Phim tài liệu khoa học: thiên nhiên và con người và thiên nhiên

Vấn đề môi trường xung quanh đang nổi lên như trong số những mối quan tâm hàng đầu của tất cả nhân loại. Đây là sự việc cấp bách, bởi vì nó không còn thuần tuý với tính định hướng hay trừu tượng nữa, mà ngay cả một người thông thường cũng có thể cảm thấy được ảnh hưởng từ những biến hóa tiêu cực của môi trường thiên nhiên lên cuộc sống hằng ngày của họ. Vị thế, bên ngoài làng hội, tương đối nhiều chính trị gia, những nhà hoạt động xã hội, những nhà khoa học, v.v., mọi vào cuộc kêu gọi việc đảm bảo an toàn môi trường trước những tín hiệu rõ ràng về sự đổ vỡ hệ thống cân bằng sinh thái của trái đất. Những triết gia và thần học tập gia cũng lành mạnh và tích cực suy bốn và thúc đẩy các hành động ví dụ hướng tới sự việc hoà giải giữa con bạn với thiên nhiên.

Bạn đang xem: Thiên nhiên và con người

Trong toàn cảnh đó, siêu nhiều thắc mắc liên quan lại trong lãnh vực môi trường đã được để ra, được tranh cãi và đưa vào thực hành. Tuy nhiên, vẫn tồn tại đó câu hỏi mang tính triết học: tại sao họ cần vồ cập môi trường? câu hỏi này kéo theo nhiều truy vấn gốc rễ khác, như về bản chất và giá trị của môi trường, về vai trò đạo đức nghề nghiệp của con tín đồ trong xử sự với môi trường, về vấn đề liệu môi trường có ‘in dấu’, xuất xắc góp phần hình thành đề xuất căn tính của con tín đồ hay không, v.v. Hơn nữa, sự phức hợp của vấn đề như thế tự nó cũng đề ra vấn đề phương pháp. Cho đến nay, phần đông các học giả gần như đồng thuận phương pháp tiếp cận liên ngành, nghĩa là vấn đề môi trường thiên nhiên cần được nhìn và khảo sát ở các khía cạnh: từ kỹ thuật tự nhiên, triết học, đạo đức, tôn giáo, v.v.

Bài viết này ân cần tới một trong những thắc mắc nền tảng nói trên: thực chất của mối đối sánh tương quan giữa môi trường và con bạn là gì? Trước hết, phải thỏa thuận rằng bài toán đưa ra một câu vấn đáp chung cục và đầy đủ cho câu hỏi này là điều bất khả thi, vì chưng tính liên ngành và tinh vi của vấn đề. Mặc dù nhiên, chúng ta vẫn có thể tiếp cận nó ở các góc độ và phạm vi độc nhất vô nhị định. Ở đây, tôi sẽ triệu tập vào vụ việc được gợi hứng từ câu hỏi của nhà triết học George Perkins Marsh: liệu con tín đồ thuộc về môi trường, xuất xắc nằm ngoài môi trường? Bài viết này sẽ vật chứng cho cách nhìn rằng hiện hữu con người thuộc về môi trường ở mức khôn cùng căn bản, bằng cách chỉ ra tính liên kết về khía cạnh thể lý và ý thức giữa con người với môi trường thiên nhiên. Tính links này sẽ được điều tra từ nhì địa hạt: khoa học và triết học. Cố gắng thể, dựa vào các thôngtin tinh lọc từ góc độ kỹ thuật tự nhiên, tôi sẽ cho biết rằng tồn tại thể lý của nhỏ người mang ý nghĩa chất phụ thuộc và gắn kết cách cơ học với môi trường thiên nhiên tự nhiên. Tự góc độ triết học, tôi sẽ lựa chọn từ trong lịch sử vẻ vang triết học Phương Tây một trong những trường phái vượt trội có lập luận hoặc hệ luận ủng hộ ý kiến rằng ‘hiện hữu lý tính’1, tuyệt hiện hữu ý thức, của bé người chịu ràng buộc và ‘hàm ơn’ môi trường thiên nhiên.

Cuối cùng, dưới góc nhìn mang tính tổng hòa hợp và trong tinh thần thiêng liêng, tôi sẽ phác hoạ một hình hình ảnh biểu trưng tầm thường để mô tả tương quan thân con người và môi trường thiên nhiên như một ‘người hành hương tại thế’. Phác hoạ này cũng đóng vai trò kết luận của bài viết, cùng với mục đích tìm hiểu tinh thần hoà giải giữa con người và môi trường, qua câu hỏi gợi lại ý thức về thực chất của cuộc sống con người trong quả đât này, không phải trong tư giải pháp của kẻ làm chủ hay kiểm soát điều hành và chinh phục môi trường, mà của bạn đón nhấn và kết hợp với thiên nhiên trong hành trình hướng tới đích mang lại của toàn thể tạo Thành.

1. Từ góc độ khoa học tập tự nhiên: con fan như ‘hạt những vết bụi thông minh’ được kết tinh trong vũ trụ

Nhìn trường đoản cú góc độ của kỹ thuật tự nhiên, môi trường xung quanh thiên nhiên có vai trò như vậy nào so với hiện hữu thể lý của con người? Đó là thắc mắc căn phiên bản của phần này. Nhưng trước hết, cần phải chú ý rằng sự việc thuộc hàng nan giải quán quân của bài viết này chính là những định nghĩa. Ở đây chúng ta phát hiện hai khái niệm chính: môi trường và con người. Tôi sẽ không đào sâu vấn đề các định nghĩa này thành từng phần riêng biệt, vì thực chất của toàn bài viết từ nó là một giải pháp định nghĩa hai quan niệm trên. Dẫu vậy tạm thời, nhị định nghĩa tổng quát sau sẽ được sử dụng:

Về tư tưởng ‘con người’, bọn họ có thể theo chủ ý của nhà khảo cổ Brian Murray Fagan: một mặt, con fan có thể được xét như 1 thành phần trực thuộc về từ nhiên, tuy nhiên mặt khác, con bạn cũng có thể được hiểu là biệt lập khỏi các loài khác trong tự nhiên và thoải mái vì con bạn có khả năng đơn nhất trong câu hỏi sử dụng các công chũm và tác động với nhau để hình thành một thôn hội loài fan và tạo nên một nền văn hóa khác biệt giữa bọn họ với những loài linh trưởng bậc cao khác. Nói cách khác, kỹ năng hình thành văn hoá chính là yếu đuối tố rành mạch con tín đồ với các loài không giống trong từ bỏ nhiên.2

Còn môi trường xung quanh thường được tư tưởng cách tổng quát là không gian vật lý bao quanh con người cũng tương tự những công năng nơi chúng ta sinh sống.3 giả dụ xét rộng ra từ quan niệm này, môi trường xung quanh bao hàm tất cả những gì nằm trong về thế giới thiên nhiên của ta, từ đất liền tính đến biển cả hay bầu không khí, và xét xa rộng là toàn thể vũ trụ. Với định nghĩa như thế, con người là trung trung khu điểm của môi trường. Đây là có mang gây nhiều tranh cãi, vị nó được xuất bản từ góc quan sát ‘nhân một số loại trung tâm’, và thường đi kèm việc bóc biệt nhị nguyên giữa con fan và môi trường, dẫn mang lại việc đề cao sức mạnh lý trí và quyền thống trị, làm chủ của con người đối với tự nhiên.4 mặc dù nhiên, trong phạm vi bài này, tôi vẫn tạm gật đầu đồng ý định nghĩa này, với điều kiện: ‘môi trường’ ở chỗ này không được đọc một biện pháp chung chung, mà là ‘môi trường trong contact với bé người’.

Bây giờ, bọn họ có thể bước đầu khảo sát thắc mắc đề ra bên trên với vấn đề điểm lại một số thông tin tổng quát mang tính chất y-sinh về khung hình con người. Mang dù khung người sinh học bé người vẫn còn đó nhiều bí hiểm đối với giới khoa học, tốt nhất là về những cơ cấu vận hành hệ thần kinh, tuy nhiên những hiện đại của khoa học văn minh đã vun mở không ít những cấu trúc tinh vi của khung người chúng ta. Trường đoản cú góc chú ý khoa học, sự tồn tại của một con người có mở đầu chỉ xuất phát từ 1 tế bào duy nhất, vốn là một túi protein hình cầu bé bỏng xíu. Nó được hình thành lúc một tinh trùng của bạn nam xuyên thủng lớp vỏ trứng của người nữ. Tinh dịch này với theo những thông tin di truyền của tín đồ nam và kết hợp với các thông tin di truyền của trứng để tạo nên một tế bào mới. Sau đó, nó ban đầu tiến trình phân chia tế bào: thứ nhất thành 2, sau đó là 4, sau đó là 8, 16, 32, 64, v.v. Nhóm các tế bào mới này được điện thoại tư vấn là phôi thai, và nó được gửi xuống ống dẫn trứng, dịch rời đến vùng tử cung để bám vào thành tử cung ‘làm tổ’. Cũng từ rất nhiều tế bào tiếp tục được phân chia này mà phôi bầu có thể được trở nên tân tiến theo các hình dạng và chức năng: tế bào xương, tế bào thần kinh, tế bào huyết đỏ và trắng; các tế bào của mắt, móng tay, dạ dày và da, v.v.

Về khía cạnh sinh – hoá, cơ thể họ được cấu trúc từ những phân tử hoá học tập được search thấy trong tự nhiên. Khoảng chừng 96% cân nặng của khung hình con fan được chế tác thành chỉ còn bốn nguyên tố: oxy, carbon, hydro và nitơ, với rất nhiều trong số đó làm việc dạng lỏng. 4% còn sót lại là những nguyên tố từ các chất vào ‘Bảng Tuần Hoàn những nguyên tố hoá học’. Ngay phân tử mang tin tức di truyền DNA (axít deoxyribonucleic), vốn được coi như là nhân tố chính đóng vai trò tạo cho căn tính của một con fan về phương diện sinh học, cũng được cấu tạo từ các cấu trúc hữu cơ chứa tư nguyên tố cơ phiên bản trên, cộng thêm một nguyên tố khác là phospho (P). Rứa thể, đại phân tử DNA được cấu tạo từ nhị mạch polyme sinh học xoắn kép; thành phần của mỗi mạch là những đơn phân nucleotide, vào đó mỗi nucleotide được cấu tạo từ 3 thành phần: 1 gốc bazơ nitơ (A, T, G, X), 1 cội đường deoxyribose (C5H10O4C5H10O4), và 1 cội axit phosphoric (H3PO4H3PO4).

Dưỡng chất để nuôi sống cơ thể cũng từ các nguyên tố cơ bản nói trên mà ra, vào đó một số đại diện nổi bật hơn được call là hóa học dinh dưỡng vĩ mô, còn mọi chất chỉ xuất hiện ở tỉ lệ thành phần rất nhỏ (mức phần triệu hoặc ít hơn) được hotline là vi hóa học dinh dưỡng. Những chất dinh dưỡng này tiến hành các chức năng khác nhau, bao gồm xây dựng kết cấu xương và tế bào, điều chỉnh độ p
H của cơ thể, sở hữu điện tích và thúc đẩy những phản ứng hóa học.5 vị vậy, về góc nhìn khoa học, fan ta thậm chí có thể nói, như 1 thành ngữ cổ của Đức, rằng ‘con fan là hầu như gì họ ăn – Man ist was Man isst.’6 tuy câu nói này có thể tạo khó chịu đựng cho những người, bởi đã giản lược con người vào điều tỉ mỷ thuần tuý vật hóa học – sinh học, nó đề đạt đúng một điều: về mặt chất thể, thân thể bọn họ được cấu thành và nuôi dưỡng bởi vì những gì họ thu nhấn từ môi trường thiên nhiên tự nhiên. Nói giải pháp khác, về cơ bản sinh học, con fan nối kết hữu cơ với môi trường: chúng ta được ra đời từ môi trường, và cũng chỉ có thể trường thọ trong môi trường xung quanh và dựa vào môi trường.

Nếu không ngừng mở rộng tầm suy xét, vươn ra phạm vi của vũ trụ, con tín đồ vẫn là một thành tố có links hữu cơ rất cần thiết với môi trường. ‘Vũ trụ’ ở đây gồm hai tầm mức: vũ trụ vĩ mô, tức xét đến kết cấu cực vĩ của dải ngân hà với đồ sộ từ không nhiều dặm cho triệu triệu dặm (mile), vốn đề xuất dùng đến ‘lý thuyết tương đối rộng’ trong thứ lý hiện đại để mô tả; và vũ trụ vi mô được đọc là cấu tạo vật lý trong phạm vi cực kỳ nhỏ, cỡ một trong những phần triệu triệu của một in-sơ (inch), vốn là phạm vi cấu tạo của các phân tử, nguyên tử, mà những nhà khoa học tiến bộ phải sử dụng kim chỉ nan ‘cơ học lượng tử’ để mô tả.

Những khám phá và kim chỉ nan thịnh hành của ngành trang bị lý văn minh đã đã cho thấy rằng họ thuộc về một vũ trụ, vốn được khởi đầu khoảng 15 tỉ năm trước bởi một vụ nổ (Big Bang)7, đang liên tục giãn nở, tuy vậy lại ko có biên trong ko gian. Tại thời khắc Big Bang (lúc kích cỡ của vũ trụ được xem như là bằng không và ánh sáng là cực kì lớn), ngoài hành tinh chứa phần lớn các phôtôn, electrôn, nơtrinô, cùng một số trong những protôn và nơtrôn. Sau đó, sức hút của lực phân tử nhân khiến các protôn và nơtrôn phối hợp nhau để tạo nên thành hạt nhân nguyên tử đơteri (hydro nặng); rồi những hạt nhân của đơteri lại phối kết hợp thêm với các protôn và nơtrôn không giống để chế tạo thành hạt nhân hêli; quy trình này ngừng chỉ một vài giờ sau Big Bang, mặc dù vũ trụ vẫn liên tục được giãn nở; rồi nên đến hàng triệu năm sau, khi nhiệt độ đã hạ xuống còn vài ngàn độ, khi các electrôn và những hạt nhân không hề đủ tích điện thoát khỏi lực hút điện từ giữa chúng nữa, thì bọn chúng kết phù hợp với nhau để khiến cho các nguyên tử. Sau đó, một các bước bức xạ phức hợp của hêli và hydro sẽ tạo nên ra các nguyên tố nặng hơn hoàn toàn như carbon và oxy, cũng như phân chảy thành những đám ‘mây khí’, và từ chúng dần dà hình thành buộc phải mặt trời, trái đất, và các thiên thể chuyển động.8 Cũng cần để ý rằng, dải ngân hà đó của bọn họ cũng có thể chỉ là một trong các vô vàn vũ trụ song hành khác, trong đó, mỗi vũ trụ có nhiều lịch sử khả dĩ và những trạng thái có thể có vào đều điểm về sau.9

Còn xét ở tầm mức vi mô, mỗi đơn vị cơ phiên bản của vật chất (nguyên tử – atom) phần lớn là một thứ ‘siêu tiểu vũ trụ’, có cấu tạo tinh vi với các thành phần siêu bé dại với các hạt hạ nguyên tử (như hạt quark) và những quy điều khoản vận hành, vận động phức tạp của chúng.10 ví như như trung bình mức của ngoài hành tinh vi tế bào thách đố trí đọc biết của con fan vì tính rộng lớn và vươn lên là chuyển phức hợp của nó, thì tầm mức của dải ngân hà vi mô cũng tạo ra sự khó khăn không kém do tính phi khẳng định của những thành phần của chúng. Thực vậy, với các thực nghiệm mới được tìm hiểu mà vật lý truyền thống không thể giải thích được, các nhà công nghệ lượng tử đã chỉ ra rằng rằng các nguyên tử và phân tử hạ nguyên tử không đích thực là các vật thể rắn như họ vẫn hình dung về một phân tử vật hóa học bình thường, bởi vì chúng không tồn tại chắc chắn rằng ở những vị trí không khí và thời gian xác định. Hơn nữa, chúng cũng không tồn trên theo một trạng thái nhất định, mà theo lưỡng trạng thái: vừa là sóng vừa bên cạnh đó là hạt. Điều bỡ ngỡ là tất cả đều vận hành phương pháp hài hoà theo hồ hết quy chính sách tinh vi, và điều ngạc nhiên hơn nữa là khung người chúng ta bao hàm vô vàn những ‘tiểu vũ trụ’ này.

Tới đây, các dữ kiện từ khoa học thoải mái và tự nhiên giúp bọn họ thấy được tính gắn kết hữu cơ cần thiết giữa con bạn và môi trường. Bọn họ có bình thường chất thể cùng với môi trường, và sự hiện hữu của chúng ta nằm vào ‘trường’ của những quy nguyên tắc vật lý, cũng như trong loại chảy của việc vận hễ của chúng. Khi nhìn vào đối sánh tương quan con fan – môi trường, nhiều người đã tạm dừng ở điểm này. Nghĩa là họ nhìn tổng thể môi trường xung quanh với vạn đồ trong đó – bao gồm cả con người – đơn thuần là tập thích hợp vật hóa học có tính năng vận hễ mà thôi, như khẳng định của nhà hoá học tập Peter Atkins: “không-thời gian sinh ra bụi của nó trong tiến trình tự hình thành.”11 Tương tự, Stephen Hawking cũng đúc kết: “bản thân bé người họ cũng solo thuần là tập hợp các hạt cơ bạn dạng của tự nhiên.”12

Tuy nhiên, dù quan niệm theo chiều này, lẻ tẻ tự của thiên hà với đông đảo quy pháp luật tinh vi và vẻ đẹp mắt hài hoà của nó luôn là điều kỳ diệu khác khiến cho các công nghệ gia phải không thể tinh được và quan lại tâm. Thật thế, nếu hiếm hoi tự vũ trụ đã khiến nhiều triết gia phải đặt tiền đề ‘hướng đích luận’ cho quả đât quan của họ, hay khiến các thần học tập gia xác tín vào tín điều sáng Tạo, thì nó cũng khiến cho các kỹ thuật gia yêu cầu nhìn nó như 1 dạng ‘bổ đề’ so với các triết lý của mình. Ngay cả khi chối bỏ mọi ẩn ý ‘hướng đích luận’, những nhà công nghệ cũng quan trọng không ưng thuận tính trật tự và quy luật của vũ trụ, vốn là một kết cấu mang tính toán học, như lời của Edwin Arthur Butt: “toàn thể vũ trụ, bao gồm cả trái đất bọn chúng ta, căn bản mang kết cấu toán học tập <…> thế giới thực là thế giới của duy các đặc tính định lượng; những biệt lập của nó chỉ là những khác biệt về số học tập mà thôi.”13 Thậm chí, ngày nay, trước những tò mò vô thuộc thú vị về tính chất trật trường đoản cú hoàn hảo của vũ trụ, rất nhiều nhà kỹ thuật đã đưa ra ‘nguyên lý vị nhân’ để khẳng định mối liên hệ thống tốt nhất giữa con fan và môi trường. Nguyên tắc này phát biểu rằng các đặc thù của vũ trụ cần được tương thích với việc tồn tại của con tín đồ chúng ta. Mỗi một nguyên tử, một ngôi sao, một thiên hà và những định phép tắc vật lý bỏ ra phối chúng đều cần được có những tính chất cần thiết, ở tại mức độ vô cùng chính xác, để làm nảy sinh ra con tín đồ có ý thức và trí tuệ. Nếu vũ trụ nóng hơn hoặc rét mướt hơn, lớn hơn hoặc nhỏ tuổi hơn, hoặc nếu sự co và giãn của nó là nhanh hơn hoặc chậm rãi hơn, bọn họ sẽ không có khía cạnh trên đời này nhằm nói về các chuyện đó. Những đặc điểm của vũ trụ vẫn được kiểm soát và điều chỉnh một cách dễ ợt cho sự hiện diện đó.14 một số khoa học gia như Freeman Dyson, thậm chí là còn chuyển thêm ‘nguyên lý nhân vị mạnh’, rằng mục tiêu của ngoài trái đất là tiến tới bé người.15

Như thế, nếu thực hiện những dữ liệu được cung cấp bởi khoa học thoải mái và tự nhiên để phác hoạ, chúng ta có thể đào bới hình ảnh sau như một tóm lại về tính liên kết ở mặt thể lý giữa con người và môi trường: con tín đồ như một ‘hạt bụi’ trong kế hoạch sử, thoát bầu từ sự vận động liên tiếp của tích điện vũ trụ. Về mặt thiết bị chất, hạt vết mờ do bụi này không có gì sệt biệt, vày nó cũng chỉ bao hàm hầu hết nguyên tố hoá học tập có trong thế giới tự nhiên của địa cầu, và có nơi bắt đầu gác xa xôi là các chất trong vũ trụ. Một mặt, con fan như có một thực chất của vũ trụ thu nhỏ dại nơi mình. Cơ mà mặt khác, hạt vết mờ do bụi đó mang địa điểm mình ‘xung năng lý tính’ bí quyết bí ẩn, vừa được kết nối gần như quy phương pháp vật lý của vũ trụ, và vừa quá lên bọn chúng để có khả năng ‘ngoái nhìn’ lại chúng, biết chiêm ngưỡng vẻ đẹp của vũ trụ, và đặt thắc mắc về bí hiểm của nó, về bản chất và ý nghĩa của thế giới và của bao gồm hiện hữu của mình.

Đó là kết quả từ việc ‘nhìn ra bên ngoài’ với góc nhìn mang tính chất ‘khách quan’, tức lối chú ý tiếp cận gần như thứ, nói cả phiên bản thân bé người, giống như các khách thể. Nhưng con tín đồ còn có ‘ý thức’ nữa; và trên đây là điều kỳ lạ còn gây kinh ngạc lớn hơn hết tính riêng biệt tự của vũ trụ. Nếu như như kín đáo của biệt lập tự vũ trụ còn để ngỏ phần đa khả thể được lời giải từ triết lý khoa học tập (dù chỉ khoảng lý thuyết), thì bí mật của ‘ý thức con người’ lại quá qua tài năng tìm đáp án của khoa học, dễ dàng vì ý thức không thể bị quy giản thành thiết bị chất, đề nghị không thể trở thành một cơ sở điều tra khảo sát cho lãnh vực khoa học. Tại sao? Như Max Planck – phụ thân đẻ của triết lý lượng tử – lập luận: ý thức là căn nguyên của đông đảo nhận thức, phải có ý thức thì mới nhận thấy được đồ gia dụng chất, chính vì thế không thể lý giải cái gốc rễ ấy là đồ vật gi được. Y như trong một hệ logic, ta ko thể lý giải hệ tiên đề của hệ xúc tích đó, vì hệ tiên đề là phần nhiều nguyên lý đầu tiên chỉ có thể xác định như một điều tiên nghiệm. Nói giải pháp khác, yêu cầu có ý thức new nhận thức được vất chất. Vì chưng thế, ý thức phải được gật đầu như một định đề tiên nghiệm.16 bởi vì đó, khi tương tác đến ‘ý thức con người’, chúng ta phải nhìn tương quan môi trường và nhỏ người từ một địa hạt khác. Địa phân tử tôi chọn là triết học.

Vậy, nếu chúng ta ‘nhìn vào mặt trong’, tức nhìn từ phía ý thức, và cố gắng để đến ý thức ‘dẫn đưa’ theo lối nhìn của nó, ko can thiệp vào nó theo phong cách khách thể hoá ý thức, thì chúng ta có thể tóm lại điều gì về mối links xét về mặt hiện lên ý thức thân con bạn và môi trường? Đó thiết yếu là nội dung chính của phần kế tiếp, vào đó tôi sẽ dựa vào một số trong những lập luận và hệ luận triết học nhằm làm rất nổi bật tính links đó qua hình ảnh tượng trưng về môi trường như một ‘sân nghịch của hữu-tại-thế’.

2. Từ góc độ triết học: môi trường như ‘sân chơi’ của hữu-tại-thế

Triết học môi trường, xét như một ngành bao gồm thức, new được trở nên tân tiến trong mấy thập niên ngay gần đây, và hiện nay được chú ý nhiều do tính cần kíp của vấn đề biến đổi khí hậu và tình trạng rủi ro khủng hoảng môi trường. Mặc dù nhiên, phần đa luận bàn, hoặc hệ luận, về môi trường, quan trọng đặc biệt là tương quan giữa môi trường thiên nhiên và bé người, vẫn hiện diện tương đối nhiều trong các hệ bốn tưởng triết lý Phương Tây. Ở đây, tôi sẽ không tiến hành một ‘tổng hợp’ đều luận bàn giỏi hệ luận đó, mà sẽ lựa chọn lọc trong những đó những tứ tưởng hoặc hệ luận mô tả luận điểm rằng sự ‘hiện hữu lý tính’ của con người gắn kết và chịu ràng buộc vào môi trường xung quanh thiên nhiên. Vấn đề này sẽ được minh hoạ sang 1 hình ảnh biểu trưng, vốn được đúc kết từ triết lý của trường phái Hiện Tượng Luận: môi trường thiên nhiên như ‘sân nghịch của hữu-tại-thế’.

Chúng ta có thể mở đầu mạch bốn duy này cùng với nền thần thoại Hy Lạp, vốn đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong nền tứ tưởng tây phương Thượng Cổ. Về đối sánh giữa con bạn và vạn đồ tự nhiên, nền truyền thuyết này khẳng định rằng có các thần linh hiện diện nơi vạn vật. Như J. D. Hughes đúc kết, với trái đất quan này, “sông có những nam thần, suối có các nữ thần gọi là naiads, và hồ có những thần limniads. Các ngọn núi thì có những oreads, các thung lũng có napaeae, và thảo nguyên có các leimoniads.”17 Trong cách nhìn đó, môi trường thiên nhiên tự nhiên cất đầy tính linh thiêng; và sự rất linh thiêng đó vớ nhiên luôn luôn hàm cất lý tính.

Xét về mặt tri thức luận, nền triết học cổ đại Hy Lạp sau đó đã đi được ngược cùng với nền truyền thuyết thần thoại Hy Lạp khi nhấn mạnh vấn đề khía cạnh lý tính của trí năng nhỏ người. Tuy nhiên, nếu như xét trong đối sánh với nhân loại tự nhiên, ta vẫn thấy sự kết nối giữa phần lý tính này với sự linh thiêng của thiên nhiên, và quan trọng đặc biệt là chọn hướng đích của vạn vật. Ví dụ, trong đoạn hội thoại Timaios, Plato trình bày rằng trái đất được tạo thành bởi một thợ gỗ đầy quyền năng theo một chủng loại hoàn hảo có tự vĩnh hằng, tức ‘thế giới của các Ý Niệm’. Ngoài hành tinh được chú ý như một cơ thể sống động, được hoạt hoá vị lý tính. Plato gật đầu niềm tin của phái Pythago rằng quả đât có linh hồn, và vong hồn này mang bản chất thiên văn, nghĩa là nó được hình thành bởi chưa có người yêu tự toán học của các quỹ đạo những hành tinh. Cũng chính bới có linh hồn đề nghị mới có lý tính, bởi vì lý trí phía bên trong linh hồn; và cũng dựa vào lý trí này mà con bạn – vốn được xem như là có các phẩm chất như thần linh nhờ lý trí – mới có năng lực khám phá ra trơ tráo tự của quả đât tự nhiên được đấng sáng tạo sắp đặt.

Aristotle chỉ trích khối hệ thống Linh Tượng của Plato vì đã không để ý những biến đổi và vận động của thế giới như một thực tiễn cần suy xét. Mặc dù nhiên, quả đât quan của Aristotle vẫn tiềm ẩn lý tính và thực chất hướng đích. Vào Book VIII của Physica (Physics), Aristotle phát biểu rằng mọi vận động đều buộc phải có động lực. Sau đó, ông lập luận để đi đến tóm lại rằng vận động nhất thiết là vĩnh cửu; và vì thế giới đang chuyển động, buộc phải nó tốt nhất thiết lâu dài từ vĩnh cửu. Thêm vào đó, như được khảo luận vào De Anima (On The Soul), phần đông sinh thể gần như sở hữu một linh hồn; và linh hồn tại đây có nghĩa là dạng thức thành toàn của vật chất ban đầu. Có nhiều một số loại linh hồn. Thực đồ gia dụng có linh hồn cất một yếu tố dinh dưỡng được cho phép chúng trở nên tân tiến và sinh sản. Linh hồn động vật hoang dã chứa một nhân tố ‘thèm khát’ chất nhận được chúng có cảm hứng và say đắm muốn; và để vừa lòng những ham ao ước đó, nguyên tố thèm khát mang lại chúng kỹ năng chuyển động. Linh hồn con tín đồ có cả những điểm lưu ý dinh dưỡng và thèm khát, tuy nhiên có thêm 1 yếu tố quan trọng là lý trí; và bao gồm yếu tố này mang lại cho nhỏ người khả năng suy nghĩ. Theo Aristotle, chũm giới luôn trong quá trình trở thành một đơn thân tự tự nhiên theo đúng bản chất hướng đích của nó, tức nhắm đến một đơn nhất tự hoàn hảo hơn nhờ các quy nguyên lý tự nhiên; và lý trí con fan có tài năng khám phá ra những quy phương pháp và bơ vơ tự phía đích này. Vị thế, như đánh giá và nhận định của J Habgood:

“Thời Cổ đại bắt đầu tìm kiếm sự kết nối trí tuệ và tư tưởng ‘Tự nhiên’ như 1 lực lượng thống nhất, một nền tảng tích điện của sự vật; và đó cũng là cách diễn đạt lý tính của vũ trụ. Vạn vật thiên nhiên có thể được kể với sệt tính hoạt động của nó, hoặc thậm chí còn được nhân giải pháp hóa, như trong cụm từ ‘Mẹ thiên nhiên’, vốn có tính âm bội tôn giáo… Về sau, ý niệm về thiên nhiên như thế, tức như 1 lực ẩn thân địa điểm thực tại tốt là vì sao của những sự vật, vẫn còn đó tiếp diễn, tuy vậy dưới vỏ quấn là quan niệm về những quy chính sách tự nhiên, có cả quy dụng cụ khoa học lẫn quy chính sách đạo đức.”18

Thần học tập Ki-tô giáo, tốt nhất là thời Trung Cổ, trong khoảng độ và phạm vi nào đó, cũng khá tương yêu thích với quan điểm rằng hiện lên lý tính của con người kết nối và phụ thuộc vào môi trường thiên nhiên. Thật vậy, thần học nhấn mạnh tính riêng lẻ tự – hài hoà xuất xắc lý tính của từ nhiên. Điểm này được sử dụng như một chi phí đề để củng cụ đức tin, cùng với lập luận rằng Thiên Chúa đích thực đã tạo ra mọi thứ, và phần nhiều thứ được sáng chế trong tính trơ thổ địa tự và tốt lành theo ý muốn của Thiên Chúa. Trong quả đât đó, con người được Thiên Chúa trí tuệ sáng tạo ‘theo hình ảnh’ của Ngài, được trao ban quyền cùng các phẩm tính lý trí tương thích để cộng tác với Ngài trong việc làm chủ và bảo vệ thế giới. Về điểm này, thánh Toma Aquino lập luận: gần như sự trong quả đât đều vì Thiên Chúa sáng tạo, và được tinh chỉnh bởi ‘thiên trí’ của Ngài. Thay thể, từng thụ tạo đều có một bản chất riêng, chính sách giống loài của nó. Những thụ sinh sản được bảo trì và sinh sống đúng với bản chất của mình nhờ sự quan chống từ thượng trí của Thiên Chúa mà ta gọi là ‘luật’. Trong những các thụ tạo, con người có địa chỉ độc nhất, bởi vì dù vẫn dấn sự quan chống của thiên trí, con tín đồ đồng thời được tham gia cách chủ động vào sự quan chống đó, nghĩa là con bạn được kết phù hợp với thiên trí nhằm có thể thừa nhận biết bản chất và đơn côi tự của bản thân mình và của vạn vật, bên cạnh đó có thể từ lo cho mình và lo cho những thụ tạo khác.19 Điều này cũng có nghĩa là trí tuệ con người có sự tương hợp hoàn toàn với hiếm hoi tự tuyệt quy hiện tượng của vũ trụ, vốn gắn với việc quan chống của Thiên trí. Nói cách khác, con tín đồ có thể dựa vào quy luật thoải mái và tự nhiên để tìm hiểu thêm về quy lao lý và phẩm giá của bao gồm mình, cũng như tìm kiếm Thiên Chúa. Vớ nhiên, lối quan sát ‘nhân các loại trung tâm’ này của Ki-tô giáo đã có lần dẫn tới các diễn giải lệch lạc rằng con tín đồ có quyền thống trị trên tất cả mọi thứ. Tuy nhiên, cần xem xét rằng truyền thống lịch sử Ki-tô giáo cũng tiềm ẩn những giáo huấn và lối sinh sống tôn trọng và biết ơn môi trường thiên nhiên. Thánh Phan-xi-cô Assisi là một bằng chứng điển hình. Phần đa bài ca của ngài đã mô tả tư tưởng về sự việc hiệp thông và liên kết rất cần thiết của con người với thiên nhiên.

Trong triết học thời hiện tại đại, ý kiến rằng ‘hiện hữu lý tính’ của bé người kết nối và chịu ảnh hưởng vào môi trường xung quanh thiên nhiên được diễn đạt cách quan trọng nơi chủ nghĩa triết học duy vai trung phong của Georg W. F. Hegel. Công ty nghĩa này được desgin trên căn nguyên của phép biện chứng, với trung trung tâm là cái Tuyệt Đối. Cùng với Hegel, thực trên là mẫu Tuyệt Đối. Do Cái tuyệt Đối mong muốn mang mang nội dung thế thể, tức mong muốn hiện thực hoá chân lý của mình, bắt buộc đã ‘hạ mình’, suất nhượng từ bản chất của bản thân thành các hình thái không giống nhau, biểu lộ thành hiện tượng ra mặt ngoài mình, hầu hướng đến một sự tự ý thức khá đầy đủ về chủ yếu mình. Quy khí cụ chung của tiến trình tự thức đó chính là phép biện chứng, nghĩa là một tiến trình cách tân và phát triển xuyên suốt và thể hiện thiết yếu nó vào sự mâu thuẫn và che định. Còn niềm tin chính là thực thể của quy trình tự đi lại đó, tức là sự thống độc nhất giữa ý thức và từ bỏ thức. Mức độ dung hoà hoản hảo giữa tự nhiên và thoải mái và tinh thần, giữa lòng tin khách quan và lòng tin chủ quan, chủ yếu là ý thức Tuyệt Đối, tức mức độ bốn duy của lòng tin về chính bạn dạng thân mình với tư phương pháp ‘chân lý tuyệt đối’ (Cái giỏi Đối). Nói giải pháp khác, đông đảo vận cồn của tồn hữu lúc này chính là quy trình hợp tốt nhất toàn diện của ý thức hướng về niềm tin Tuyệt Đối.

Tiến trình trường đoản cú thức của Tinh Thần ra mắt qua những giai đoạn khác nhau, ngày càng thể hiện không thiếu nội dung bên trong nó. Giai đoạn đầu tiên là giai đoạn của từ thức phản tư (Logic), nghĩa là nó cải tiến và phát triển trong bản thân nó; sau đó nó biểu lộ dưới bề ngoài tự nhiên – quả đât vô cơ, hữu cơ và bé người; và sau cùng là bộc lộ dưới bề ngoài xã hội – nhà nước, nghệ thuật, tôn giáo và triết học.

Như thế, theo Hegel, tương quan giữa con fan và thế giới vật lý nằm trong về giai đoạn ví dụ thứ nhị của các bước tự thức của Tinh Thần, đi từ niềm tin chủ quan lại lên ý thức khách quan. Toàn bộ trái đất muôn màu, muôn vẻ và cả con bạn trong đó là sản phẩm của sự cải tiến và phát triển tự nhiên của ý thức với tư phương pháp là lực sáng sủa tạo; trái đất đó là tổng hòa của mọi hiệ tượng khác nhau của sự bộc lộ của tinh thần trong một giai đoạn. Nói giải pháp khác, môi trường thiên nhiên tự nhiên được xem như như một ‘trò chơi’ của lòng tin khi nó thi thố năng lực tự thức.

Trong tiến trình này, tâm trạng của tinh thần được Hegel gọi là ‘linh hồn tự nhiên’ (die natürliche Seele), tức niềm tin trong đk cơ phiên bản nhất của nó. Đó là tâm lý mà niềm tin vẫn không lập tức tách mình khỏi môi trường xung quanh tự nhiên (bao gồm quả đât vật lý – địa lý). Trong quy trình tiến độ này của các bước tự thức, Tinh Thần tham gia vào đời sống đa dạng khoáng đại của toàn vũ trụ, cảm thấy những biệt lập của thời tiết, những biến hóa của các mùa hay những thời khắc trong ngày, v.v. Hegel cũng xác thực rằng môi trường xung quanh vật lý – địa lý có sự tác động mang tính quyết định đối với những khác hoàn toàn về phương diện nhân chủng. Ví dụ, sự khác biệt tự nhiên giữa những chủng người không giống nhau tuỳ ở trong vào phần đa phân chia châu lục và các vùng địa giới không giống nhau.20 Nói bí quyết khác, ‘linh hồn từ bỏ nhiên’ lắp chặt với môi trường tự nhiên và chịu tác động từ các tác hễ của nó, như sự biến đổi khí hậu.

Trong thời đương đại, cho dù không nhà trương bàn trực tiếp vấn đề môi trường thiên nhiên như một luận đề chính, tuy vậy thiết tưởng phần nhiều khảo luận của phe cánh Hiện Tượng Luận cho phép ta đúc kết một hệ luận rất gốc rễ cho triết học tập về môi trường thiên nhiên trong contact với đối sánh tương quan con người-môi trường: hiện hữu ý thức của con fan và môi trường thiên nhiên vốn có đối sánh tương quan gắn chặt với nhau ở tại mức độ căn bản nhất: tầm mức hữu thể luận.

Hiện Tượng Luận chủ yếu yếu nghiên cứu và phân tích về vụ việc ‘bản chất’ (hay ‘yếu tính’ – Wesen <essence>), trong tay nghề của con fan về nỗ lực giới, bằng cách gột bỏ thoát ra khỏi kinh nghiệm tầng lớp giả định được tạo cho cách âm thầm bởi những thành kiến, các cấu trúc và triết lý võ đoán. Vì thế, như Merleau-Ponty đúc kết, hiện tượng Luận “cố gắng biểu đạt trực tiếp kinh nghiệm sống của ta làm sao cho thực đúng.”21 Nhưng đa số kinh nghiệm luôn luôn là kinh nghiệm của ý thức; vày thế, hiện tượng lạ Luận cũng được hiểu là nỗ lực miêu tả về ý thức con người được hiến cho thế giới ở tầm mức tiền phản bội tỉnh, tức đổi mới cố ý thức phóng hướng mình về một thế giới mà nó không tổng quan nổi, để trái đất – một nhân loại vốn không thành đối tượng nhưng toàn khối của nó là phương châm cho tri thức con bạn – từ bày tỏ chủ yếu nó mang lại ý thức.22 vì vậy, hiện tượng Luận chọn diễn tả về ý thức của tay nghề từ quan điểm của đơn vị ngôi đồ vật nhất. Tay nghề đó cũng chính là tay nghề về trường thọ (hữu), theo nghĩa là ‘tồn tại – được cấu thành’, tức là thay đổi cố ý thức cố gắng bắt ý nghĩa của dòng đang tồn tại, vào chừng mực nó được biểu thị trong tính nhà quan thay thể. Bởi vì thế, trọng tâm của hiện tượng Luận rút cục là đối sánh tương quan của ‘hiện hữu lý tính’ của con người và ‘thế giới’, hay chính xác là về kiểu cách con bạn ‘kinh nghiệm uyên nguyên’ về thay giới.

Dưới nhãn quan hiện tượng kỳ lạ Luận, con bạn được quan sát như là hữu-tại-thế (In-der-Welt-sein). Con người không tồn tại theo phong cách như một hòn đá, cũng không như cây trồng hay thú vật. Lý do căn bản nhất của sự khác biệt này là việc mọi ý nghĩa của tính khách quan những có gốc rễ ở tôi (ý thức). Hầu hết ‘hiện tượng’ – xét như những tồn tại có ý nghĩa sâu sắc – xuất hiện thêm cho con người nhờ vào chính kết cấu thời tính nơi cách làm hiện hữu của Dasein, qua công năng ‘lo âu’ của nó (Sorge). Con người ý thức về tính phi nền tảng gốc rễ trong cuộc hiện lên của mình: một kẻ bị ‘quăng ném’ (geworfen) vào trong nắm giới, và buộc phải tự mình dự phóng, xếp đặt, xây dựng thực chất cuộc hiện hữu của mình. Vị thế, hiện lên con bạn (Dasein) là bề ngoài một hữu thể đã ‘trên đà trở thành’: hữu thể ‘đi thoát khỏi chính mình’ để hướng đến khả thể quá trên tình trạng bây giờ của mình. Cuộc dự phóng đó thiết yếu là thay đổi cố vun mở ráng giới, giỏi để nhân loại tỏ lộ cho mình. Như thế, bé người không phải là một trong những phần của gắng giới, mà trái đất là một thời điểm của việc tồn tại của con người; và ở chiều ngược lại, sẽ không có ‘hiện hữu lý tính’ của bé người, theo nghĩa là Dasein – tức ‘tồn tại-trong-thế giới’ tốt ‘hữu-tại-thế’, nếu ta không gắn sát với việc mở ra với chũm giới.

Do đó, ‘thế giới’ bên dưới nhãn quan hiện tượng kỳ lạ Luận không hẳn là trái đất khách quan, tức như một thế giới có đó ngoài ý thức. Ngược lại, nhân loại là một đối tượng người sử dụng trong tương quan có tính công ty định cùng với ý thức. Nghĩa là, quả đât sống (Lebenswelt) bao hàm tính khinh suất và tính tương đối. Điều này ko xoá bỏ thực tế khách quan tiền của rứa giới, nhưng xác định chiều kích ‘ý nghĩa’ của nó. Thế giới được cấu thành, tuyệt mở ra, qua đổi thay cố dự phóng của Dasein, nối liền hữu-tại-thế của con người. Bởi thế, cũng giống như Dasein, vĩnh cửu của nhân loại ở đây chưa phải theo dạng danh từ, mà theo phương thức động từ. Nhân loại như cố kỉnh là một ‘không-thời gian’ của chân thành và ý nghĩa đang không ngừng hình thành với ‘chân trời’ thường xuyên được trải rộng qua chính vì sự hiện hữu bé người, trong tư cách là một công ty tri dấn không dứt phóng hướng chủ yếu mình về trái đất để thâu nhận cầm giới.

Xem thêm: Top 20+ nhất dáng nhì da kiều vy, nhất dáng nhì da kiều vy có tốt không

Như thế, dù hiện tượng lạ Luận cân nhắc ‘thế giới ý nghĩa’ và con fan xét như hữu-tại-thế, nhưng cái năng cồn của hiện tại hữu vẫn trên đà hình thành và thế giới đang được vén mở23 đó lại diễn ra trong môi trường tự nhiên, với toàn bộ những gì thực tế cụ thể nhất của cuộc sống thường ngày thường nhật. Năng cồn đó vun mở hữu thể theo trương độ ý nghĩa, qua ‘cánh cửa’ là thân xác rõ ràng của nhỏ người, như mong muốn kiến xác xứng đáng của Merleau-Ponty: “Thân xác bộc lộ sự hiện hữu trong cố gắng giới; và cùng với một tạo thành vật sống, có một thân xác là thêm với một môi trường thiên nhiên nhất định, là đồng hóa bạn dạng thân với rất nhiều dự phóng nhất mực và không xong xuôi dấn thân cho chúng”.24

Vì thế, dựa vào tiếp cận của trường phái Hiện Tượng Luận, ta có thể tưởng tượng về đối sánh giữa ‘hiện hữu ý thức’ tuyệt hiện hữu lý tính của con bạn với môi trường ở khoảng mức căn phiên bản nhất – tầm mức hữu thể luận – cùng với hình ảnh biểu trưng: môi trường xung quanh là ‘sân chơi của hữu thể-tại-thế’. Môi trường tự nhiên (khác với ‘thế giới’) là không gian thi thố của đổi thay cố hiện hữu. Nói cách khác, môi trường có thể được đọc như một quà tặng, cùng với tiềm năng vô biên về trương độ chân thành và ý nghĩa cho ‘biến cụ hiện hữu’ thoả sức thi triển. Môi trường trở thành ‘đất mẹ’, thành cái nôi cất giữ đều nguồn mạch ý nghĩa để hiện hữu lý tính con người thực thi bản chất dự phóng, khám phá, và vạch mở quả đât của nó. Nói như Heidegger, vạn vật thiên nhiên không được hiểu đối kháng thuần như một hiện nay hữu-trong- tầm-tay (Vorhandenheit) để ta có thể cửa hàng triệt một giải pháp hoàn toàn như một đồ dùng thể; mà ngược lại, vạn vật thiên nhiên là mối cung cấp mạch để chạm mặt gỡ và thăm khám phá. Nguồn mạch đó vừa ‘khuấy động’ và ‘thôi thúc’ chúng ta, và mặt khác lại vừa bít giấu so với chúng ta.25 Sự đa dạng và phong phú và bí ẩn của môi trường thiên nhiên nhắc con bạn ý thức rằng còn có số đông điều gì đó không chỉ có thế của tồn tại tôi đang được che giấu, và mời hotline tôi liên tiếp hành trình tìm hiểu chiều sâu và chiều rộng lớn của hiện hữu mình.

3. Nạm Lời Kết – nhắm tới một sự hoà giải: con fan như kẻ hành mùi hương tại thế hướng về cùng đích buổi tối hậu

Như họ đã thấy, góc độ công nghệ và triết học mang lại phép họ nhìn thấy tính kết nối và chịu ràng buộc của hiện hữu con người với môi trường xung quanh thiên nhiên ở tầm mức rất căn bạn dạng của hiện tại hữu. Nuốm thể, những mày mò của công nghệ tự nhiên cung cấp dữ liệu mang đến ta tưởng tượng về tồn tại thể lý của bản thân như một ‘hạt bụi lý tính’ được kết tinh vào vũ trụ. Còn lúc men theo hướng dẫn của ý thức, tức từ bỏ địa phân tử triết học, bọn họ thấy hiện hữu lý tính của bé người kết nối và phụ thuộc vào môi trường xung quanh cách thiết yếu, vào đó môi trường đóng sứ mệnh là ‘sân chơi của hữu-tại-thế’.

Nếu phối kết hợp hai con kiến vực này, và trong một phía nhìn thiêng liêng – chú ý về thế giới và con người từ ‘trên cao’, tức mang định nhìn đầy đủ sự từ ánh nhìn của Thiên Chúa – như suy tư của rất nhiều thần học gia, chúng ta sẽ có được hình ảnh biểu trưng về tương quan giữa con bạn và môi trường như một cuộc hành mùi hương tại thế. Hình ảnh đó biểu đạt rằng con bạn là một hữu thể thánh thiêng vì chưng mang chỗ mình hình hình ảnh của Thiên Chúa, tuy thế con fan bén rễ sự hiện hữu của chính mình ngay trong môi trường xung quanh tự nhiên – được ‘nặn ra từ bụi đất’ (Sáng cụ 2,7) – và cùng thoải mái và tự nhiên hướng về thuộc đích của bản thân và của toàn thể tạo thành vật theo ý định của Thiên Chúa. Đó là các bước ‘siêu vượt tại thế’, một các bước mang nơi mình sự hiện diện và hoạt hoá của Thiên Chúa và hướng tới Ngài, vì chính năng rượu cồn của Nhập Thể đã ôm ấp toàn thể vũ trụ và can dự nó hướng về việc thành toàn vừa đủ qua sự dẫn dắt của Thánh Thần.26 Nói như Teilhard de Chardin, SJ, toàn bộ lịch sử nhân một số loại là một tiến trình tiến hoá từ vượt khứ đến lúc này và hướng đến tương lai. Đó là tiến trình đi từ hồ hết điểm vật chất đơn giản và dễ dàng nhất cho tới những điều cực kì phức tạp. Vậy thể, quy trình đó khởi đi trường đoản cú điểm Alpha, rồi tuần tự đến vật chất, sự sống, tứ tưởng, tinh thần, và chấm dứt ở điểm Omega.27 Trong các bước đó, con bạn không đóng vai trò như một trung ương điểm tĩnh của nỗ lực giới, nhưng như là trục và hướng của sự việc tiến hoá.28

Như thế, môi trường không chỉ được ban đến ta như 1 quà bộ quà tặng kèm theo để trở thành ‘sân đùa của hữu-tại-thế’, mà chính họ cũng ở trong về môi trường thiên nhiên và trở thành ‘la bàn’ của môi trường thiên nhiên trong cuộc lữ hành của toàn thể chế tác thành. Trong viễn tượng đó, hiện nay hữu con người không chỉ được chú ý trong phạm vi gói gọn gàng của khung người trong 1 thời điểm, mà cần phải được quan sát với cảm thức về độ sâu của thời hạn và phạm vi của không gian, về tính hữu cơ cũng tương tự tính vận động. Bọn họ có thể dùng bí quyết nói giống như như lối suy tư của thần học gia Walter Kasper về đối sánh tương quan nam-nữ29 để diễn đạt tương quan thân con tín đồ và môi trường: ‘thân thể’ con người và sự tồn tại tại 1 thời điểm không hẳn là toàn thể, mà chỉ là một phần của hữu thể fan mà thôi. Nói bí quyết khác, hữu thể bé người chưa hẳn là một thực thể có thể xác định bóc tách biệt khỏi môi trường xung quanh và lịch sử dân tộc của nó.

Theo nghĩa đó, cuộc hành hương tại núm cũng là tiến trình mở ra với thiết yếu mình qua môi trường thiên nhiên thiên nhiên. Nói giải pháp khác, hiện lên con fan bao hàm sự xuất hiện trước gần như ngạc nhiên, trước hầu hết điều mới mẻ, và những ý nghĩa sâu sắc sâu xa mà thiên nhiên đang góp sức cho mình. Vày thế, thay vày nhìn các thụ tạo như các đối thể mà ta có thể ráng bắt, điều hành và kiểm soát và điều khiển, ta đề nghị nhìn chúng tựa như những người thầy sở hữu những khôn ngoan bí hiểm trong trò đùa cuộc đời. Thiên nhiên không chỉ hỗ trợ môi trường và những sản trang bị nuôi sống cơ thể, mà còn khiến cho ta tò mò và đụng chạm vào sự thiện hảo vị trí chính người mẹ Thiên Nhiên, dựa vào đó trung ương hồn ta được nuôi dưỡng và thiện tính được mở rộng. Đó là bí quyết ta đào sâu nguồn cội linh thiêng của mình, tức ‘đụng chạm’ vào Thiên Chúa, và đi vào tương quan thân thiện hơn với tha nhân.

Cuộc hành hương tại thế không chỉ là ở trong hướng độ về mặt thời hạn của một cá thể trong môi trường, mà còn là phía độ trong tính hình thành một xã hội nhân loại hướng đến điểm Omega. Nói phương pháp khác, họ hành hương cùng nhau, chứ không cần đi một mình! hơn nữa, xã hội nhân nhiều loại hành hương này bao gồm tất cả mọi người, tức không dừng lại ở đó hệ của mình, mà còn cả cố hệ sau này nữa. Bởi vì thế, trách nhiệm chăm sóc và đảm bảo môi trường từ nó nằm trong tính chân thực của căn tính hành hương địa điểm mỗi người. Fan nào thiếu ý thức trách nhiệm này, bạn đó không sống ơn hotline hành hương giải pháp đích thật!

Với những ý nghĩa như thế, cuộc hành hương tại gắng đúng nghĩa phải bao hàm một cuộc ‘đối thoại’ và liên quan liên lỉ thân con người và môi trường, trong tư bí quyết thuộc về nhau tựa như một cặp phu-thê. Nói biện pháp khác, ta không thể được phép đọc ‘hành hương’ theo nghĩa truyền thống lịch sử của nó, tức chỉ quan sát phần đích đến của con bạn là quan liêu trọng, còn tuyến phố và phần đông thứ ra mắt trên hành trình ấy chỉ là những phương tiện để mang lại nơi. Ngược lại, ta yêu cầu xem tất cả mọi vật dụng trong cuộc sống mình giống như những người các bạn trong ơn gọi đồng hành cùng nhau. Và như người vợ hoặc người ông xã yêu mến, trao tặng, và bảo đảm an toàn người bạn đời tri kỷ của mình cố nào, thì con người cũng buộc phải yêu mến, trao tặng và bảo vệ môi trường như vậy. Hoặc chí ít, như Carolyn Merchant đề nghị, chúng ta phải quay trở lại với cách biểu hiện của cao cấp Cổ: xem vạn vật thiên nhiên như bà mẹ nuôi dưỡng chúng ta, vốn được biểu lộ cách rõ rệt qua bí quyết xây dựng những câu chuyện thần thoại, qua phương pháp dùng những thuật ngữ, ví dụ, ‘Mẹ Thiên Nhiên’, v.v.30

Những hình hình ảnh trên nhắc chúng ta về thái độ và những việc làm cụ thể phải có so với môi trường vào hoàn cảnh hiện nay. Trước hết, ta yêu cầu có thái độ biết ơn môi trường, biết chiêm nhìn và ủ ấp vẻ đẹp mắt của thiên nhiên thay bởi vì thái độ tuyệt não trạng của kẻ kiểm soát điều hành và thống trị. Rộng nữa, chúng ta phải hoán cải trọng tâm hồn, mở lòng bản thân ra để có thể nghe được, va được hầu hết tiếng kêu gào, cầu cứu của mẹ vạn vật thiên nhiên trước những béo hoảng môi trường xung quanh hiện tại. Điều này cũng có nghĩa là bọn họ phải hợp tác vào hành rượu cồn thay vị chỉ nói suông.

Có nhiều hình thức hành cồn có thể đỡ đần ta hoà giải cùng với môi trường, nhưng mà hành động đặc trưng hàng đầu là đề xuất xây xựng ý thức và lòng thương mến thiên nhiên. Để thực sự có ý thức, trước hết bọn họ phải trở lại lối sống kết nối với trường đoản cú nhiên. Trong thời đại hiện tại nay, phần nhiều con người đang theo lối sinh sống ngày càng xa lạ, chia cách với môi trường thiên nhiên. Trái thật, đông đảo đô thị ‘bê tông hoá’ đang làm nhiều tín đồ ít có dịp để chân xuống mặt đất (theo nghĩa đen). Khung hình họ cũng chẳng mấy lúc được chạm vào cây cỏ, tuyệt được ngâm dưới ao hồ tự nhiên. Lồng ngực chúng ta cũng thi thoảng khi được đón bầu khí tươi mát của ruộng đồng, của hoa lá. Họ càng chẳng có điều kiện để gieo trồng và chuyên sóc thiên nhiên. Sự thiếu thốn này càng đặc biệt nghiêm trọng sinh sống trẻ em: vì đời sống công nghiệp của phụ huynh và lối sống technology của thôn hội, ngoài môi trường xung quanh học tập, trẻ em hầu như chỉ còn làm các bạn với các trò đùa điện tử. Bọn chúng chẳng có điều kiện để tiếp xúc, làm bạn, hoà bản thân vào thiên nhiên; và cũng không có môi trường xung quanh để chơi đa số trò chơi truyền thống cuội nguồn với bè bạn.

Vì thế, chúng ta phải cố gắng nỗ lực trở về với sự gắn kết nguồn cội của chính bản thân mình với vạn vật thiên nhiên bằng các hoạt động: tiếp xúc, đụng chạm, hệ trọng với môi trường sống. Nắm thể, bọn họ cần ít nhiều lao động chân tay; ta buộc phải trồng trọt, xúc tiếp cây cỏ, siêng sóc, nuôi dưỡng thú vật, v.v. Những chuyển động này sẽ giúp chúng ta mở rộng trung ương hồn và biết bỡ ngỡ trước vẻ rất đẹp của thiên nhiên, đặc biệt quan trọng là sự kỳ diệu của việc sống. Có như vậy thì trung ương hồn họ mới được che đầy lòng thương yêu sinh mệnh và vẻ đẹp vạn vật thiên nhiên cách đích thực; bằng không, toàn bộ chỉ là những hiệ tượng hời hợt và mang tính chất khẩu hiệu: ví dụ, cho đến nay, phong trào ‘giờ trái đất’ ngơi nghỉ Việt Nam hầu hết chẳng sở hữu lại tác dụng thiết thực nào; thậm chí, sau mỗi ‘giờ trái đất’ này, hậu quả để lại thường là những bãi rác thải không có tội vạ! Ngoài những vận động tương tác thẳng với môi trường thiên nhiên như thế, bọn họ cũng buộc phải tập cách trải nghiệm nghệ thuật, hầu đào bới một cảm thức đúng mực hơn về loại đẹp, độc nhất là vẻ đẹp mắt được góp sức bởi môi trường thiên nhiên tự nhiên, nhằm giảm sút chủ nghĩa tiêu thụ vốn đuổi theo những sự phù phiếm và lệch lạc. Và trên hết, một đời sống kết nối mật thiết với Thiên Chúa sẽ thúc đẩy bọn họ yêu mến thiên nhiên, do nó là quà tặng nhưng không của Ngài mang đến ta.

Thiết tưởng, Bài ca anh mặt Trời31 của Thánh Phan-xi-cô Assisi đã diễn tả cách súc tích, tuyệt vời tinh thần và lối sống đúng chuẩn của bạn ‘hành mùi hương tại thế’:

Lạy Thiên Chúa về tối cao, toàn năng và giỏi lành, đông đảo lời ngợi khen, vinh quang, danh dự cùng chúc tụng các thuộc về Ngài, và xứng hợp cho riêng mình Ngài, lạy Đấng buổi tối Cao, và không người nào xứng đáng hotline Danh Ngài.

Ngợi khen Chúa, lạy Chúa tôi, với muôn loài thọ tạo, đặc biệt quan trọng nhất ông anh khía cạnh Trời, Anh là ngày, dựa vào anh, Ngài soi chiếu chúng tôi, Anh đẹp và toả ánh rạng ngời, Anh tượng trung Ngài, lạy Đấng tối Cao.

Ngợi khen Chúa, lạy Chúa tôi, bởi chị Trăng cùng muôn Sao Chúa dựng bên trên nền trời: lung linh, cao quí và diễm lệ.

Ngợi khen Chúa, lạy Chúa tôi, bởi Anh Gió, không Khí với Mây Trời, cảnh thanh quang đãng và chén bát tiết tứ thời, nhờ vào anh, Chúa bảo tồn muôn vật.

Ngợi khen Chúa, lạy Chúa tôi, vì chị Nước, thật lợi ích và khiêm nhu, quí hoá với trinh trong.

Ngợi khen Chúa, lạy Chúa tôi, vì anh Lửa, dựa vào anh, Chúa sáng sủa soi đêm, Anh đẹp và vui tươi, cường tráng và mạnh mẽ.

Ngợi khen Chúa, lạy Chúa tôi, vì chưng Chị chúng tôi, là chị em Đất, người mẹ đỡ nâng, người mẹ dưỡng nuôi, bà bầu sản sinh bao trái trăng, hoa muôn nhan sắc giữa ngàn cỏ dại.

1 ‘Hiện hữu lý tính’ tại chỗ này ám chỉ đặc điểm hiện hữu quan trọng đặc biệt của con người, trong tư bí quyết là một con người: tồn tại mang bản chất truy tìm/tạo lập ý nghĩa. Heidegger gọi hiện hữu này là Dasein.

2 Brian M. Fagan, World Prehistory: a brief introduction, 4th edition (New York: Longman, 1999), tr. 53.

3 http://www.open.edu/openlearncreate/mod/oucontent/view. Php?id=79926&printable=1>. Update 15.03.2019. Cho đến nay, định nghĩa về môi trường thiên nhiên vẫn là điểm rất dễ gây tranh cãi. Trường đoản cú ‘môi trường’ trên đây yêu cầu hiểu là ‘môi trường của con người’.

4 trong bài viết “Những cội rễ lịch sử vẻ vang của khủng hoảng rủi ro sinh thái”, năm 1974, Lynn trắng Jr. Nhận định rằng tình trạng bự hoảng môi trường hiện tại là tác dụng của các truyền thống lâu đời triết học và tôn giáo của Phương Tây, vốn để con người làm trung tâm điểm và có quyền giai cấp trên môi trường sống, và đồng thời khẳng định mọi thực chất và quý giá của vạn thứ theo quy chuẩn chỉnh của con người.X. Lynn White, “The Historical Roots of Our Ecologic Crisis,” in Ecology & Religion in History (New York: Harper và Row, 1974). Chính những so với này của White đã đặt nền đến Chủ nghĩa sinh thái Chiều Sâu (Deep Ecology). Công ty nghĩa này đề xuất giải trừ ‘nhân các loại trung tâm’ bằng phương pháp nhấn mạnh tính đồng đẳng của phần đông thụ tạo: từng sinh vật mọi có cực hiếm tự thân, không phụ thuộc vào vào thang cực hiếm của nhỏ người.

5 Anke M. Friedrich, “Arsenic,” in Trace elements in human and Animal Nutrition, 5th edition, ed. Walter Mertz, (FL: Academic Press, 1986), tr. 347-372.

7 Tại thời gian Big Bang, vốn được nhà công nghệ Stephen Hawking đặt tên là

điểm kỳ dị, mật độ của thiên hà và độ cong của không-thời gian là béo vô hạn.

Stephen Hawking, Lược Sử Thời Gian, Cao đưa ra và Phạm Văn Thiều dịch (Hà Nội: Nhà Xuất bản Trẻ, 2005), tr. 81.

8 X. Lược Sử Thời Gian, tr. 173-179.

9 Đây là triết lý M của Stephen Hawking, được đúc kết trong cuốn Bản xây dựng Vĩ Đại (The Grand Design), viết phổ biến với Leonard Mlodinow, xuất bản năm 2010.

10 X. Lược Sử Thời Gian, tr. 102-123.

11 Peter Atkins, Creation Revisited (Harmondsworth: Penguin, 1994), tr. 143.

12 Stephen H