Lá dứa là nguyên liệu thông dụng và phổ biến trong nấu ăn giúp tăng thêm hương vị cho các món ăn. Ngoài ra, nó là một loại thuốc được sử dụng phổ biến để điều trị bệnh.
Bạn đang xem: Tác dụng của lá dứa thơm
Tên gọi, danh pháp
Tên tiếng Việt:Dứa thơm (Lá).Tên khác: Cây cơm nếp; lá nếp; lá thơm; lá dứa thơm.
Tên khoa học: Pandanus amaryllifolia Roxb.
Đặc điểm tự nhiên
Dứa là một loại thảo mộc mọc ở các vùng nhiệt đới. Thường sinh ở bụi, có thể cao 1m, đường kính thân 1 - 3cm, phân nhánh.
Lá hình ngọn giáo, nhẵn, dài 40 - 50cm, rộng 3 - 4cm, không có gai ở mép. Mặt sau nhạt màu, tâm lá tụ lại thành gân dọc thân. Mùi thơm đặc trưng như gạo nếp nương, sau khi sấy sẽ thơm hơn.
Phân bố, thu hái, chế biến
Dứa chủ yếu được tìm thấy ở các vùng nhiệt đới, nóng và ẩm. Ở Đông Nam Á, cây này thường thấy ở Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Việt Nam…
Giống cây này thích hợp trồng ở nơi râm mát, đất ẩm, lá sẽ nhạt màu nếu được phơi nắng đầy đủ. Nếu trồng làm cây cảnh nên chọn loại đất giữ ẩm tốt. Hiện nay, cây này còn được trồng làm cảnh vì tán lá xanh đậm bóng và dễ chăm sóc.
Thu hoạch quanh năm. Khi thu hoạch chọn những lá già, dài, dày, màu xanh đậm. Sau khi thu hái, lá được rửa sạch và dùng làm gia vị trong các món ăn hoặc pha trà để uống.
Bộ phận sử dụng
Bộ phận thường dùng là: Lá tươi hoặc khô.
Lá có thể được sử dụng như một thành phần trong nấu ăn, chẳng hạn như thêm vào cơm hoặc bánh gạo để tăng thêm mùi thơm.
Hoặc dùng thuốc nhuộm xanh diệp lục.
Kết hợp với một số vị thuốc khác, nấu nước xông hơi có thể giúp cải thiện sức khỏe cho trẻ sơ sinh.
Cây Dứa thơm
Theo y học cổ truyền
Lá dứa thường được sử dụng trong các công thức nấu ăn như cơm, bánh, chè hoặc làm màu tự nhiên trong các món ăn.
Ngoài ra, lá nếp thơm được dùng cùng với nhiều vị thuốc khác để nấu canh xông hơi cho phụ nữ mới sinh giúp da đầu ngón tay út, tăng cường sức khỏe.
Theo y học hiện đại
Hạ đường huyết
Kết quả nghiên cứu của Lê Thị Ngọc Anh và Huỳnh Ngọc Trinh trên chuột mắc bệnh tiểu đường (đăng trên Tạp chí Dược học, T.55, S.7, 2005) cho thấy toàn bộ dịch chiết (50% cồn) của lá dứa dại có tác dụng hạ đường huyết đáng kể. Hiệu ứng làm chậm.
Thí nghiệm trên 30 người uống trà Lá dứa (pha trong nước sôi 90 độ C trong 15 phút) cũng cho thấy khả năng ức chế enzym glucosidase, giúp làm chậm quá trình hấp thu đường sau bữa ăn.
Kháng khuẩn
Chống lại vi khuẩn gây viêm và bệnh đường ruột, chẳng hạn như Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa và Escherichia coli.
Chống oxy hóa và chống ung thư
Chiết xuất Lá dứa có đặc tính chống oxy hóa và chống ung thư, đặc biệt là dòng ung thư vú MDA-MB-231.
Hỗ trợ hệ thần kinh
Bởi vì nó có chứa alkaloid là chất giúp kích thích hệ thần kinh, tăng cường đưa máu lên não, ổn định chức năng não bộ, giúp cơ thể sắc bén và hiệu quả hơn.
Giảm áp lực
Nhờ hàm lượng tannin, Lá dứa dại giúp giảm căng thẳng, mệt mỏi, lo lắng trong công việc, cải thiện tâm trạng…
Hỗ trợ suy nhược thần kinh
Rửa sạch 3 lá dứa, pha với 3 bát nước sôi, ngày uống 2 lần sáng tối, uống thường xuyên, có tác dụng bồi bổ thần kinh.
Ngoài ra, đối với những người hay lo lắng, căng thẳng, người ta dùng nước sắc lá dứa (2 lá to nhọn sắc với một cốc nước).
Giúp ổn định lượng đường trong máu
Dùng một lượng lá dứa dại thích hợp, rửa sạch và lau khô. Sau đó thái nhỏ nấu canh mỗi ngày uống như trà.
Hỗ trợ điều trị đau khớp
Lá dứa (3 lá) trộn với 1 chén dầu khuynh diệp trong dầu dừa. Sau đó, xoa bóp vùng bị đau và ngâm nó trong nước lá dứa ấm.
Phục hồi tóc, trị gàu
Đun sôi Lá dứa (khoảng 7 miếng) cho đến khi nước chuyển sang màu xanh đậm (khoảng 1 bát đầy), để qua đêm, sau đó cho nước ép của 3 trái nhàu vào trộn đều. Gội đầu 3 lần/tuần sẽ giúp tóc đen và bóng mượt.
Lá dứa thường được sử dụng phổ biến trong các công thức nấu ăn để tăng hương thơm và mùi vị của món ăn. Tuy nhiên, trong y học cổ truyền Lá dứa được ứng dụng để điều trị một bệnh lý về thần kinh, huyết áp và hỗ trợ làm giảm căng thẳng.
Hình ảnh cây Lá dứa
Tên gọi khác: Lá dứa thơm, Cây Cơm nếp, Lá nếp
Tên khoa học: Pandanus Amaryllifolius
Họ: Dứa dại – Pandanaceae
Mô tả dược liệu Lá dứa
1.Đặc điểm sinh thái
Lá dứa hay còn có tên là Nếp thơm, là thực vật thân thảo, sinh sôi và phát triển ở miền nhiệt đới. Cây Nếp thơm thân dài khoảng 30 – 4 cm, hẹp khoảng 3 – 4 cm, thẳng giống như một lưỡi gươm. Ở giữa lá chụm lại theo một đường gân dọc theo thân lá. Mép lá Nếp thơm không có gai, mặt trên màu xanh sẫm, bóng. Mặt dưới màu xanh hơn, đôi khi có thể phủ một lớp lông mịn bên ngoài.
Xem thêm: Dùng que thử thai khi nào - mới có kết quả chính xác nhất
Lá Nếp thơm mọc thành bụi trên một thân và rễ. Lá có mùi thơm đặc trưng tương tự như mùi cơm nếp, để càng khô lá càng thơm.
Ngoài ra, cần phân biết cây Lá dứa thân thảo với cây Dứa (Khóm) cho quả nhiều mắt và lá có gai.
2.Bộ phận sử dụng
Cả thân Lá dứa được ứng dụng để làm dược liệu.
3.Phân bố
Lá dứa phân bố chủ yếu ở các vùng nhiệt đới, nóng ẩm, dưới bóng râm. Tại Đông Nam Á, Lá dứa thường được tìm thấy ở Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Việt Nam, Philippin.
Ở Việt Nam, Lá dứa mọc hoang và được trồng ở khắp 3 miền. Tuy nhiên, Lá dứa thơm thường phổ biến ở các tỉnh phía Nam để cho vào thức ăn như bánh, kẹo hoặc pha trà.
4.Thu hái – Sơ chế
Cây Nếp thơm có thể thu hái quanh năm. Khi thu hái chọn những lá già, dài, dày và có màu xanh sẫm. Sau khi thu hái mang lá đi rửa sạch, dùng như một loại gia vị trong các món ăn hoặc hãm cùng với nước trà, dùng uống.
5.Bảo quản
Lá Nếp thơm sau khi sơ chế, rửa sạch, để ráo nước. Sau đó lưu trữ lá ở nơi mát mẻ, thoáng mát, tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp và nơi có nhiều côn trùng, ruồi bọ.
6.Thành phần hóa học
Lá dứa thơm chứa hương xạ đặc trưng mà các loại cây thuộc họ Dứa dại khác không có. Đây là một mùi được tạo ra từ một loại emzym không bền vững và dễ oxy hóa.
Ngoài ra, Lá dứa cũng chứa một số thành phần hóa học khác như:
Nước
Chất xơ
Glycosides
Alkaloid
2-Axetyl – 1 – Pyrrolin
3-Metyl-2 (5H) – Furanon
Vị thuốc Lá dứa
Hình ảnh lá Nếp thơm phơi khô
1.Tính vị
Mùi thơm đặc trưng.
2.Tác dụng dược lý của Lá dứa
Theo nghiên cứu của y học hiện đại, Lá dứa có một số tác dụng dược lý như:
Điều trị đái tháo đường
Hỗ trợ hệ thống thần kinh
Trị gàu trên da đầu
Hỗ trợ cải thiện tình trạng thấp khớp
Hỗ trợ giải cảm
Chống oxy hóa, loại trừ các gốc tự do
3.Công dụng của Lá dứa
Lá dứa thường được sử dụng trong công thức nấu ăn, ví dụ như cho vào cơm, các loại bánh, chè hoặc nhuộm màu tự nhiên cho các món ăn.
Ngoài ra, lá Nếp thơm cũng được sử dụng với một số vị thuốc khác, nấu nước dùng xông ở phụ nữ vừa sinh con, giúp da hồng hào và tăng cường sức khỏe.
4.Cách dùng – Liều lượng
Lá Nếp thơm có thể dùng tươi hoặc dùng khô đều được. Nếu dùng tươi, thu hái lá sau đó rửa sạch và sử dụng theo nhu cầu. Nếu dùng khô, người dùng cần rửa sạch lá, phơi khô dưới ánh nắng mặt trời hoặc sây khô, bảo quản dùng dần.
Liều dùng khuyến cáo:
Tiêu thụ lá Nếp thơm ở một liều lượng thích hợp, không nên lạm dụng. Thông thường nếu cần lấy hương thơm có thể cho 1 – 2 lá vào món ăn hoặc tà.
Trong các bài thuốc, sử dụng lá Nếp thơm theo liều lượng chỉ định của thầy thuốc hoặc yêu cầu của đơn thuốc.
Bài thuốc sử dụng Lá dứa
Lá dứa có thể thanh nhiệt cơ thể và hỗ trợ điều trị một số bệnh lý
1. Bài thuốc điều trị tiểu đường, ổn định đường huyết
Sử dụng lá Nếp thơm với liều lượng vừa đủ, rửa sạch, phơi nắng cho khô. Sau đó thái nhuyễn, nấu nước dùng uống như nước trà mỗi ngày để hỗ trợ điều trị và phòng chống tiểu đường.
2. Chữa thấp khớp
Sử dụng 3 chiếc lá Nếp thơm và một bát nhỏ dầu dừa. Lá Nếp thơm rửa sạch, thái nhuyễn, để ráo nước. Dầu dừa đun nhỏ lửa đến khi nóng thì tắt lửa, cho lá Nếp thơm đã thái nhuyễn vào, khuấy đều. Đợi hỗn hợp nguội thì dùng thoa vào vùng khu vực sưng đau.
3. Thanh nhiệt cơ thể, hỗ trợ lợi tiểu
Lá Nếp thơm rửa sạch, thái nhỏ, chia thành 2 phần bằng nhau. Một phần cho vào máy xay để xay nhuyễn với một lượng nước vừa đủ, sau đó lọc lấy phần nước cốt.
Phần lá còn lại cho vào nồi đun nhỏ lửa, đến khi sôi thì cho thêm đường phèn, khuấy tan. Tắt lửa, chờ đến khi nước ấm thì cho phần nước cốt lá vào, tiếp tục đun nhỏ lửa cho đến khi sôi thì tắt bếp.
Chờ đến khi lá nguội hẳn thì dùng uống.
4. Điều trịphong hàn, giải cảm
Lá dứa rửa sạch, đun sôi dùng xông hơi kín để giải cảm.
5. Chữa yếu dây thần kinh
Dùng 3 chiếc lá Nếp thơm, rửa sạch, cắt nhỏ, mang đi sắc với 3 bát nước, khi còn 2 bát thì dùng uống. Nên uống nước khi còn nóng và vào buổi trưa trong ngày.
6. Trị gàu, mảng bám trên da đầu
Dùng 7 chiếc Lá dứa, rửa sạch, giã nát, sau đó cho thêm một ít nước, khuấy đều, lọc lấy phần nước cốt. Thoa nước cốt lá lên da đầu, để yên trong 1 giờ sau đó thoa thêm một lần nữa, để yên chở khô. Gội đầu với nước sạch.
Có thể áp dụng phương pháp này mỗi ngày cho đến khi sạch gàu.
7. Hỗ trợ cải thiện cảm giác lo lắng, bồn chồn không yên
Người hay lo lắng, căng thẳng có thể dùng 2 chiếc lá Nếp thơm to sắc cùng với một ly nước, dùng uống. Chất Tannin có trong lá có thể làm dịu căng thẳng và hỗ trợ cải thiện tâm trạng.
Lá dứa là một loại thảo dược quen thuộc và có nhiều công dụng với sức khỏe con người. Tuy nhiên trước khi sử dụng các bài thuốc chứa Lá dứa, người bệnh nên trao đổi với thầy thuốc để được hướng dẫn chi tiết.
