Viêm đường tiết niệu là bệnh lý khá phổ biến và có thể điều trị khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, thậm chí là tử vong. Do đó, trang bị kiến thức về căn bệnh này sẽ giúp bạn chủ động phòng ngừa và điều trị kịp thời.
Bạn đang xem: Nguyên nhân viêm đường tiết niệu có thể bạn chưa biết
Viêm đường tiết niệu là gì?
Viêm đường tiết niệu hay viêm đường tiểu là tình trạng xảy ra khi nước tiểu có sự xâm nhập của vi khuẩn khiến một số cơ quan trong hệ tiết niệu bị viêm nhiễm (1). Bệnh có 3 cách để phân loại, gồm:
Phân loại theo vị trí: Viêm đường tiết niệu trên (viêm thận – bể thận cấp, viêm thận – bể thận mạn tính, áp xe thận, thận ứ mủ) và viêm đường tiết niệu dưới (viêm bàng quang, viêm niệu đạo, viêm tinh hoàn, viêm tiền liệt tuyến).
Nguyên nhân gây viêm đường tiểu
Khoảng 95% nguyên nhân gây viêm đường tiết niệu là do vi khuẩn bội nhiễm ngược dòng niệu đạo vào bàng quang (5% từ đường máu), trong đó Escherichia coli (E.coli) chiếm 80% tác nhân gây bệnh.
Escherichia Coli là vi khuẩn thường trú ở đường ruột, chúng cũng xuất hiện nhiều ở trên da gần hậu môn và có khả năng thâm nhập vào đường tiết niệu nếu bạn không biết vệ sinh đúng cách. Vị trí đường tiểu và hậu môn của nữ gần hơn nam nên nguy cơ bị viêm nhiễm cũng sẽ cao hơn.
Viêm đường tiết niệu ở nam giới
Vi khuẩn E.coli là nguyên nhân gây bệnh phổ biến. Bị viêm quy đầu, da quy đầu do vệ sinh không đúng cách Chấn thương dương vật do quan hệ tình dục thô bạo, gây kích thích niệu đạo dẫn tới tình trạng viêm niệu đạo. Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh: sỏi, phì đại tuyến tiền liệt, bàng quang thần kinh, hẹp niệu quản, hẹp niệu đạo…Viêm đường tiết niệu ở nữ giới
Thói quen vệ sinh vùng kín từ sau ra trước, nhịn tiểu quá lâu, vệ sinh cá nhân không sạch sẽ… sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập phát triển và gây viêm nhiễm đường tiết niệu. Quan hệ tình dục không lành mạnh, không vệ sinh vùng kín trước và sau khi giao hợp. Phụ nữ trong kỳ kinh nguyệt sử dụng băng vệ sinh kém chất lượng hoặc không thay băng vệ sinh sau mỗi 3 – 4 tiếng. Một số yếu tố nguy cơ: sỏi đường tiết niệu, bàng quang thần kinh, hẹp niệu quản, có thai.Viêm tiết niệu khi mang thai là một trong những tình trạng thường gặp nhất ở thai phụ. Bệnh làm tăng nguy cơ mắc các biến chứng nguy hiểm cho cả và bé như viêm bể thận, sảy thai, sinh non, nhiễm khuẩn sơ sinh,…
Triệu chứng viêm tiết niệu
Triệu chứng tại chỗ
Một số trường hợp nhiễm trùng không có biểu hiện gì mà chỉ vô tình phát hiện khi xét nghiệm nước tiểu. Đối tượng phổ biến của bệnh thường là phụ nữ trong tuổi hoạt động tình dục, thai phụ, người bị đái tháo đường…(2)
Người bệnh sẽ thấy khó chịu khi đi tiểu tiện như tiểu gắt buốt, tiểu lắt nhắt, cảm giác còn nước tiểu trong bàng quang dù mới đi tiểu. Nước tiểu có màu đục, mùi hôi nồng, có lẫn máu hoặc mủ. Một số trường hợp đi khám vì cảm giác đau hạ vị khi viêm bàng quang hoặc đau vùng hông lưng khi viêm thận – bể thận, áp xe thận. Khi có sỏi ở thận gây ứ nước, nhiễm trùng hoặc áp-xe thận, người bệnh sẽ rất đau khi khám tại vị trí này.
Triệu chứng toàn thân
Thận là cơ quan tiếp xúc trực tiếp với máu. Cơ quan này phải tiếp nhận một lượng máu lớn để lọc và hình thành nước tiểu. Vì thế, vi khuẩn khi xâm nhập vào hệ niệu cũng rất dễ dàng xâm nhập vào máu, lan ra toàn cơ thể gây nên tình trạng nhiễm khuẩn huyết nặng, hơn nữa là sốc nhiễm khuẩn và có thể dẫn tới tử vong. Bệnh nhân sẽ có biểu hiện như sốt cao, rét run, môi khô, lưỡi dơ, gương mặt hốc hác.
Triệu chứng ở nam giới Sự bất thường trong nước tiểu: Màu sắc chuyển sang vàng đục, xuất hiện mùi lạ hôi nồng, có thể lẫn máu hoặc mủ trong nước tiểu. Rối loạn tiểu tiện: Bệnh sẽ khiến người bệnh đi tiểu nhiều, tiểu lắt nhắt. Mỗi lần tiểu tiện, nước tiểu tiết ra rất ít, thậm chí là chỉ vài giọt. Đau rát và ngứa tại niệu đại: Có thể xuất hiện mủ trên miệng sáo. Đau bụng dưới và vùng thắt lưng: Khi quan hệ tình dục, cơn đau sẽ càng dồn dập. Triệu chứng ở nữ giới Đi tiểu liên tục: Sau mỗi 15 – 20 phút/lần, có cảm giác khó chịu về đêm. Khi tiểu tiện, nước tiểu rất ít, thậm chí là không có. Người bệnh cảm thấy đau tức vùng bụng dưới. Tiểu rắt, tiểu buốt: Có cảm giác nóng rát khi tiểu. Nước tiểu khác thường: Có mùi hôi nồng, màu đục, có thể xuất hiện máu hoặc mủ. Đau quặn thắt ở phần thắt lưng hay bụng dưới: Cơn đau này là do viêm nhiễm lan đến niệu quản và thận. Nếu không điều trị ngay, bệnh nhân còn bị sốt cao, buồn nôn, ớn lạnh.Viêm đường tiết niệu có nguy hiểm không?
Viêm tiết niệu đơn giản, xảy ra ở phụ nữ trẻ và không có bất thường về đường tiết niệu thì đa phần không gây biến chứng. Ngược lại, nhiễm trùng tiết niệu phức tạp ở những người bệnh có sẵn các yếu tố thuận lợi trước đó có thể dẫn tới nhiều biến chứng nặng, thậm chí là gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được can thiệp điều trị kịp thời.
Nguy cơ và biến chứng của nhiễm trùng niệu rất nhiều như là độc lực vi khuẩn gây phá hủy chủ mô thận, hoại tử nhú thận, gây tắc nghẽn hay suy giảm chức năng của thận. Tình trạng này nếu để lâu dài có thể dẫn tới suy thận vĩnh viễn hoặc phải cắt bỏ thận.
Nhiễm trùng hệ tiết niệu ở nam giới có thể gây áp-xe tuyến tiền liệt, viêm tinh hoàn, viêm mào tinh, làm bít tắc ống dẫn tinh, tăng nguy cơ vô sinh.
Nếu sự hiện diện dai dẳng của vi khuẩn tại hệ niệu không được điều trị kịp thời và đủ liều kháng sinh, vi khuẩn sẽ dễ dàng di chuyển vào máu, gây nhiễm khuẩn huyết, sốc nhiễm khuẩn, tử vong.
Điều trị viêm đường tiết niệu
Kháng sinh là cách điều trị viêm đường tiết niệu thường được sử dụng nhất (3). Nếu người bệnh chỉ xuất hiện những triệu chứng khu trú ở đường tiết niệu dưới do viêm bàng quang, viêm niệu đạo, bác sĩ sẽ chỉ định kháng sinh đường uống trong 5 – 7 ngày. Nếu có triệu chứng sốt và ớn lạnh, nhiễm trùng huyết, ổ viêm tại đường niệu trên, người bệnh cần nhập viện để sử dụng kháng đường tĩnh mạch.
Trong trường hợp bệnh tái đi tái lại nhiều lần, người bệnh có dị dạng đường niệu hoặc đang đặt ống tiểu, bác sĩ sẽ nuôi cấy vi khuẩn để tìm đúng kháng sinh nhạy cảm với chủng vi khuẩn đó.
Bên cạnh đó, các loại thuốc có tính sát trùng trên hệ niệu cũng được ghi nhận về hiệu quả trong việc tiêu diệt vi khuẩn, có thể được chỉ định dùng với kháng sinh. Tuy nhiên, bằng chứng của các loại thuốc này vẫn chưa rõ ràng.
Nếu ổ nhiễm khuẩn không khống chế được bằng thuốc hoặc có biến chứng ở thận như thận ứ nước nhiễm khuẩn, thận ứ mủ, áp-xe thận, người bệnh cần áp dụng điều trị phẫu thuật dễ dẫn lưu ổ nhiễm khuẩn. Tương tự những dị tật hệ niệu, khi không phẫu thuật chỉnh sửa hoàn thiện, bệnh nhân có thể đối mặt với nguy cơ bệnh tái đi tái lại, lâu ngày dẫn tới biến chứng nguy hiểm.
Phòng ngừa viêm tiết niệu
Đảm bảo uống đủ 2l – 2,5l nước mỗi ngày. Vì thói quen này sẽ giúp thận tăng bài tiết nước tiểu để tống vi trùng ra ngoài, hạn chế lây nhiễm ngược dòng. Giữ gìn vệ sinh cơ quan sinh dục đúng cách, đặc biệt là nữ giới khi có kinh nguyệt. Khi bị viêm đường tiểu, người bệnh cần điều trị đúng phương pháp và triệt để ngay từ đầu để ngừa tình trạng tái phát.
Trung tâm Tiết niệu Thận học, Khoa Nam học – Tiết niệu của Hệ thống BVĐK Tâm Anh quy tụ đội ngũ các chuyên gia đầu ngành, Nội khoa và Ngoại khoa, giỏi chuyên môn, tận tâm.
Nhà giáo nhân dân GS.TS.BS Trần Quán Anh, Thầy thuốc ưu tú PGS.TS.BS Vũ Lê Chuyên là những cây đại thụ trong ngành Tiết niệu Thận học Việt Nam. Cùng với các tên tuổi Thầy thuốc ưu tú TS.BS Nguyễn Thế Trường Thầy thuốc ưu tú BS.CKII Tạ Phương Dung, TS.BS Nguyễn Hoàng Đức, TS.BS Từ Thành Trí Dũng, Th
S.BS.CKI Nguyễn Đức Nhuận, BS.CKII Nguyễn Lê Tuyên, Th
S.BS Nguyễn Tân Cương, Th
S.BS Tạ Ngọc Thạch, BS.CKI Phan Trường Nam…
Các chuyên gia, bác sĩ của Trung tâm luôn tự tin làm chủ những kỹ thuật mới nhất, phát hiện sớm và điều trị hiệu quả các bệnh lý về thận và đường tiết niệu, giúp người bệnh rút ngắn thời gian nằm viện, hạn chế nguy cơ tái phát, nâng cao chất lượng cuộc sống.
Với hệ thống máy móc, trang thiết bị hiện đại hàng đầu trong nước và khu vực; Phòng mổ đạt tiêu chuẩn quốc tế; Cùng với khu nội trú và dịch vụ cao cấp 5 sao… Trung tâm Tiết niệu Thận học nổi bật với các dịch vụ thăm khám, tầm soát và điều trị tất cả các bệnh lý đường tiết niệu.
Từ các thường gặp cho đến các cuộc đại phẫu thuật kỹ thuật cao. Có thể kể đến phẫu thuật nội soi sỏi thận, ghép thận, cắt bướu bảo tồn nhu mô thận; cắt thận tận gốc; cắt tuyến tiền liệt tận gốc; cắt toàn bộ bàng quang tạo hình bàng quang bằng ruột non; cắt tuyến thượng thận; tạo hình các dị tật đường tiết niệu… Chẩn đoán – điều trị nội khoa và ngoại khoa tất cả các bệnh lý Nam khoa.
Để đặt lịch khám và phẫu thuật tuyến tiền liệt với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Tiết niệu Thận học, Khoa Nam học – Tiết niệu Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách có thể đặt hẹn trực tuyến qua các cách sau đây:
Gửi tin nhắn trên Fanpage Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh hoặc Fanpage Tiết niệu – Nam học BVĐK Tâm Anh Nhắn tin qua Zalo OA của BVĐK Tâm Anh.Viêm đường tiết niệu ở nữ là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở cơ quan của đường tiết niệu khá thường gặp, nguyên nhân thường gặp do vi sinh vật xâm nhập gây hại hoặc do sỏi trong hệ tiết niệu gây ra. So với nam giới, viêm đường tiết niệu ở nữ thường nặng hơn, kéo dài dai dẳng và khó điều trị hơn do cấu tạo cơ quan sinh dục phức tạp, gần hậu môn và dễ bị viêm nhiễm hơn.
1. Viêm đường tiết niệu ở nữ do nguyên nhân nào?
Bệnh lý nhiễm trùng nói chung là nhóm các bệnh lý thường gặp ở con người, nguyên nhân do nhiễm phải vi sinh vật (chủ yếu là virus và vi khuẩn) gây bệnh. Nhiễm trùng hệ hô hấp là bệnh nhiễm trùng thường gặp nhất, đứng thứ hai là viêm đường tiết niệu. Căn bệnh này có thể gặp ở cả nam và nữ giới song tỉ lệ mắc bệnh ở nữ giới cao hơn nhiều do đặc điểm cấu tạo cơ quan sinh dục phức tạp.
Do cấu tạo nên nữ giới dễ bị viêm đường tiết niệu hơn
Tỉ lệ mắc bệnh viêm đường tiết niệu ở nữ giới thay đổi theo độ tuổi:
Độ tuổi dưới 18
Đây là độ tuổi mà nữ giới có nguy cơ nhiễm khuẩn đường tiết niệu thấp nhất, chỉ khoảng 11%. Nguyên nhân là do nữ giới ở độ tuổi này hầu hết chưa quan hệ tình dục, nguy cơ nhiễm khuẩn thấp hơn và chăm sóc bản thân cũng tốt hơn.
Độ tuổi từ 18 - 24
Tỷ lệ nữ giới độ tuổi từ 18 - 24 mắc viêm đường tiết niệu đạt khoảng 20%. Đây là lứa tuổi trưởng thành và sinh con, nguy cơ mắc bệnh sẽ cao hơn.
Độ tuổi trên 25
Phụ nữ trưởng thành rất hay bị viêm, nhiều trường hợp 50% thời gian quãng đời của họ sống chung với căn bệnh này.
Nữ giới đã quan hệ tình dục có nguy cơ viêm đường tiết niệu rất cao
Dù có nhiều tác nhân gây bệnh song vi khuẩn E.coli chiếm đến 80% các trường hợp, ngoài vi khuẩn này thì còn nhiều yếu tố kết hợp cùng gây bệnh. Với nữ giới dưới 18 tuổi hoặc chưa quan hệ tình dục bị viêm đường tiết niệu, nguyên nhân chủ yếu do vệ sinh vùng kín chưa đúng cách. Dưới đây là những thói quen và cách vệ sinh vùng kín sai lầm dẫn đến viêm đường tiết niệu:
Thói quen dùng giấy vệ sinh lau chùi từ sau ra trước khi đi tiểu tiện hoặc đại tiện khiến vi khuẩn ở hậu môn dễ dàng xâm nhập vào âm đạo và gây viêm đường tiết niệu.
Thói quen uống ít nước, nhịn tiểu khiến đường tiết niệu không đường làm sạch, nguy cơ nhiễm khuẩn cao hơn.
Vệ sinh không sạch sẽ trong chu kỳ kinh nguyệt, không thay băng vệ sinh thường xuyên.
Thói quen thụt rửa âm đạo làm mất cân bằng môi trường tự nhiên trong âm đạo và nguy cơ mang theo vi trùng gây viêm đường tiết niệu.
Môi trường nước nhiễm khuẩn, đồ dùng cá nhân không sạch sẽ.
Xem thêm: Bảo Tàng Phụ Nữ Việt Nam Bộ, Bảo Tàng Phụ Nữ Việt Nam Tại Hà Nội
Sử dụng thuốc điều trị, đặc biệt là cách nhóm thuốc kháng sinh dễ gây tổn thương đường tiết niệu, vi khuẩn dễ tấn công gây bệnh hơn.
Viêm đường tiết niệu ở nữ giới dưới 18 tuổi chủ yếu do vệ sinh chưa đúng cách
Nguyên nhân chủ yếu khiến nữ giới đã quan hệ tình dục và suốt thời gian sau đó dễ mắc viêm đường tiết niệu tái phát nhiều lần chủ yếu do quan hệ tình dục không an toàn. Quan hệ tình dục thiếu lành mạnh, không sử dụng bao cao su, không vệ sinh sạch sẽ không những dẫn đến viêm đường tiết niệu mà còn gây lây nhiễm nhiều bệnh lý đường tình dục khó điều trị như: sùi mào gà, lậu,…
Hiểu rõ nguyên nhân dẫn đến viêm đường tiết niệu ở nữ giới là điều quan trọng để chị em phụ nữ tự bảo vệ sức khỏe bản thân tốt hơn.
2. Nhận biết dấu hiệu viêm đường tiết niệu ở nữ
Triệu chứng viêm đường tiết niệu ở mỗi bệnh nhân có thể không giống nhau, không ít chị em phụ nữ mắc bệnh nhưng không hề có dấu hiệu phát hiện. Chỉ khi viêm đường tiết niệu nặng, các triệu chứng sau sẽ ồ ạt xuất hiện:
Cảm giác nóng rát, đau buốt khi đi tiểu.
Thường xuyên buồn tiểu và phải đi tiểu nhiều, tuy nhiên mỗi lần chỉ tiểu lượng rất ít.
Nước tiểu có nhiều bọt bất thường.
Nước tiểu có màu làm thay đổi màu nước tiểu thành màu đỏ, hồng hoặc màu cola. Ở người bệnh viêm đường tiết niệu với lượng máu nhỏ sẽ không làm thay đổi màu nước tiểu, chỉ có thể xét nghiệm tìm thấy tế bào máu.
Đau vùng chậu thường xuyên, nhất là khu vực xương chậu quanh xương mu.
Viêm đường tiết niệu gây đau rát khi đi tiểu
Nước tiểu nặng mùi khiến chị em cũng không tự tin về sức khỏe vùng kín của bản thân.
Trường hợp nặng: sốt, rét run, đau bụng dưới hoặc hai hố thận.
Còn tùy vào cơ quan đường tiết niệu nhiễm trùng cụ thể mà triệu chứng bệnh nổi bật sẽ khác nhau. Nếu viêm niệu đạo, triệu chứng đau, nóng rát khi đi tiểu là điển hình nhất. Khi bàng quang bị nhiễm trùng, cảm giác khó chịu vùng bụng dưới, nhất là khi đi tiểu gây đau buốt sẽ thường gặp hơn đi tiểu ra máu. Viêm đường tiết niệu ở thận ở hiếm gặp nhưng cũng nguy hiểm nhất, gây sốt cao, nôn mửa, thậm chí còn dẫn đến nhiễm trùng máu.
Vì là bệnh lý thường gặp nên không ít chị em phụ nữ chủ quan trong điều trị và phòng ngừa, song điều này có thể khiến chị em gặp phải những biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe. Không nên chủ quan mà cần đi khám, điều trị khi có dấu hiệu viêm đường tiết niệu.
3. Cách phòng ngừa viêm đường tiết niệu ở nữ giới
Khi đã hiểu về căn bệnh và nguyên nhân, chị em phụ nữ có thể áp dụng các cách sau để hạn chế nguy cơ viêm đường tiết niệu, bảo vệ sức khỏe bản thân tốt hơn:
Giữ gìn vệ sinh cá nhân sạch sẽ, vệ sinh vùng kín 1 - 2 lần/ngày đúng cách bằng nước sạch và dung dịch vệ sinh có độ p
H phù hợp, tuyệt đối không thụt rửa âm đạo hoặc dùng chất tẩy rửa mạnh.
Vệ sinh hậu môn từ trước ra sau, tuyệt đối không làm ngược lại.
Không nhịn tiểu, tình trạng này sẽ khiến nước tiểu ứ đọng và vi khuẩn sinh sôi gây nhiễm trùng.
Tránh mặc đồ lót còn ẩm ướt, chưa được giặt sạch hoặc chất liệu nóng, bí.
Quan hệ tình dục an toàn.
Khám phụ khoa định kỳ.
Ăn nhiều hoa quả chứa Vitamin C giúp ngăn ngừa viêm đường tiết niệu
Viêm đường tiết niệu ở nữ không điều trị sớm sẽ gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt của người bệnh. Hơn nữa, căn bệnh này còn có thể gây nhiều biến chứng khó lường, vì thế không nên chủ quan trong phòng và điều trị bệnh.
Nếu cần tư vấn thêm, liên hệ với canthiepsomtw.edu.vn qua hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ từ các chuyên gia giàu kinh nghiệm.
