Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.
Bạn đang xem: Phân biệt men vi sinh và men tiêu hóa
Hiện nay, khi điều trị những hội chứng liên quan đến rối loạn tiêu hóa, đơn thuốc của bác sĩ thường chỉ định bổ sung men vi sinh hoặc men tiêu hóa, đôi khi có cả hai loại. Vậy thực chất men vi sinh và men tiêu hóa có giống nhau không, vai trò cụ thể của các loại men này đối với hệ tiêu hóa là gì?
Men vi sinh và men tiêu hóa là 2 loại hoàn toàn khác nhau, thể hiện ở từng đặc tính của chúng:
1.1 Men vi sinh là gì?
Men vi sinh là chế phẩm có chứa các vi sinh vật có lợi (lợi khuẩn). Khi vào đường tiêu hóa, men vi sinh sẽ cải thiện cân bằng của hệ tạp khuẩn ruột và mang lại lợi ích cho sức khỏe người dùng. Men vi sinh còn được gọi là probiotic.
Trong ruột già luôn tồn tại các loại vi khuẩn thường trú, ngoài vi khuẩn gây bệnh còn có vi khuẩn có ích (lợi khuẩn). Lợi khuẩn giúp tiêu hóa tốt thức ăn, tạo hệ sinh thái cân bằng trong đường ruột và bảo vệ ruột già. Lợi khuẩn giúp lên men thức ăn, sản xuất acid lactic, acid hóa đường ruột, ngăn sự phát triển quá mức của các vi khuẩn có hại, hạn chế nhiễm khuẩn đường tiêu hóa, khắc phục loạn khuẩn ruột, giúp cho hệ miễn dịch đường ruột hoạt động hiệu quả hơn.
1.2 Men vi sinh được chỉ định cho bệnh gì?
Men vi sinh được chỉ định khi sự cân bằng hệ tạp khuẩn đường ruột bị xáo trộn, dẫn đến rối loạn tạp khuẩn, thường gặp ở bệnh nhân điều trị kháng sinh kéo dài. Biểu hiện loạn khuẩn ruột là đi ngoài phân sống, tiêu chảy, khó tiêu, trướng bụng...
Hiện nay, phần lớn men vi sinh trên thị trường thuộc loại thực phẩm chức năng như: antibio, bioacimin, probio, lactomin. Tuy nhiên vẫn có nhiều sản phẩm men vi sinh chứa hàm lượng lợi khuẩn cao, vì vậy khi sử dụng phải tuân theo hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất hoặc bác sĩ điều trị. Trong trường hợp men vi sinh sử dụng các chủng vi sinh vật không thường trú trong ruột (như dạng bào tử và nấm men) thì không được sử dụng lâu dài.
1.3 Lưu ý khi dùng men vi sinh
Uống men vi sinh sau kháng sinh khoảng 2 tiếng, tránh việc vi khuẩn có lợi vô tình bị kháng sinh tiêu diệt nếu dùng thuốc sát giờ nhau.Không pha men vi sinh trong nước sôi.Pha xong nên uống ngay, không để quá lâu khiến vi sinh vật bị chết sẽ không có tác dụng.2. Men tiêu hóa
2.1 Men tiêu hóa là gì?
Men vi sinh khác gì men tiêu hóa? Có thể thấy, men vi sinh là một tập hợp vi khuẩn có lợi, trong khi đó: men tiêu hóa (enzyme hay Digestive enzymes) là men do chính các tuyến trong cơ thể tiết ra, giúp tiêu hóa và hấp thu thức ăn (“cắt nhỏ” thức ăn thành những phần tử nhỏ để dễ hấp thu vào máu).
Ví dụ: tuyến nước bọt bài tiết men alpha – amylase phân giải tinh bột đã nấu chín thành đường maltose, dạ dày tiết ra acid chlorhydrid (HCl) và các men pepsin, lipase (trong đó, pepsin có tác dụng tiêu hóa từ 10 - 20% chất đạm từ thức ăn, lipase có tác dụng yếu, tiêu hóa chất béo đã nhũ tương hóa như chất béo của sữa, trứng).
Men tiêu hóa được bài tiết từ tụy chứa đầy đủ các men tiêu hoá chất bột đường, chất đạm, chất béo. Men tiêu hoá tinh bột của tụy cũng là anpha – amylase có cấu trúc giống men của nước bọt nhưng tác dụng mạnh hơn nhiều lần, tiêu hoá được tinh bột chín và tinh bột còn sống. Men tiêu hoá chất đạm của tụy gồm: trypsin, chymotrypsin... Các men lipase của tụy giúp tiêu hoá mỡ (sau khi mỡ được nhũ tương hóa nhờ muối mật).
Các tế bào biểu mô của niêm mạc ruột non cũng tiết một số men tiêu hoá để phân giải chất dinh dưỡng (chất bột, chất đạm, chất béo) ở giai đoạn cuối thành những phân tử đơn giản để hấp thu qua thành ruột vào máu.
2.2 Men tiêu hóa được chỉ định khi nào?
Men tiêu hóa được bác sĩ chỉ định cho bệnh nhân thiếu men tiêu hóa như: người bị ngộ độc thực phẩm, người thường xuyên bị stress, người dùng bia rượu kéo dài, bệnh nhân dùng thuốc (nhất là kháng sinh)... việc tiết men bị hạn chế, thức ăn không tiêu hóa tốt dẫn đến đầy bụng, khó tiêu, tiêu chảy...
Đối với người mới ốm dậy có thể lực yếu nên dùng men tiêu hóa để việc tiêu hóa được bình thường, giúp cơ thể hồi phục nhanh. Trường hợp bệnh nhân hay bị rối loạn tiêu hóa, bụng ậm ạch, ăn lâu tiêu, việc bổ sung một ít men tiêu hóa sẽ có lợi.
2.3 Lưu ý gì khi sử dụng men tiêu hóa?
Nếu lạm dụng và dùng kéo dài men tiêu hóa sẽ gây tác dụng ngược do lượng men tiêu hóa được cung cấp từ bên ngoài quá nhiều sẽ gây ức chế các tuyến bên trong cơ thể, dẫn đến giảm tiết men tiêu hóa nội sinh.
Men tiêu hóa trên thị trường hiện có các loại men: pepsin, trypsin, pancreatin... hoặc có cả alpha amylase và papain. Tuy nhiên, cần lưu ý khi uống các men tiêu hóa không được dùng chung với thuốc kháng acid (thuốc trị viêm – loét dạ dày, thực quản, tá tràng nói chung) vì sẽ vô hiệu hóa tác dụng của men.
Trên thực tế, men vi sinh và men tiêu hóa có sự hỗ trợ thiết thực trong điều trị bệnh tiêu hóa. Bác sĩ có thể sẽ chỉ định cả 2 loại men này cùng lúc nếu người bệnh thiếu hụt cả hai. Việc sử dụng không đúng hoặc làm dụng bất kỳ loại men nào cũng sẽ tiềm tàng những nguy cơ bất lợi cho sức khỏe. Tốt nhất, bệnh nhân chỉ nên sử dụng khi cần thiết hoặc được sự hướng dẫn của nhân viên y tế.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng My
Vinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Có lẽ, cha mẹ nào cũng từng nghe đến men vi sinh và men tiêu hóa. Tuy nhiên, để hiểu rõ và phân biệt hai loại men này thì không phải ai cũng biết. Việc nhầm lẫn, sử dụng không đúng, có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của trẻ. Vậy cụ thể men vi sinh khác men tiêu hóa như thế nào và cách sử dụng của từng loại ra sao.
1. Men vi sinh và những thắc mắc liên quan
Dưới đây là những thông tin cơ bản nhất về men vi sinh, cha mẹ nào cũng cần nắm được.
Men vi sinh giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột
1.1. Men vi sinh là gì?
Men vi sinh (probiotic) là chế phẩm chứa các vi sinh sống tốt cho hệ tiêu hóa, khi uống sẽ giúp cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, thúc đẩy tiêu hóa thức ăn, ngăn ngừa vi khuẩn có hại và khắc phục tình trạng đường ruột bị loạn khuẩn.
Probiotic khác với prebiotic. Prebiotic tạo môi trường để các vi khuẩn có lợi phát triển, thực chất đây là chất xơ. Các men vi sinh hiện nay đều bổ sung 2 loại này để cải thiện sức khỏe đường ruột.
1.2. Tác dụng của men vi sinh đối với hệ tiêu hóa
Sử dụng bổ sung men vi sinh sẽ giúp tăng sức đề kháng, cải thiện hệ tiêu hóa của trẻ, giúp trẻ tiêu hóa tốt hơn.
Ngoài ra, còn có các lợi ích khác như:
- Ngừa táo bón, tiêu chảy.
Xem thêm: Nghệ Sĩ Thoại Mỹ Và Chồng Con Của Thoại Mỹ, Tuổi 50 Không Chồng Và Không Con Của Thoại Mỹ
- Cân bằng hệ vi sinh trong đường ruột.
- Hạn chế vi sinh vật có hại phát triển.
- Cung cấp các vitamin và khoáng chất.
- Tăng cường sức đề kháng cho trẻ.
1.3. Cần dùng men vi sinh cho trẻ khi nào?
Nếu trẻ có dấu hiệu bị rối loạn đường ruột như đi ngoài phân sống, tiêu chảy, chướng bụng, khó tiêu,... thì sẽ được chỉ định dùng men vi sinh.
Lúc này men sẽ giúp khắc phục tình trạng đường ruột bị loạn khuẩn, ngăn ngừa nhiễm trùng tiêu hóa.
Trẻ bị tiêu chảy, khó tiêu,... thì thường sẽ được chỉ định dùng men vi sinh
1.4. Cách dùng men vi sinh đúng
Có nhiều trẻ khó uống thuốc cũng như những thực phẩm chức năng bổ sung khác nên cha mẹ thường hòa lẫn vào sữa hoặc cháo để cho trẻ ăn. Cách làm này hoàn toàn sai lầm bởi nhiệt độ cao của sữa và thức ăn có thể làm chết các vi khuẩn có ích. Để men phát huy hiệu quả cao nhất, chỉ cần pha với nước sôi để nguội và uống ngay sau đó theo đúng liều lượng chỉ định của bác sĩ.
1.5. Vì sao thường dùng kết hợp men vi sinh khi trẻ phải uống kháng sinh
Khi trẻ bị nhiễm khuẩn, bác sĩ sẽ chỉ định dùng kháng sinh. Tuy nhiên, kháng sinh có thể sẽ làm mất sự cân bằng của hệ vi sinh đường ruột bởi nó tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi và có hại. Nếu dùng kháng sinh kéo dài có thể dẫn tới tiêu chảy, đầy bụng, khó tiêu,... Hậu quả là trẻ sẽ chán ăn, hấp thu kém,...
Lúc này, việc bổ sung men vi sinh sẽ giúp cân bằng hạn hệ vi sinh đường ruột cho trẻ, giúp trẻ hạn chế tối đa tác dụng phụ của kháng sinh cũng như các triệu chứng rối loạn tiêu hóa.
Hệ tiêu hóa khỏe mạnh, trẻ ăn uống và hấp thu tốt, sức đề kháng tăng lên cũng làm nâng cao hiệu quả điều trị của kháng sinh.
Do đó, thông thường, khi trẻ cần dùng kháng sinh, bác sĩ sẽ chỉ định dùng thêm men vi sinh để chủ động phòng ngừa rối loạn tiêu hóa nếu có.
2. Men tiêu hóa và các vấn đề liên quan
2.1. Men tiêu hóa là gì?
Men tiêu hóa là các hợp chất có tác dụng như các enzym tiêu hóa, giúp tiêu hóa thức ăn, tương tự như enzyme ở nước bọt, dạ dày,...
Men tiêu hóa có tác dụng như enzyme tiêu hóa
2.2. Khi nào thì nên bổ sung men tiêu hóa cho trẻ
Khi trẻ tiêu hóa thức ăn kém, tiêu chảy kéo dài, viêm ruột, suy dinh dưỡng nặng, có biểu hiện thiếu hụt enzyme thì thường sẽ được bác sĩ chỉ định dùng thêm men tiêu hóa theo đường uống. Những trẻ vừa ốm dậy, hệ tiêu hóa tiết men chưa đầy đủ hoặc thể lực kém cũng có thể dùng.
Một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định dùng cả men tiêu hóa và men vi sinh.
2.3. Dùng men tiêu hóa đúng cách, phát huy tối đa hiệu quả
Men tiêu hóa chỉ nên được sử dụng trong một thời gian nhất định, khi hệ tiêu hóa có vấn đề, không nên sử dụng lâu dài bởi có thể làm giảm tiết enzyme tiêu hóa, khiến trẻ bị phụ thuộc vào nguồn enzyme bên ngoài.
Đối tượng sử dụng là trẻ trên 6 tháng bởi dưới 6 tháng hệ tiêu hóa của trẻ vẫn còn đang hoàn thiện, nếu dùng có thể bị tiêu chảy và ảnh hưởng sau này.
3. Có dùng chung 2 loại men này không?
Có thể thấy, cả men vi sinh và men tiêu hóa có vai trò riêng đối với hệ tiêu hóa. Trong một số trường hợp bệnh nhân thiếu hụt cả 2 loại men này thì bác sĩ sẽ chỉ định bổ sung cả
Việc sử dụng cần tuyệt đối tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ, bởi sử dụng không đúng, có thể gây ra những ảnh hưởng với sức khỏe.
Dùng 2 loại men này như thế nào cần có sự chỉ định của bác sĩ
4. Những sai lầm thường gặp khi bổ sung men vi sinh và men tiêu hóa
Mẹ không phân biệt được men vi sinh và men tiêu hóa
Bố mẹ không phân biệt được men tiêu hóa và men vi sinh nên dùng một cách bừa bãi, tùy tiện. Điều này không những không mang lại hiệu quả, mà còn có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của trẻ.
Bổ sung men nhưng hàm lựa không đủ
Một số chủng vi khuẩn tốt cho trẻ là Lactobacillus acidophilus, Bacillus subtilis, các chủng nấm men thuộc họ Saccharomycetaceae,... nhưng cần phải đủ hàm lượng thì mới phát huy được tác dụng. Do đó, khi bổ sung, nhớ làm theo đúng chỉ định của bác sĩ để đạt hiệu quả cao nhất.
Mẹ cần nhớ sử dụng men đúng cách để phát huy tối đa hiệu quả với trẻ
Sử dụng men sai cách
Có nhiều mẹ chỉ cho trẻ uống men khi có dấu hiệu rối loạn tiêu hóa và ngừng khi tình trạng này được cải thiện mà không biết thường gian dùng men tối thiểu là 2 - 3 tuần để men phát huy tác dụng. Hoặc khi dùng, nhiều mẹ pha men với sữa hoặc đồ ăn, pha từ sáng đến chiều trẻ mới uống,... sẽ làm giảm hiệu quả của men.
Mẹ hãy nhớ rằng, việc bổ sung bất kỳ thực phẩm chức năng nào cho trẻ cũng nên tham khảo ý kiến của bác sĩ, không nên tự ý bổ sung. Nếu còn bất kỳ băn khoăn nào, cha mẹ hãy liên hệ với canthiepsomtw.edu.vn qua hotline 1900565656 để được các chuyên gia giải đáp hoàn toàn miễn phí.
