình” gắn bó thủy chung son sắc như người bạn tậm giao với cư dân miền nông nghiệp lúa nước. Có thể nói ở đâu có “Cây đa” là có “Giếng nước” hoặc “Sân đình”. Hay nói cách khác ở đâu có con người sinh sống thì có sự hiện hữu của bộ ba này.
Cây đa – Giếng nước – Sân đình là những nguồn cảm hứng bất tận trong những bức tranh thêu phong cảnh làng quê. Những bức tranh này được trưng bày trong phòng khách sẽ làm toát lên vẻ đẹp truyền thống , trang nhã và lịch sự cho không gian của bạn.
Mục lục Hiện
1.Tranh thêu Cây đa, Giếng nước, Sân đình là gì?
2.Ý nghĩa tranh thêu Cây đa – Giếng nước – Sân đình.
2.1.Cây đa trong ý nghĩa tâm linh
2.2.Cây đa trong đời sống sinh hoạt của người dân
2.3.Bên cạnh cây đa là hình ảnh giếng nước mang đậm “chất quê” trong đó.
2.4.Nếu như giếng nước dành cho những người phụ nữ thì sân đình lại mang đậm dấu ấn của những người đàn ông.
2.5.Tái bút
Tranh thêu Cây đa, Giếng nước, Sân đình là gì?
Tranh thêu Cây đa – Giếng nước – Sân đình là một mẫu tranh thuộc chủ đề tranh phong cảnh làng quê. Những bức tranh thêu phong cảnh làng quê là một đề tài rất rộng, rất đỗi quen thuộc với người dân Việt Nam.
Tranh phong cảnh làng quê thường tái hiện lại những cảnh vật mang đậm nét đời sống sinh hoạt nơi làng quê Việt Nam. Những cảnh vật hết đỗi gần gũi, quen thuộc, đơn sơ, giản dị.
Đó có thể là con đường làng quanh co, dòng sông uốn lượn, cánh đồng chín bát ngát thẳng cánh cò bay. Rồi đến không khí nô nức của bà con nơi thôn quê vào mùa thu hoạch. Hay đến kí ức tuổi thơ tươi đẹp bên bạn bè chăn trâu, thổi sáo, cắt cỏ…Và đương nhiên, hình ảnh gắn liền với kí ức của những người con nơi làng quê không thể thiếu được hình ảnh Cây đa – Giếng nước – Sân đình.
Ý nghĩa tranh thêu Cây đa – Giếng nước – Sân đình.
Tranh thêu Cây đa – Giếng nước – Sân đình không chỉ đẹp mà còn nổi bật với những tầng ý nghĩa riêng của nó.
Cây đa từ lâu đã đi vào lời ru, tiếng hát của các bà, các mẹ “Cây đa quán dốc”, “Lý cây đa” ….Nó mang một biểu tượng của làng quê Việt Nam. Ý nghĩa biểu tượng đầu tiên của cây đa là sức sống trường tồn và dẻo dai vượt thời gian. Cây đa như một minh chứng của thời gian, chứng kiến sự đổi thay của con người, đất trời.
Cây đa trong ý nghĩa tâm linh
Từ xa xưa, cây đa, cây đề, hay cây xanh, cây si đều được coi là những cây có tuổi thọ cao và sức sống bất diệt. Chúng có mặt ở hầu hết mọi vùng miền, là nơi mà ngưng tụ, thu hút sức mạnh tâm linh. Nhiều đồn đoán, nhiều câu chuyện dân gian được “thêu hoa dệt gấm” thêm, khiến những loài cây này đều trở thành linh vật trong văn hóa đời sống.
Xem thêm: Bỏ Túi Ngay 10+ Cách Chụp Ảnh Nửa Người Đẹp, Chất, Dễ Ứng Dụng
Cũng bởi vậy, cây đa còn được coi là biểu tượng tâm linh của làng quê. Mặc dù chúng mọc ở nhiều nơi nhưng những nơi như đầu làng, đình làng cổ, đền chùa thường không thể vắng bóng chúng.
Cây đa tạo cho đình, chùa một không gian linh thiêng, thoáng mát và một cảm giác bình yên. Tương truyền, cây đa còn là nơi ngự trị của các thần linh và các linh hồn bơ vơ vất vưởng. Cây đa nào càng già cỗi, rậm rạp lâu đời thì càng gắn bó với thần linh. Cây đa tại các khu di tích và cổng làng thường được người dân thờ cúng, thắp hương. Hành động đó thể hiện lòng thành kính đến các vị thần linh cũng như mong muốn các linh hồn bơ vơ về nương nhờ cửa Phật không đi quấy nhiễu dân làng.
Những nơi người ta mở đường, nếu gặp phải cây đa lớn tuổi, cũng không mấy ai dám chặt phá. Thay vào đó sẽ đi đường vòng qua. Và sẽ lập bàn thờ ở những cây già đó. Đây cũng là do những chuyện kể rằng, có nhiều người gặp tai họa khi chặt phá cây thần.
Cây đa trong đời sống sinh hoạt của người dân
Cây đa cổ thụ làng tỏa bóng mát cho những người nông dân sau một ngày làm lụng vất vả. Cho những bà, những chị đi chợ về dừng chân nghỉ. Cho những người lữ thứ bộ hành, cho những người gồng gánh buôn bán kiếm ăn…
Dưới bóng cây đa, họ có thể vừa nghỉ ngơi để uống bát nước chè xanh. Ăn bữa trưa với bát cơm nắm và chút muối vừng mang theo. Cùng nhau trao đổi về những đồng ruộng, chuyện mùa màng, chuyện làm ăn, buôn bán.
Không những thế đó còn là nơi nghỉ ngơi hóng mát của các cụ già. Hay là nơi họp của cả làng, nơi tổ chức những ngày hội hè đình đám…
Đó là chưa kể cạnh gốc cây đa nào trong làng trai gái thường hò hẹn gặp gỡ nhau. Lứa đôi trao duyên gửi phận cho nhau. Lũ trẻ như chúng tôi thường hò hẹn tập trung để đi củi, đi làm thuê. Dưới gốc đa già là nơi trẻ con thường đánh cù, đánh đáo,… Và không ít cuộc hát ví, hát ghẹo dưới đêm trăng thường diễn ra bên cạnh gốc cây đa làng.
Bên cạnh cây đa là hình ảnh giếng nước mang đậm “chất quê” trong đó.
Thời ông bà ta, giếng nước là hình ảnh rất đỗi quen thuộc. Cho đến ngày nay nhiều vùng miền vẫn còn giữ được cái “nét riêng” này. Phải ở trong thời khắc ấy mới hiểu hết giá trị cốt lõi của nó mang lại. Không hiểu sao nước giếng trong, mát đến thế. Thậm chí nhấp thử ngụm nước còn có vị ngọt đọng lại ở họng rất thanh nhẹ. Phải chăng đó là quà tặng của thiên nhiên mang lại cho những người nông dân chất phác.
Giếng nước in đậm dấu ấn của những người phụ nữ lam lũ ngày ấy. Nơi đó rạo rực tiếng cười nói ,trò chuyện của các bà, các mẹ trong lúc nấu nướng, giặt giũ. Những buổi chiều tà múc gáo nước giếng rửa tay chân mà mát cả tâm hồn.
Hình ảnh giếng nước còn đi vào câu chuyện tình yêu kinh điển giữa Trọng Thủy và Mị Châu. Hình ảnh ngọc trai tượng trưng cho Mị Châu. Còn về phần giếng nướ chính là tấm gương phản chiếu tất cả những tội lỗi mà Trọng Thủy mắc phải. Theo như tương truyền thì người ta lấy nước giếng ấy rửa ngọc thì càng rửa càng sáng.
Như vậy, Giếng nước không chỉ là nguồn long mạch chính cung cấp nước sạch cho sinh hoạt của bà con. Mà chúng còn tượng trưng cho sự gột rửa tâm hồn qua truyện cổ tích Mị Châu Trọng Thủy. Giếng nước đã gột rửa tâm hồn Trọng Thủy được gọi là giếng ngọc.
Nếu như giếng nước dành cho những người phụ nữ thì sân đình lại mang đậm dấu ấn của những người đàn ông.
Sân đình là trung tâm hành chính,văn hóa xã hội của làng. Tất cả các việc quan trọng của làng đều diễn ra ở đây như hội họp, xét xử kiện tụng, văn hóa – văn nghệ… Đình làng còn được coi như “trụ sở” của làng. “Trụ sở” này có thể mở không có người trông coi. Phàm là người con của làng đều phải có trách nhiệm trông coi và giữ gìn đình làng. Làng nào trù phú thì đình làng to, còn làng nào thuần nông thì đình làng khiêm tốn hơn. Tuy nhiên, nội dung và hình thức của đình làng to hay nhỏ đều giống nhau. Giống nhau ở cái ý nghĩa đặc biệt – đó là nơi tôn vinh những giá trị văn hóa được mọi người công nhận.
Đình làng là nơi thờ thành hoàng làng – Người có công xây dựng làng được dân làng tôn vinh. Về khía cạnh tâm linh, đình có giá trị to lớn trong quyết định vận mệnh của cả làng. Một làng có phúc hay không người ta thường ngắm đình của làng đó xem thế đất và hướng đình có hợp phong thủy không.
Đình làng – đó là biểu tượng, là cốt cách, là văn hóa của làng xã. Là dấu ấn về kiến trúc của từng thời kỳ. Là “điểm nhấn” của ký ức con người và điểm nhấn của bức tranh đồng quê Việt Nam.
Tái bút
Khi những cảnh vật trên được tái hiện lại trở nên thơ mộng và đẹp vô cùng. Nó thể hiện một cách chân thực và sống động nhịp sống của làng quê Việt Nam. Nó gợi cho mỗi chúng ta nỗi nhớ nhung man mác về sự yên bình chốn quê hương.
Xã hội ngày càng phát triển thì ta càng khó có cơ hội được thấy lại những hình ảnh xưa cũ kia nữa. Chính vì thế mà những bức tranh thêu cây đa, giếng nước, sân đình càng có ý nghĩa to lớn hơn. Chúng lưu giữ và tái hiện lại những hình ảnh đặc trưng của những vùng quê xa xưa. Đem lại những cảm xúc khó diễn tả, đồng thời giảm bớt phần nào sự nhớ nhung với những người con xa quê.
Treo những bức tranh này không chỉ giúp trang trí nội thất thêm phần cao cấp và sang trọng. Mà mặt khác sẽ mang cả cái hồn của quê hương thu nhỏ lại ngày trong không gian gia đình của bạn.
Bức tranh sẽ tạo cho bạn cảm giác yên bình, thư thái khi trở về nhà sau những bộn bề, mệt mỏi ngoài kia. Đồng thời cũng là một vật phong thủy giúp cuộc sống gia đình bạn luôn an lành, hòa thuận và hạnh phúc.
Ngoài ra những bức tranh thêu cây đa, giếng nước, sân đình sẽ là những món quà cao cấp vô cùng đặc biệt và ý nghĩa để dành tặng đến người thân, bạn bè trong các dịp đặc biệt. Với vẻ đẹp và ý nghĩa sâu sắc, bức tranh chắc chắn sẽ làm hài lòng tất cả mọi người.
