Trong nội dung bài này chúng ta cùng tìm hiểu chi tiết về 3 giai đoạn của quá trình hút và vận chuyển nướ ở cây đó là:Gai đoạn 1: Hút nước từ đất vào lông hút.Giai đoạn 2: Nước từ lông hút vào mạch gỗ (xilem) của rễ.GIai đoạn 3: Nước được đẩy từ mạch gỗ của rễ lên mạch gỗ của thân.Quá trình hút và vận chuyển nước từ đất đền mạch gỗ của thân (đến nơi sử dụng) trãi qua 3 giai đoạn liên tiếp nhau theo trình tự từ từ giai đoạn 1 đến giai đoạn 2 và 3. Chúng ta cùng xét thêm cơ chế của từng giai đoạn:Giai đoạn 1: Hút nước từ đất vào lông hút nhờ cơ chế vận chuyển thụ động (thẩm thấu), cụ thể là nước sẽ di chuyển từ môi trường có thế nước cao (môi trường đất) đến môi trường có thế nước thấp (tế bào lông hút cũng như các tế bào biễu bì còn non khác). Vậy tế bào lông hút để lấy được nước thì nó phải luôn luôn có thế nước thấp hơn (môi trường ưu trường) so với môi trường mà nó sống. Thông qua 2 hoạt động (nguyên nhân) đó là:Quá trình thoát hơi nước ở lá, hút nước lên phía trên để làm giảm hàn lượng nước trong tế bào lông hút.Tích lũy thêm các chất tan gây tan gây được áp suất thẩm thấu (các axit hữu cơ, đường saccarôzơ,... là sản phẩm của quá trình chuyển hóa vật chất trong cây, các ion khoáng được hấp thụ vào rễ).Nhờ 2 nguyên nhân tên mà thế nước trong tế bào lông hút luôn luôn thấp hơn thế nước bên ngoài môi trường đất => Cây hút được nước. Tuy nhiên để hút được nước thì tế bào lông hút còn có 3 đặc điểm cấu trúc để thực hiện tốt chức năng hút nước này.
Bạn đang xem: Quá trình vận chuyển nước xảy ra qua các con đường nào
Giai đoạn 2:Nước từ lông hút vào mạch gỗ (xilem) của rễ. Sau khi vào tế bào lông hút, nước vận chuyển một chiều qua các tế bào vỏ, nội bì vào mạch gỗ của rễ nhờ sự chênh lệch sức hút nước theo hướng tăng dần từ ngoài vào trong giữa các tế bào (vận chuyển thụ động) theo hai con đường:
Lưu ý rằng là khi nước vận chuyển vào mạch gỗ theo con đường gian bào thì khi gặp đai casparithì nó phải chuyển sang con đường tế bào chất.Lực đẩy (áp suất rễ)Lực hút (do thoát hơi nước ở lá)Lực liên kết (giữa các phân tử nước với nhau và giữa các phân tử nước với thanh mạch gỗ).Để đảm nhệm chức năng vận chuyển nước từ rễ lên thân thì cấu tạo của mạch gỗ có những đặc điểm phù hợp với chức năng vận chuyển nước này.
– Dòng mạch gỗ ( còn gọi là Xilem hay dòng đi lên ) : vận chuyển nước và ion khoáng từ đất vào mạch gỗ của rễ và liên tục dâng lên theo mạch gỗ trong thân để lan tỏa đến lá và các phần khác của cây. Đặc điểm : vận chuyển ngược chiều trọng tải và có lực cản thấp. Bạn đang xem : Quá trình vận chuyển nước trong cây xảy ra qua các con- Dòng mạch rây ( dòng đi xuống ) : vận chuyển các chất hữu cơ và các ion khoáng di dộng như K +, Mg2 + … từ các tế bào quang hợp trong phiến lá vào cuống lá rồi đến nơi cần sử dụng hoặc dự trữ trong rễ, hạt, củ, quả … Đặc điểm : vận chuyển xuôi theo chiều trọng tải và có lực cản .
Bạn đang xem: Quá trình vận chuyển nước xảy ra qua các con đường nào
Bạn đang đọc: Quá Trình Vận Chuyển Nước Xảy Ra Qua Các Con Đường Nào Sau Đây Sai?1
I.Dòng mạch gỗ
1.Cấu tạo của mạch gỗ
– Tế bào mạch gỗ gồm các tế bào chết, có 2 loại là : quản bào và mạch ống .- Hình thái cấu trúc :Quản bào là các tế bào dài hình con chỉ suốt, xếp thành hàng thẳng đứng và gối đầu lên nhau
Tế bào mạch ống: chỉ có ở thực vật hạt kín và một số hạt trần, là các tế bào ngắn, có vách 2 đầu đục lỗ
Quản bào là các tế bào dài hình con chỉ suốt, xếp thành hàng thẳng đứng và gối đầu lên nhau
Tế bào mạch ống : chỉ có ở thực vật hạt kín và 1 số ít hạt trần, là các tế bào ngắn, có vách 2 đầu đục lỗ- Đặc điểm cấu trúc :Tế bào không có màng và bào quan tạo nên các tế bào rỗng → làm cho lực cản dòng chất thấp.Vách thứ cấp được linhin hóa bền vững chắc và chịu nước →giúp chịu được áp suất nước.Vách sơ cấp mỏng và thủng lỗ → giúp dòng chất được vậ chuyển qua các tế bào
Các tế bào cùng loại nối với nhau thành những ống dài từ rễ lên lá để dòng mạch gỗ di chuyển bên trong.Tế bào không có màng và bào quan tạo nên các tế bào rỗng → làm cho lực cản dòng chất thấp. Vách thứ cấp được linhin hóa bền vững chắc và chịu nước → giúp chịu được áp suất nước. Vách sơ cấp mỏng mảnh và thủng lỗ → giúp dòng chất được vậ chuyển qua các tế bào
Các tế bào cùng loại nối với nhau thành những ống dài từ rễ lên lá để dòng mạch gỗ chuyển dời bên trong .- Cách sắp xếp của quản bào và mạch ống :Các tế bào cùng loại nối với nhau theo cách đầu của tế bào này gắn vào đầu của tế bào kia tạo thành những ống dài từ rễ lên lá để dòng mạch gỗ di chuyển bên trong.Các tế bào khác loại nối với nhau theo cách: lỗ bên của tế bào này ghép sít vào lỗ bên của tế bào khác tạo nên các cặp lỗ là con đường vận chuyển ngang.Các tế bào cùng loại nối với nhau theo cách đầu của tế bào này gắn vào đầu của tế bào kia tạo thành những ống dài từ rễ lên lá để dòng mạch gỗ chuyển dời bên trong. Các tế bào khác loại nối với nhau theo cách : lỗ bên của tế bào này ghép sít vào lỗ bên của tế bào khác tạo nên các cặp lỗ là con đường vận chuyển ngang .
2.Thành phần dịch mạch gỗ
– Chủ yếu là nước và ion khoáng. Ngoài ra còn có các chất hữu cơ được tổng hợp từ rễ ( axitamin, amit, vitamin … )
3.Động lực đẩy dòng mạch gỗ
– Là sự phối hợp của 3 lực :Lực đẩy (áp suất rễ): Áp lực sinh ra do hoạt động trao đổi chất ở rễ đẩy nước lên cao. Ví dụ hiện tượng ứ giọt chảy nhựa…Lực hút do thoát hơi nước ở lá: Tế bào khí khổng thoát hơi nước vào không khí dẫn tới các tế bào này bị mất nước do đó nó sẽ hút nước của các tế bào lân cận để bù đắp vào, dần dần xuất hiện lực hút nước từ lá đến tận rễ.Lực liên kết giữa các phân tử nước với nhau và lực bám với thành mạch gỗ: Hai lực này thắng được trọng lực của cột nước giữ cho cột nước liên tục và không bị tụt xuống. Do giữa các phân tử nước tồn lại 1 lực liên kết hidro yếu →tạo thành 1 chuỗi liên tục các phân tử nước kéo theo nhau đi lên.Lực đẩy ( áp suất rễ ) : Áp lực sinh ra do hoạt động giải trí trao đổi chất ở rễ đẩy nước lên cao. Ví dụ hiện tượng kỳ lạ ứ giọt chảy nhựa … Lực hút do thoát hơi nước ở lá : Tế bào khí khổng thoát hơi nước vào không khí dẫn tới các tế bào này bị mất nước do đó nó sẽ hút nước của các tế bào lân cận để bù đắp vào, từ từ Open lực hút nước từ lá đến tận rễ. Lực link giữa các phân tử nước với nhau và lực bám với thành mạch gỗ : Hai lực này thắng được trọng tải của cột nước giữ cho cột nước liên tục và không bị tụt xuống. Do giữa các phân tử nước tồn lại một lực link hidro yếu → tạo thành 1 chuỗi liên tục các phân tử nước kéo theo nhau đi lên .
– Hình thái cấu trúc :Tế bào ống rây: là các tế bào chuyên hóa cao cho sự vận chuyển các chất với đặc điểm không nhân, ít bào quan, chất nguyên sinh còn lại là các sợi mảnh.Nhiệm vụ: tham gia trực tiếp vận chuyển dịch mạch rây
Tế bào kèm: là các tế bào nằm cạnh tế bào ống rây với đặc điêm nhân to, nhiều ti thể, chất nguyên sinh đặc, không bào nhỏ.Nhiệm vụ: cung cấp năng lượng cho các tế bào ống rây
Tế bào ống rây : là các tế bào chuyên hóa cao cho sự vận chuyển các chất với đặc thù không nhân, ít bào quan, chất nguyên sinh còn lại là các sợi mảnh. Nhiệm vụ : tham gia trực tiếp vận chuyển dịch mạch rây
Tế bào kèm : là các tế bào nằm cạnh tế bào ống rây với đặc điêm nhân to, nhiều ti thể, chất nguyên sinh đặc, không bào nhỏ. Nhiệm vụ : cung ứng nguồn năng lượng cho các tế bào ống rây- Cách sắp xếp của các tế bào ống rây và tế bào kèm :Các tế bào ống rây nối với nhau qua các bản rây tạo thành ống xuyên suất từ các tế bào quang hợp tới cơ quan dự trữ
Các tế bào kèm nằm sát, xung quanh các tế bào ống rây
Các tế bào ống rây nối với nhau qua các bản rây tạo thành ống xuyên suất từ các tế bào quang hợp tới cơ quan dự trữ
Các tế bào kèm nằm sát, xung quanh các tế bào ống rây
– Dịch mạch rây gồm :Đường saccarôzơ (95%), các axit ain, vitamin, hoocmôn thực vật, ATP…Một số ion khoáng sử dụng lại, nhiều K+ làm cho mạch rây có p
H từ 8.0-8.5.Đường saccarôzơ ( 95 % ), các axit ain, vitamin, hoocmôn thực vật, ATP … Một số ion khoáng sử dụng lại, nhiều K + làm cho mạch rây có p
H từ 8.0 – 8.5 .
3.Động lực của dòng mạch rây
– Là sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan nguồn ( lá ) và cơ quan chứa ( rễ, củ, quả … )- Mạch rây nối các tế bào của cơ quan nguồn với các tế bào của cơ quan chứa giúp dòng mạch rây chảy từ nơi có áp suất thẩm thấu cao đến nơi có áp suất thẩm thấu thấp
III. Mối quan hệ giữa dòng mạch gỗ và dòng mạch rây
– Dòng mạch gỗ và dòng mạch rây là 2 con đường dẫn truyền các chất không trọn vẹn độc lập trong cây .- Nước hoàn toàn có thể từ mạch gỗ sang mạch rây và từ mạch rây sang mạch gỗ theo con đường vận chuyển ngang
PHẦN II – HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA
Câu 2.Động lực nào giúp dòng nước và ion khoáng di chuyển từ rễ lên lá?
Hướng dẫn- Động lực giúp dòng nước và ion khoáng chuyển dời từ rễ lên lá là :Áp suất rễ (động lực đầu dưới),Lực hút do sự thoát hơi nước ở lá (động lực đầu trên)Lực liên kết giữa phân tử nước với nhau và giữa phân tử nước với vách mạch gỗ.Áp suất rễ ( động lực đầu dưới ), Lực hút do sự thoát hơi nước ở lá ( động lực đầu trên ) Lực link giữa phân tử nước với nhau và giữa phân tử nước với vách mạch gỗ .
Câu 3.Nếu một ống mạch gỗ bị tắc, dòng mạch gỗ có thể tiếp tục đi lên đươc không? Vì sao?
Hướng dẫn- Nếu 1 ống mạch gỗ bị tắc, dòng vận chuyển vẫn liên tục đi lên được bằng cách vận động và di chuyển ngang qua các lỗ bên vào ống bên ống bên cạnh và liên tục đi lên .
Câu 4.Động lực nào đẩy dòng mạch rây đi từ lá đến rễ và các cơ quan khác?
Hướng dẫn- Động lực đẩy dòng mạch rây đi từ lá đến rễ và các cơ quan khác là sự chênh lệch về áp suất thẩm thấu giữa cơ quan cho ( lá ) và cơ quan nhận ( rễ, hạt, quả … ) .
PHẦN III – HỆ THỐNG CÂU HỎI MỞ RỘNG (TỰ GIẢI)
Câu 1.Chobiếtnguyênnhân của hiện tượng rỉ nhựa ở các thân cây bị cắt ngang.
Câu 2.Hiệntượngứgiọtlà gì? Trình bày nguyên nhân của hiện tượng?
Câu 4. Xem thêm: Top 5 Trực Thăng Tấn Công Của Việt Nam, Mỹ Cung Cấp Trực Thăng Tấn Công Apache Cho Ba Lan
Câu 5. Vì sao khi ta bóc vỏ quanh thân hay cành thì sau 1 thời gian phía trên chỗ phình vỏ bị bóc phình ra?
– Dòng mạch gỗ ( còn gọi là Xilem hay dòng đi lên ) : vận chuyển nước và ion khoáng từ đất vào mạch gỗ của rễ và liên tục dâng lên theo mạch gỗ trong thân để lan tỏa đến lá và các phần khác của cây. Đặc điểm : vận chuyển ngược chiều trọng tải và có lực cản thấp. Bạn đang xem : Quá trình vận chuyển nước trong cây xảy ra qua các con- Dòng mạch rây ( dòng đi xuống ) : vận chuyển các chất hữu cơ và các ion khoáng di dộng như K +, Mg2 + … từ các tế bào quang hợp trong phiến lá vào cuống lá rồi đến nơi cần sử dụng hoặc dự trữ trong rễ, hạt, củ, quả … Đặc điểm : vận chuyển xuôi theo chiều trọng tải và có lực cản .Bạn đang xem: Quá trình vận chuyển nước xảy ra qua các con đường nào
Bạn đang đọc: Quá Trình Vận Chuyển Nước Xảy Ra Qua Các Con Đường Nào Sau Đây Sai?1
I.Dòng mạch gỗ
1.Cấu tạo của mạch gỗ
– Tế bào mạch gỗ gồm các tế bào chết, có 2 loại là : quản bào và mạch ống .- Hình thái cấu trúc :Quản bào là các tế bào dài hình con chỉ suốt, xếp thành hàng thẳng đứng và gối đầu lên nhau
Tế bào mạch ống: chỉ có ở thực vật hạt kín và một số hạt trần, là các tế bào ngắn, có vách 2 đầu đục lỗ
Quản bào là các tế bào dài hình con chỉ suốt, xếp thành hàng thẳng đứng và gối đầu lên nhau
Tế bào mạch ống : chỉ có ở thực vật hạt kín và 1 số ít hạt trần, là các tế bào ngắn, có vách 2 đầu đục lỗ- Đặc điểm cấu trúc :Tế bào không có màng và bào quan tạo nên các tế bào rỗng → làm cho lực cản dòng chất thấp.Vách thứ cấp được linhin hóa bền vững chắc và chịu nước →giúp chịu được áp suất nước.Vách sơ cấp mỏng và thủng lỗ → giúp dòng chất được vậ chuyển qua các tế bào
Các tế bào cùng loại nối với nhau thành những ống dài từ rễ lên lá để dòng mạch gỗ di chuyển bên trong.Tế bào không có màng và bào quan tạo nên các tế bào rỗng → làm cho lực cản dòng chất thấp. Vách thứ cấp được linhin hóa bền vững chắc và chịu nước → giúp chịu được áp suất nước. Vách sơ cấp mỏng mảnh và thủng lỗ → giúp dòng chất được vậ chuyển qua các tế bào
Các tế bào cùng loại nối với nhau thành những ống dài từ rễ lên lá để dòng mạch gỗ chuyển dời bên trong .- Cách sắp xếp của quản bào và mạch ống :Các tế bào cùng loại nối với nhau theo cách đầu của tế bào này gắn vào đầu của tế bào kia tạo thành những ống dài từ rễ lên lá để dòng mạch gỗ di chuyển bên trong.Các tế bào khác loại nối với nhau theo cách: lỗ bên của tế bào này ghép sít vào lỗ bên của tế bào khác tạo nên các cặp lỗ là con đường vận chuyển ngang.Các tế bào cùng loại nối với nhau theo cách đầu của tế bào này gắn vào đầu của tế bào kia tạo thành những ống dài từ rễ lên lá để dòng mạch gỗ chuyển dời bên trong. Các tế bào khác loại nối với nhau theo cách : lỗ bên của tế bào này ghép sít vào lỗ bên của tế bào khác tạo nên các cặp lỗ là con đường vận chuyển ngang .
2.Thành phần dịch mạch gỗ
– Chủ yếu là nước và ion khoáng. Ngoài ra còn có các chất hữu cơ được tổng hợp từ rễ ( axitamin, amit, vitamin … )
3.Động lực đẩy dòng mạch gỗ
– Là sự phối hợp của 3 lực :Lực đẩy (áp suất rễ): Áp lực sinh ra do hoạt động trao đổi chất ở rễ đẩy nước lên cao. Ví dụ hiện tượng ứ giọt chảy nhựa…Lực hút do thoát hơi nước ở lá: Tế bào khí khổng thoát hơi nước vào không khí dẫn tới các tế bào này bị mất nước do đó nó sẽ hút nước của các tế bào lân cận để bù đắp vào, dần dần xuất hiện lực hút nước từ lá đến tận rễ.Lực liên kết giữa các phân tử nước với nhau và lực bám với thành mạch gỗ: Hai lực này thắng được trọng lực của cột nước giữ cho cột nước liên tục và không bị tụt xuống. Do giữa các phân tử nước tồn lại 1 lực liên kết hidro yếu →tạo thành 1 chuỗi liên tục các phân tử nước kéo theo nhau đi lên.Lực đẩy ( áp suất rễ ) : Áp lực sinh ra do hoạt động giải trí trao đổi chất ở rễ đẩy nước lên cao. Ví dụ hiện tượng kỳ lạ ứ giọt chảy nhựa … Lực hút do thoát hơi nước ở lá : Tế bào khí khổng thoát hơi nước vào không khí dẫn tới các tế bào này bị mất nước do đó nó sẽ hút nước của các tế bào lân cận để bù đắp vào, từ từ Open lực hút nước từ lá đến tận rễ. Lực link giữa các phân tử nước với nhau và lực bám với thành mạch gỗ : Hai lực này thắng được trọng tải của cột nước giữ cho cột nước liên tục và không bị tụt xuống. Do giữa các phân tử nước tồn lại một lực link hidro yếu → tạo thành 1 chuỗi liên tục các phân tử nước kéo theo nhau đi lên .
II. Dòng mạch rây
1.Cấu tạo của mạch rây
– Mạch rây gồm các tế bào sống là ống rây và tế bào kèm .
Tế bào kèm: là các tế bào nằm cạnh tế bào ống rây với đặc điêm nhân to, nhiều ti thể, chất nguyên sinh đặc, không bào nhỏ.Nhiệm vụ: cung cấp năng lượng cho các tế bào ống rây
Tế bào ống rây : là các tế bào chuyên hóa cao cho sự vận chuyển các chất với đặc thù không nhân, ít bào quan, chất nguyên sinh còn lại là các sợi mảnh. Nhiệm vụ : tham gia trực tiếp vận chuyển dịch mạch rây
Tế bào kèm : là các tế bào nằm cạnh tế bào ống rây với đặc điêm nhân to, nhiều ti thể, chất nguyên sinh đặc, không bào nhỏ. Nhiệm vụ : cung ứng nguồn năng lượng cho các tế bào ống rây- Cách sắp xếp của các tế bào ống rây và tế bào kèm :Các tế bào ống rây nối với nhau qua các bản rây tạo thành ống xuyên suất từ các tế bào quang hợp tới cơ quan dự trữ
Các tế bào kèm nằm sát, xung quanh các tế bào ống rây
Các tế bào ống rây nối với nhau qua các bản rây tạo thành ống xuyên suất từ các tế bào quang hợp tới cơ quan dự trữ
Các tế bào kèm nằm sát, xung quanh các tế bào ống rây
– Dịch mạch rây gồm :Đường saccarôzơ (95%), các axit ain, vitamin, hoocmôn thực vật, ATP…Một số ion khoáng sử dụng lại, nhiều K+ làm cho mạch rây có p
H từ 8.0-8.5.Đường saccarôzơ ( 95 % ), các axit ain, vitamin, hoocmôn thực vật, ATP … Một số ion khoáng sử dụng lại, nhiều K + làm cho mạch rây có p
H từ 8.0 – 8.5 .
3.Động lực của dòng mạch rây
– Là sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan nguồn ( lá ) và cơ quan chứa ( rễ, củ, quả … )- Mạch rây nối các tế bào của cơ quan nguồn với các tế bào của cơ quan chứa giúp dòng mạch rây chảy từ nơi có áp suất thẩm thấu cao đến nơi có áp suất thẩm thấu thấp
III. Mối quan hệ giữa dòng mạch gỗ và dòng mạch rây
– Dòng mạch gỗ và dòng mạch rây là 2 con đường dẫn truyền các chất không trọn vẹn độc lập trong cây .- Nước hoàn toàn có thể từ mạch gỗ sang mạch rây và từ mạch rây sang mạch gỗ theo con đường vận chuyển ngang
PHẦN II – HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA
Câu 2.Động lực nào giúp dòng nước và ion khoáng di chuyển từ rễ lên lá?
Hướng dẫn- Động lực giúp dòng nước và ion khoáng chuyển dời từ rễ lên lá là :Áp suất rễ (động lực đầu dưới),Lực hút do sự thoát hơi nước ở lá (động lực đầu trên)Lực liên kết giữa phân tử nước với nhau và giữa phân tử nước với vách mạch gỗ.Áp suất rễ ( động lực đầu dưới ), Lực hút do sự thoát hơi nước ở lá ( động lực đầu trên ) Lực link giữa phân tử nước với nhau và giữa phân tử nước với vách mạch gỗ .
Câu 3.Nếu một ống mạch gỗ bị tắc, dòng mạch gỗ có thể tiếp tục đi lên đươc không? Vì sao?
Hướng dẫn- Nếu 1 ống mạch gỗ bị tắc, dòng vận chuyển vẫn liên tục đi lên được bằng cách vận động và di chuyển ngang qua các lỗ bên vào ống bên ống bên cạnh và liên tục đi lên .
Câu 4.Động lực nào đẩy dòng mạch rây đi từ lá đến rễ và các cơ quan khác?
Hướng dẫn- Động lực đẩy dòng mạch rây đi từ lá đến rễ và các cơ quan khác là sự chênh lệch về áp suất thẩm thấu giữa cơ quan cho ( lá ) và cơ quan nhận ( rễ, hạt, quả … ) .
PHẦN III – HỆ THỐNG CÂU HỎI MỞ RỘNG (TỰ GIẢI)
Câu 1.Chobiếtnguyênnhân của hiện tượng rỉ nhựa ở các thân cây bị cắt ngang.
Câu 2.Hiệntượngứgiọtlà gì? Trình bày nguyên nhân của hiện tượng?
Câu 3.Trình bày vai trò của các yếu tố là động lực của dòng mạch gỗ?
Câu 4.Cho biết vai trò chính của dòng mạch gỗ và mạch rây đối với thực vật
Câu 5. Vì sao khi ta bóc vỏ quanh thân hay cành thì sau 1 thời gian phía trên chỗ phình vỏ bị bóc phình ra?
