Giáo sư ĐINH NGỌC LÂN – HOÀNG ĐIỆP
Sự xuất hiện các tổ quốc thành thị Hy Lạp<1>
Trước hết, công ty nước Hy Lạp xuất hiện trên các đại lý tan chảy của xóm hội thị tộc và phần nhiều không có sự can thiệp của đấm đá bạo lực từ phía ngoài. Chế độ tư hữu được cấu hình thiết lập và phát triển, sự phân hóa ách thống trị ngày càng sâu sắc, triệt nhằm đã làm cho xã hội thị tộc từ từ tan vỡ mỗi bước một.
Bạn đang xem: Lịch hy lạp cổ đại
Thứ hai, công ty nước Hy Lạp lộ diện dưới dạng những tổ quốc thành thị quốc gia thành bang (polis). Điều này còn có được là vì những đặc thù riêng, điều kiện tự nhiên và xu cố phát triển trẻ trung và tràn đầy năng lượng của nền tài chính công mến nghiệp, mậu dịch hàng hải của chính Hy Lạp. Một trong những điều kiện kia lại không xẩy ra các cố kỉnh lực phía bên ngoài tấn công, can thiệp, buộc phải ngay từ đầu và nhìn trong suốt chiều lâu năm lịch sử, yêu mong thống nhất những vùng khu đất Hy Lạp (vốn bị điều kiện địa hình thoải mái và tự nhiên xé nhỏ) thành một non sông thống độc nhất vô nhị không được đề ra một bí quyết bức thiết. Bởi vậy, công ty nước sống Hy Lạp, về cơ bản, là những non sông thành bang, có sắc thái riêng, có sự trở nên tân tiến khá chênh lệch, và cũng có thể có những vận mệnh lịch sử vẻ vang khác nhau.
Tiếng Hy Lạp, thành bang – “polis” – tức là thành phố. Vì thế hạt nhân cơ bản của mỗi đất nước thành bang là 1 thành thị cùng với tư bí quyết vừa là trung tâm thiết yếu trị, vừa là trung tâm kinh tế công yêu mến nghiệp, có phối hợp và mở rộng với những vùng phụ cận. Diện tích của một thành bang không lớn (lớn độc nhất cũng không thực sự 8.000 km2) với một số lượng dân cư vừa buộc phải (khoảng từ 30-40 vạn người). Tuy vậy nhỏ, eo hẹp về diện tích, dân cư chưa đông, tuy nhiên mỗi thành bang đều phải sở hữu những đặc thù của một công ty nước hoàn chỉnh: có đường giáp ranh biên giới giới lãnh thổ, có chính quyền, quân đội, nguyên tắc pháp, khối hệ thống kinh tế, đo lường, chi phí tệ riêng biệt và cũng có thể có những thần bảo lãnh riêng. Từng thành bang tất cả xu thế cách tân và phát triển kinh tế không giống nhau và vận mệnh lịch sử hào hùng cũng không hoàn toàn giống nhau. Tuy vậy đều là nền chuyên bao gồm của kẻ thống trị quý tộc chủ nô, tuy vậy thiết chế chủ yếu trị, tổ chức triển khai Nhà nước làm việc mỗi thành bang cũng không tốt nhất loạt như nhau, thậm chí là trái ngược nhau. Tất cả thành bang tạo theo thể chế cùng hòa quý tộc (tiêu biểu là Sparte). Gồm thành bang lại tổ chức theo thể chế cùng hòa dân chủ (điển hình là Athènes).
Trong lịch sử vẻ vang Hy Lạp, các nước nhà thành bang hồ hết xuất hiện, nhanh chóng hoặc muộn, trong khoảng thời hạn từ nỗ lực kỷ VIII đến cố gắng kỷ VI TCN. Điển hình nhất mang lại các đất nước thành thị ở Hy Lạp là Sparte (ở bán đảo Péloponèse) với Athènes (ở bán đảo Attique). Đây là hai tổ quốc thành bang thay mặt đại diện hai con đường không giống nhau trong quá trình xây dựng công ty nước về tởm tế, tổ chức cơ cấu xã hội và thiết chế đơn vị nước. Sparte cùng Athènes cũng là hai thành bang nòng cốt của lịch sử hào hùng Hy Lạp.
a) Thành bang Sparte.
Sparte là một thành bang Hy Lạp được xây dựng nhanh nhất có thể trong lịch sử hào hùng Hy Lạp (ngay từ nạm kỷ IX TCN). Nằm tại đồng bằng Lacôni thuộc phía phái nam Péloponèse, Sparte hữu ích thế nhằm phát triển kinh tế nông nghiệp cùng chăn nuôi. Đồng bởi Laconi được khiến cho bởi sông Eurotas (Ơrôtat) với các cánh đồng màu sắc mỡ, phì nhiêu, xung quanh lại có rất nhiều dãy núi cao che chắn, bảo vệ. Lacôni lại là nơi gồm trữ lượng fe vào các loại nhất của châu lục Hy Lạp.
Về phương diện xã hội, nghỉ ngơi Sparte gồm ba tập đoàn người cùng sinh sống, nhưng quyền lợi và nghĩa vụ và nghĩa vụ hoàn toàn khác nhau. Người Sparte – tức fan Đôrien chiến thắng – là thống trị cầm quyền. Chúng ta không thâm nhập các vận động sản xuất (không có tác dụng ruộng, không có tác dụng thợ thủ công và cũng không tham gia buôn bán). Bọn họ sống bởi sự nô dịch, bóc tách lột sức lao cồn của bạn Pêriet và nô lệ Hélios (Hilôt). Fan Sparte chỉ có chức năng cai trị cùng tham gia vào lực lượng quân team (để thôn tính hoặc bảo đảm an toàn đất nước). Chính vì vậy, sinh hoạt Sparte, chế độ tư hữu ko tồn tại. Toàn cục ruộng đất, đồng cỏ cùng cả tập thể nô lệ Hélios hồ hết là download chung của không ít cư dân Sparte – Đôrien. Bên nước Sparte đem toàn thể ruộng đất phân thành khoảng 10.000 mảnh đất nền bằng nhau, mỗi khoảnh độ trăng tròn hecta, cũng với số lượng người Hélios với Pêriet, cho mỗi gia đình tín đồ Đorien. Những mái ấm gia đình được phép hưởng số thu hoạch, nhưng lại không được quyền chiến hữu số ruộng đó với số bầy tớ canh tác, không được phép bán, ủy quyền vì ruộng khu đất và bầy tớ là mua chung của nhà nước. Ở Sparte không tồn tại chính sách tư hữu ruộng đất và nô lệ.
Người Pêriet ban đầu là những người Akêen chiến bại, bị nô dịch (về sau thêm một số trong những cư dân ở khu vực khác cho tới Sparte sinh sống), toàn bộ có khoảng chừng 30.000 người.
b) Thành bang Athènes. Sự thành lập và hoạt động và quy trình hoàn thiện của phòng nước dân chủ chủ nô Athènes (thế kỷ VII – VI TCN).
Athènes là giang sơn thành thị xuất hiện thêm trên vùng bán hòn đảo Attique (thuộc Trung Hy Lạp). Đó là 1 vùng đồng bằng hẹp, đất đai ko phì nhiêu, những đồi núi, nhiệt độ lại khô khan, lượng mưa từng năm không xứng đáng kể. Attique có nhiều đá quý, mỏ sắt, mỏ bạc, khu đất sét rất tốt và vùng bờ biển dài với khá nhiều vịnh cùng hải cảng dễ dãi cho vận động thương mại. Quan sát chung, thiên nhiên xử Attique không khiến cho những điều kiện thuận lợi cần thiết cho sự cải cách và phát triển và canh tác cây lương thực, cơ mà lại rất thích hợp cho sự cải tiến và phát triển của một nền kinh tế tài chính công thương nghiệp và mậu dịch mặt hàng hải.
Cư dân sinh sống trên bán đảo Attique là nhánh bạn Hy Lạp – bạn Đôrien. Trước khi Nhà nước ra đời, các cư dân này vẫn tồn tại đang sinh sống trong tiến trình mạt kỳ của xã hội thị tộc. Gồm bốn cỗ lạc, mỗi cỗ lạc bao gồm 30 thị tộc, cư trú ở bốn quanh vùng khác nhau. Theo truyền thống, Đại hội nhân dân vẫn là cơ quan gồm quyền lực cao nhất quyết định những vấn đề liên quan của mỗi cỗ lạc. Kế bên ra, mỗi cỗ lạc đều phải sở hữu một Hội đồng quý tộc (gồm những tộc trưởng của 30 thị tộc) cùng một thủ lĩnh quân sự người Hy Lạp call là Basileus (Badilơt) vị Đại hội nhân dân bầu ra phụ trách quân sự, xét xử các vụ kiện tụng cùng tổ chức những buổi tế lễ tôn giáo. Theo thời hạn và với sự phát triển của nền kinh tế tài chính công yêu mến nghiệp, nhóc giới ngăn ngừa giữa các thị tộc, cỗ lạc từ từ bị xóa nhòa. Cư dân của bốn bộ lạc sẽ sống xen kẽ nhau, mối quan hệ huyết thống từ tốn dần. Kết quả là bốn cỗ lạc nghỉ ngơi xứ Attique đã tập phù hợp lại thành một liên minh cỗ lạc, rước Athènes có tác dụng thủ phủ; những đk và tiền đề mang đến việc xuất hiện thêm xã hội có giai cấp và sự thành lập Nhà nước vẫn chín muồi.
Sự hiện ra Nhà nước Athènes có những đặc thù riêng biệt. Lắp thêm nhất, bên nước Athènes ra đời trong toàn cảnh lịch sử trọn vẹn không có sự can thiệp, xâm lược của những thế lực bên ngoài. Nhà nước Athènes mở ra trên đại lý tan tung của làng mạc hội thị tộc của chính người dân vùng Attique. Trang bị hai, đơn vị nước Athènes mở ra không phải là kết quả của các cuộc chiến tranh, xung đột đổ máu, cơ mà nó được có mặt một cách chủ quyền dần dần, từng bước hoàn thiện thông qua hàng loạt những cuộc cách tân xã hội, từ bỏ cải cách trước tiên của Thésée (Thésée) ớn phần nhiều cải cách sau cùng của Périclès. Gần như tàn dư của làng mạc hội nguyên thủy bị đẩy lùi cùng bị thủ tiêu một giải pháp triệt để. Lắp thêm ba, đơn vị nước Athènes được gây ra và hoàn thành xong theo hướng xuất bản thiết chế đơn vị nước dân chủ chủ nô – tiện chế hết sức đề cao và đảm bảo những quyền hạn kinh tế, bao gồm trị của không ít công dân từ do.
Người đặt nới bắt đầu cho việc xây dựng bên nước Athènes theo truyền thuyết, là Thésée. Công lao bự của Thésée là đã cấu hình thiết lập được hợp thể bốn bộ lạc (vốn sống sinh hoạt bốn quanh vùng khác nhau) theo hiệ tượng tự nguyện và bình đẳng. Tùy chỉnh cấu hình được một cơ quan quản lý chung cố cho tứ cơ quan quản lý thị tộc cũ. Thésée đã phân tách toàn xử Attique thành 48 địa khu, tín đồ Athènes điện thoại tư vấn là 48 nôcơtari, mỗi cỗ lạc cũ được chia thành 12 nôcơrari. Thứ nhất tiên, xứ Attique được phân phân thành những quần thể vục hành bao gồm với số người dân được phân chia theo hầu như địa vực cư trú Thésée sẽ chia tổng thể cư dân Athènes – vốn xưa kia là những thành viên đồng đẳng thuộc bốn cỗ lạc cũ – thành tía tầng lớp fan có quyền lợi và nghĩa vụ và nhiệm vụ khác nhau: quý tộc, nông dân và đa số thợ thủ công. Thésée là người đầu tiên tùy chỉnh thiết lập trật tự xã hội mới ở Athènes: độc thân tự của một làng hội gồm giai cấp. Với những cải cách của mình, Thésée cũng đa cách đầu tấn công vào cơ chế thị tộc. Đại hội quần chúng xưa vẫn tồn tại, nhưng quyền lực tối cao thực tế ở trong một tổ chức: Hội đồng trưởng lão (Arêôpagiơ) – bao gồm những đại biểu của lứa tuổi quý tộc. Hội đồng trưởng lão bao gồm quyền lập pháp, bốn pháp, thống kê giám sát và quyết định mọi công việc hệ trọng của khu đất nước, chức vụ Basileus bị bãi miễn thay bởi 9 viên quan tiền Chấp chính<2> (được cử ra từ tầng lớp quý tộc). Athènes sau Thésée là bên nước theo thiết chế cùng hòa quý tộc. Chế độ thị tộc bước đầu bị tấn công và giải thể. Sự cải cách và phát triển của nền gớm tế, duy nhất là gớm tê công thương nghiệp nghiệp, sẽ làm thay đổi cơ cấu buôn bản hội Athènes: thế hệ quý tộc chủ nô công thương ra đời có quyền lợi gắn bó với kinh tế tài chính công thương và một xu thế chính trị ước ao dân công ty hóa máy bộ Nhà nước, thủ tiêu độc quyền của tầng lớp quý tộc thị tộc. Sát bên đó, những nông dân tự do thoải mái bị mất ruộng đất, những bầy tớ và kiều dân Mêtec không có quyền lợi chủ yếu trị cũng tăng tốc đấu tranh yên cầu quyền lợi cùng thực hiện cải tân xã hội. Thực trạng xã hội ấy đã dẫn đến cuộc chủ yếu biến xảy ra năm 630 TCN, vày Solon thực hiện. Cuộc chủ yếu biến thất bại, trào lưu dân công ty vẫn âm ỉ. Năm 621 TCN, quan tiền chấp chủ yếu Dracon nhiều soạn thảo và ban hành luật pháp thành văn: điều khoản Dracon. Quy định Dracon nổi tiếng là cỗ luật nghiêm ngặt (ăn cắp vặt, tính từ lúc rau, quả, cũng bị xử tử hình). Bộ lý lẽ được khắc trên nhiều tấm đá và đặt tại những khu vực công cộng, dựa vào vậy đã và đang hạn chế được phần như thế nào sự xét xử độc đoán, tùy tiện và bất công của quý tộc, khắc ghi một cách tiến của nền dân chủ.
Năm 594 TCN, Solon được cử giữ công tác Chấp thiết yếu quan. Để tiêu giảm tới nức tối đa những mâu thuẫn trong xã hội và liên tục tấn công vào chính sách thị tộc cũng như tiếp tục xây dựng, củng cầm nhà nước Athènes theo phía dân chủ, Solon đã triển khai một loạt những cải tân xã hội tiến bộ. Bạn Hy Lạp gọi những cải tân của Solon là “Sêsasơchêia” tức là “trút quăng quật gánh nặng”.
Solon tuyên bố xóa khỏi mọi nợ nần, số đông ruộng khu đất của nông dân đem nộp đến quý tộc để gán nợ được hoàn trả cho nông dân. Phần đông nông dân phải cung cấp mình làm quân lính vì nợ được hóa giải khỏi thân phận bầy tớ thành fan tự do. Công ty nước cấm tuyệt đối việc lấy thân mình hoặc vợ con mình có tác dụng vật nhằm trừ nợ (kể cả vấn đề ký văn từ vay nợ lấy bản thân nhỏ nợ làm vật vậy chấp). Chế độ nô lệ vì nợ làm việc Athènes kết thúc từ đó. Solon cũng thực hiện việc cải tân hệ thống chi phí tệ, cấm xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp (trừ nho với ôliu) đồng ý quyền tứ hữu, từ do chuyển nhượng ủy quyền tài sản<3>. Để bảo đảm quyền cài đặt với số lượng ruộng khu đất vốn sẽ quá ít của người bình dân, ngăn ngừa nạn kiêm tinh ruộng đất, Solon đã đưa ra dụng cụ mức sở hữu ruộng đất buổi tối đa cho một quý tộc. Để tạo điều kiện cho sản lên đường triển, Solon đã gửi ra một loạt biện pháp tích cực, khuyến khích việc thực hiện thợ thủ công bằng tay giỏi nghỉ ngơi nước ngoài, thực hành thực tế tiết kiện, khuyến khích khẩn hoang. Không tính ra, địa thế căn cứ theo tài sản, Solon sẽ phân chia dân cư Athènes không kể bắt đầu huyết tộc, thành bốn đẳng cấp xã hội có nghĩa vụ và quyền lợi và nhiệm vụ khác nhau: đẳng cấp thứ nhất bao gồm những công dân hằng năm có thu nhập trường đoản cú 500 mêđim thóc trở lên; quý phái thứ hai gồm thu nhập từ bỏ 300 mêđim thóc trở lên, đẳng cấp và sang trọng thứ bố là 200 mêđim thóc, còn phần đa ai có thu nhập bên dưới 200 mêđim thuộc phong cách thứ tư.
Theo quy định, chỉ có những người dân thuộc sang trọng thứ tuyệt nhất mới bao gồm đủ tư bí quyết tham gia giữ các chức vụ thời thượng của đơn vị nước (Chấp chính quan hay những thành viên của Hội đồng trưởng lão…) trong quân đội, những người thuộc quý phái thứ nhất với thứ nhị được phép tham gia vào hầu hết đội kỵ binh, còn đẳng cấp thứ ba, thứ bốn chỉ được tham gia cỗ binh. Đẳng cung cấp thứ tư chỉ được thân gia Đại hội quần chúng để bầu cử số đông quan chức của cỗ máy Nhà nước. Trên các đại lý bốn bộ lạc cũ Solon ra đời “Hội đồng 400 người”, mỗi bộ lạc được cử 100 tín đồ thuộc ba quý phái trên. Hội đồng 400 fan có tính năng như là 1 trong cơ quan sở tại của Đại hội nhân dân, để xử lý các công việc hằng ngày ở trong nhà nước. Để tránh lối xử án tùy một thể và bức tốc tính dân chủ, Solon sẽ cho ra đời Tòa án nhân dân có tương đối nhiều bồi thẩm, cùng thảo luận, xét xử.
Mặc dù đông đảo tàn dư của chính sách thị tộc vẫn còn, mà lại trước hết yêu cầu thấy rằng những cách tân của Solon đang giáng một đòn khá dũng mạnh (và triệt để hơn đối với Thésée) vào cơ chế thị tộc, căn bạn dạng thủ tiêu quyền lực tối cao của quý tộc thị tộc bước đầu tùy chỉnh được một chơ vơ tự thôn hội new theo thiết chế dân chủ. Cách tân Solon – theo dìm xét của F. Engels – phần nào vẫn hy sinh quyền lực của lứa tuổi quý tộc (nhất là quý tộc ruộng đất), tạo đk cho thế hệ bình dân gia hạn được cuộc sống thường ngày của họ, ngăn cản sự phá sản của nông dân với thủ tiêu chế độ quân lính vì nợ, tạo cơ sở xã hội cho sự tồn tại của thiết chế dân chủ. Cách tân Solon cũng mang đến nhiều nghĩa vụ và quyền lợi và ưu thay cho quý tộc nhà nô công thương nghiệp – lứa tuổi quý tộc ủng hộ thể chế dân công ty – tạo điều kiện cho kinh tế công mến nghiệp của Athènes cải cách và phát triển mạnh mẽ.
Những cách tân tiến cỗ của Solon vẫn tạm thời giải quyết và xử lý được những vấn đề cấp bách nhưng mà xã hội Athènes đang chạm mặt phải, xoa dịu được mâu thuẫn và đặt cơ sở cho bài toán thiết lập, hoàn thành xong Nhà nước Athènes theo hướng dân nhà hóa.
Năm 508 TCN, nhờ phong trào nổi dậy của quần chúng kháng xu thay bảo thủ. Clisthène – thủ lĩnh của phái Duyên hải – được cử giừ chức Chấp chủ yếu quan máy nhất. Nền dân chủ lại được phục hưng. Từ thời điểm năm 508 đến năm 506 TCN, Clisthène sẽ thực hành hàng loạt những cải tân xã hội nhằm kim chỉ nam thủ tiêu phần lớn tàn tích của cơ chế thị tộc, hoàn thiện thêm một bước nền dân công ty chủ nô Athènes.
Cải cách đặc trưng nhất, triệt để nhất của Clisthène là câu hỏi phân chia cư dân Athènes theo những khu vực hành bao gồm (không dựa vào khu vực trú ngụ của bốn bộ lạc cũ). Cục bộ xứ Attique được tạo thành 10 khu vực hành chính. Bạn Hy Lạp call là Philai. Mỗi khu vực Philai được chia thành 10 tiểu quần thể (Đemơ). Cư dân sống làm việc mỗi tiểu khu vực phải đăng ký vào sổ hộ tịch nhằm nhà nước theo dõi, quản ngại lý. Lối call tên người theo loại họ thị tộc bị chưng bỏ thay bằng lối điện thoại tư vấn theo tên riêng từng người. Chũm là, cùng với Clisthène, rạng rỡ giới, cỗ lạc (cùng với thế lực của tập đoàn quý tộc thị tộc) bị xóa bỏ hẳn. Tàn tích cuối cùng của chế độ thị tộc bị thủ tiêu. Clisthène đang cải tổ các cơ quan quyền lực tối cao trong máy bộ Nhà nước Athènes, theo phía dân chủ. Hội đồng 400 fan bị bác bỏ bỏ thay bằng Hội đồng 500 tín đồ – bạn Hy Lạp call là Bulê. Theo quy chế, tất cả các công dân từ do phái nam Athènes, tuổi từ bỏ 18 đều phải sở hữu quyền tham gia Hội đồng 500 người. Và mỗi Philai được bầu 50 người. Bulê là cơ sở hành chính cao nhất ở Athènes, nạm mặt toàn thể công dân, trực thuộc các công việc của đơn vị nước trong veo một năm. Bulê cũng đều có nhiệm vụ đánh giá tư bí quyết công dân và tứ cách những thành viên trong cỗ máy Nhà nước. 500 fan của Bulê được phân loại trong 10 Ủy ban trực thuộc – Pơritani. Từng Pơritani gồm 50 fan của và một khu Philai cùng với nhiệm kỳ 1/10 của năm (khoảng tự 36 mang đến 39 ngày) với có công dụng như một bộ phận thường trực đại diện thay mặt Bulê giải quyết các quá trình hằng ngày.
Clisthène đã tăng cường vai trò của Đại hội nhân dân. Đại hội nhân dân (Eccơlêdia) là cơ quan quyền lực tối cao tối cao ở trong phòng nước Athènes. Eccơlêdia là Đại hội của toàn cục công dân Athènes từ bỏ 18 tuổi trở lên, bao gồm quyền đàm luận và biểu quyết tất cả những vụ việc hệ trọng của khu đất nước, trải qua hay che quyết các dự luật, chế độ của Hội đồng Bulê, chọn cử các viên chức của cỗ máy Nhà nước. Clisthène đã tiếp tục tăng số quan lại chức Athènes lên đôi mươi người, có 10 quan lại chấp thiết yếu và 10 tứ lệnh quân sự<4>…
Để ngăn chặn những thủ đoạn đảo chủ yếu hoặc phá hoại nền dân chủ, Clisthène đang cho thực hành “chế độ bỏ phiếu bởi vỏ sò”. Ngẫu nhiên công dân Athènes làm sao (kể cả phần đông người đang sẵn có chức vụ) trường hợp bị nghi hoặc là gồm những thủ đoạn hành vi rình rập đe dọa tới nền bình yên xã hội, nền dân chủ, thì vào Đại hội nhân dân, toàn bộ công dân thoải mái Athènes sẽ triển khai bỏ phiêu kín, bằng cách ghi tên người mà người ta nghi ngờ lên các mảnh vỏ sò xuất xắc mảnh gốm. 6.000 lá phiếu thuộc ghi thương hiệu một người, thì 10 ngày sau bạn đó yêu cầu rời ngoài Athènes vào thời hạn là 10 năm. Bằng phương án này, Athènes đã có tác dụng ngăn chặn những âm mưu phản loạn, bức tường ngăn xu vắt độc tài, quân phiệt. Clisthène cũng đã thực hiện việc hóa giải một số quân lính có công thành người tự do (nhưng ko được quyền công dân) và được cho phép một số kiều dân Mêtéc<5> tất cả công lao thành công xuất sắc dân thoải mái Athènes. Cùng với những cách tân tiến bộ và bạo dạn mẽ, Clisthène đã trọn vẹn thủ tiêu các tàn tích sau cuối của chính sách thị tộc, đánh dấu bước sau cùng trong vấn đề xây dựng đơn vị nước dân chủ chủ nô Athènes. Những cách tân của Clisthène đã tạm thời hòa hoãn được gần như xung bất chợt và thỏa mãn phần lớn các quyền lợi của những phe phái, làm cho ở Athènes một khối công dân tự do thoải mái có quyền hạn chính trị ngang nhau, thuộc thống trị, bóc tách lột mức độ lao cồn của nô lệ. Cách tân Clisthène cũng đã mở đường cho nền kinh tế nói thông thường và kinh tế tài chính công yêu quý nghiệp cách tân và phát triển mạnh mẽ, tạo thành một Athènes hùng mạnh về kinh tế, quân sự và tiến bộ về thiết chế dân chủ, đóng góp thêm phần giúp Athènes chiến thắng sự can thiệp, xâm lược của đế quốc cha Tư trong nắm kỷ tiếp sau. Và biến Nhà nước chiếm phần hữu quân lính phát triển đến đỉnh cao ở khu vực Địa Trung Hải.
* Kiều dân Mêtec chiếm tỷ lệ cao trong cư dân Athènes. Họ là người tự do thoải mái tham gia các hoạt động kinh tế, nộp thuế cho Nhà nước, tuy thế họ là người quốc tế và không tồn tại quyền lợi bao gồm trị như các công dân tự do Athènes.
Chiến tranh Hy Lạp – bố Tư (492-448 TCN)
Chiến tranh Hy Lạp – ba Tư là một trong hai trận chiến lớn nhất xảy ra trong lịch sử dân tộc Hy Lạp nói thông thường và Athènes nói riêng. Thành công cuối thuộc thuộc về bạn Hy Lạp. Đế quốc ba Tư là một trong đế quốc mạnh mẽ ở Tây Á, được tùy chỉnh cấu hình từ giữa thế kỷ VI TCN, dưới thời vua Cyrus (Xirut, 558-529 TCN). Cho tới thời kỳ trị bởi của vua Darius I (Darius I, 521-485 TCN), khu vực lãnh thổ của tía Tư đã hết sức rộng lớn lớn, bao hàm hàng loạt hồ hết trung tâm văn minh của trái đất cổ đại phương Đông: phía Bắc tới tận hải dương Caspienne (Caxpiên), Hắc Hải, phía phái mạnh tiếp giáp ranh vịnh Pecxich (gồm cả Ai Cập); phía Đông sát sông Ấn; phía Tây tiếp liền kề với những thành bang Hy Lạp sinh hoạt Tiểu Á và trên biển Égée (Êgiê). Ba Tư gồm một lực lượng quân sự hùng hậu (cả cỗ binh, kỵ binh với hải quân), cùng với một hoài bão cũng rất là lớn: khống chế biển cả Caspienne, Hắc Hải, Địa Trung Hải, xâm nhập những thành bang Hy Lạp (kể cả miền lục địa). Nền hòa bình của Hy Lạp bị đe dọa, trong những khi đó Hy Lạp, độc nhất vô nhị là Athènes sau cải tân của Clistène, đang dần thèm khát vươn ra các quanh vùng xung quanh. Cuộc đụng độ thân Hy Lạp – cha Tư xảy ra chính là xuất phát từ vì sao sâu xa đó. Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến cuộc chiến tranh là phong trào đấu tranh và nổi dậy của các thành bang Hy Lạp (ở đái Á) đang bên trong sự khống chế của bố Tư, điển hình nổi bật là cuộc nổi dậy của dân bọn chúng thành Millè. Vào khoảng thời gian 509 TCN, Millè đã kêu gọi Athènes và các thành bang Hy Lạp khác giúp sức. Athènes đang cử 20 phi thuyền với quân thiện chiến cùng thành bang Érétrie (Êrêtơri) (trên hòn đảo Eubée – Ơbê) sang giúp. Được tiếp viện, Millè đã bao vây và hạ được thành Sardes (Xacđơ) – thủ phủ của Tổng đốc ba Tư sống Tiểu Á. Darius I đã điều động quân tới trấn áp và mãi cho tới năm 494 TCN mới lũ áp được Millè. (Thành Millè bị phá hủy, thanh niên trai tráng hoặc bị giết thịt hoặc bị biến thành tù binh có tác dụng nô lệ, đàn bà và trẻ nhỏ bị bắt đem đến Ba Tư bán làm nô lệ). Vốn sẵn tất cả ý vật dụng xâm lược, viện cớ Athènes và Érétrie đã hỗ trợ Millè có tác dụng phản, Darius quyết định dùng vũ lực tuyên chiến với những thành bang Hy Lạp và nhà động tấn công Athènes. Cuộc chiến tranh Hy Lạp – ba Tư bùng phát và ra mắt ngay bên trên phần khu đất Hy Lạp.
Về phía ba Tư, nhị lần tiến quân sang trọng Hy Lạp không thành, tuy nhiên vẫn không làm cho những vua chúa cha Tư từ bỏ hoài bão xâm lược của mình. Năm 485 TCN, Darius I chết, đàn ông là Xercès (Xecxet) lên cầm quyết tâm thực hiện mơ ước của thân phụ mình. Tăng tốc chuẩn bị phần đông đợt tiến quân mới. Xercès mang lại đào một kênh đào rộng lớn qua eo khu đất Acxe (để chiến thuyền Ba tư tránh đề nghị vượt qua mũi khu đất Atôt – vị trí thường xảy ra những trận bão biển lớn), Xercès đang huy động sức lực của Ai Cập, Phénicie nhằm bắc một ước phao lâu năm vượt qua eo Dardanelles. Đồng thời, tăng cường tích trữ lương thảo tại nhiều vị trí trên đường hành quân, tuyển chiêu mộ thêm quân. Năm 480 TCN, Xercès lãnh đạo quân tấn công Hy Lạp lần lắp thêm hai.
Sau lần tiến công thứ nhì thất bại, tía Tư vẫn không từ bỏ ước mơ của mình. Năm 479 TCN, ba Tư lại vạc động cuộc chiến tranh xâm lược Hy Lạp. Thessalie (Tetxali), Mardonius thống lĩnh đạo quân ập lệ xứ Attique, vây hãm thủ đô hà nội Athènes. Quân đồng minh Hy Lạp bởi vì vua Sparte – Pausanias (Paoxaniat) – chỉ huy được điều tới giải vây cho Athènes, và tiến công quân cha Tư. Mardonius buộc phải rút ngoài Attique. Quân liên minh truy kích với trận tử trận đã xẩy ra ở Platê. Giỏi đại bộ phận quân lực bố Tư bị tiêu diệt, tướng tá Mardonius tử trận. Kế hoạch tấn công của Hy Lạp lần thứ cha lại thua nặng nề. Nhân đà win thế, thủy quân Hy Lạp (do vua Sparte – Léonidas và tướng Athènes – Xăngtipôt chỉ huy) đã tấn công quân ba Tư ở Micalơ, giải tỏa được những đảo Lexbôt, Xamôt, Kiôt… Hy Lạp còn tấn công hải quân cha Tư sinh sống vùng hải dương Dardanelles, ba Tư thường xuyên bị thất bại. Năm 448 TCN, bố Tư yêu cầu ký hòa mong với Hy Lạp – hòa ước Callia – thỏa thuận quyền tự do tự chủ của các thành bang Hy Lạp ngơi nghỉ Tiểu Á<6>, từ vứt quyền bá chủ trên biển Égée. Cuộc chiến tranh Hy Lạp – cha Tư kết thúc. Chiến thắng hoàn toàn thuộc về những thành bang Hy Lạp.
Athènes trong thời kỳ cải cách và phát triển cực thịnh của cơ chế chiếm hữu quân lính (từ thay kỷ V đến nạm kỷ IV TCN)
a) Sự an khang về kinh tế. Xem thêm: Son dior addict lip tattoo bảng màu 541 natural sienna, son dior addict lip tattoo
Sau trận chiến Hy Lạp – ba Tư trong vậy kỷ V, IV TCN, nền kinh tế Athènes đạt mức điểm cực thịnh. Vị những ảnh hưởng tác động của đk tự nhiên, kinh tế tài chính nông nghiệp sinh hoạt Athènes phát triển với một sắc đẹp thái riêng. Việc trồng cây lương thực không nhiều được phổ biến và năng suất cũng không cao, tạo nên ra túi tiền 1kg thóc cao hơn nữa giá thóc nhập từ quốc tế vào. Bởi vì vậy, Athènes vẫn liên tiếp nhập lúa mì của ai Cập, của những nước sinh hoạt vùng Hắc Hải. Đất đai và khí hậu Athènes khôn xiết thích hợp với sự phát triển và cải cách và phát triển của nho, ôliu, vị vậy thành phầm nông nghiệp đa phần của Athènes vẫn chính là nho cùng ôliu – nhì loại cây cối cung cấp nguyên liệu cho đa số xưởng bằng tay thủ công chế tạo nên rượu vang cùng ép dầu ôliu.
Hoạt động tài chính phát đạt nhất của Athènes vẫn là vận động kinh tế công thương nghiệp và mậu dịch hàng hải. Sản xuất bằng tay thủ công phong phú, tinh xảo khét tiếng ở trong nước cũng như thị trường nước ngoài, thỏa mãn yêu cầu tiêu dùng của cư dân Athènes và vận động ngoại thương. Các ngành nghề bằng tay thủ công phát triển bạo dạn và đa dạng mẫu mã như luyện kim, sản xuất vũ khí, đồ dùng trang sức, vật dụng da, đồ dùng gỗ, thiết bị gốm, sành sứ, nhạc cụ, may mặc, dệt vải, v.v… Quy mô của các xưởng bằng tay thủ công cũng phệ dần lên. Hiện nay tượng các xưởng bằng tay sử dụng tự 50 mang đến 100 nô lệ làm việc đã trở cần phổ biến. (Đó là chưa kể đến những công trường khai quật mỏ – như ở mỏ bạc đãi Laurion (Lôriông) – đã sử dụng từ mức độ lao cồn của hàng ngàn nô lệ). Sự phân công trình độ hóa trong số xưởng đã xuất hiện (vừa tăng năng suất lao động, và tạo thành cho Athènes một tổ ngũ đông đảo thợ bằng tay lành nghề), ví như trong những xưởng may mặc đã phân công bạn chuyên đo, cắt, fan chuyên may đông đảo loại quần áo khác nhau. Ở các xưởng luyện kim cũng tương tự, có bạn chuyên phụ trách khuôn đúc, lò đúc, thổi bễ… Lực lượng thêm vào chính trong những xưởng bằng tay thủ công là quân lính (của công ty nước hay bốn nhân). Chỉ có một phần trăm không đáng chú ý dân thoải mái làm nghề thủ công bằng tay và họ thường xuyên là rất nhiều thợ giỏi, lành nghề, chuyên sản xuất hồ hết hàng thủ công bằng tay tinh xảo, đòi hỏi trình độ tay nghề cao như làm mắt giả mang đến tượng, điêu khắc chạm trổ tinh vi, trang trí họa tiết hoa văn trên các bình gốm, sứ color quý với đắt tiền.
Sự cách tân và phát triển của kinh tế nông nghiệp, bằng tay thủ công nghiệp đang thúc đẩy kinh tế tài chính thương nghiệp và mậu dịch mặt hàng hải nghỉ ngơi Athènes cải tiến và phát triển mạnh mẽ. So với nước ngoài thương, nội yêu đương của Athènes gồm kém họ nhưng mà khá sầm uất. Các chợ trung trung tâm mọc lên (nhất là chợ ở hà nội thủ đô Athènes), bày bán toàn bộ những sản phẩm thiết yếu thỏa mãn nhu cầu những nhu yếu của người bình dân cho tới phần đa hàng xa xỉ, đắt giá. Dân cày ở các vùng phụ cận cũng có từ chợ những thành phầm của họ để bán, mua. Gà, vịt, hoa quả, cá, len dạ, quần áo, vũ khí, dầu thắp sáng, rượu, vật gốm… được bày buôn bán la liệt trong các khu riêng lẻ được sắp đến xếp hợp lý ở các chợ. Người dân Athènes dùng những đồng tiền bằng đồng hoặc thiếc gồm chạm nổi làm vật trung gian điều đình ở các chợ.
Hoạt hễ ngoại mến Athènes tấn tới hơn, độc nhất là sau thắng lợi người bố Tư, Athènes sẽ vươn lên nỗ lực được quyền kiềm chế Địa Trung Hải. Cảng Pirée (Pirê)<7> một quân cảng cùng thương cảng, cách thủ đô có 11km là trung chổ chính giữa xuất, nhập khẩu quan trọng nhất của Athènes, đồng thời cũng chính là trung tâm lớn số 1 của quả đât cổ đại. Từ bỏ cảng Pirée, Athènes xuất sang những nước lấn bang những thành phầm nổi tiếng của họ: dầu ôliu, rượu nho, vật dụng gốm màu có trang trí hoa văn cùng hình vẽ đẹp, đá cẩm thạch, thiếc, chì, mật ong, vải vóc (để may mặc và làm buồm). Cũng trên cảng Pirée, Athènes nhập đầy đủ các sản phẩm thiết yếu của phần nhiều các nước trong quả đât cổ đại: ngũ ly từ Hắc Hải, Bắc Phi, hòn đảo Sicile, hạt tiêu từ Ấn Độ, chà là với lúa mì của vùng Lưỡng Hà, ngà voi quý hiếm từ châu Phi, gỗ đóng góp thuyền, nhựa, dầu, gai, đồng từ bỏ xứ Macédoine và Tơtaxơ. Không tính ra, Athènes còn nhập cá, domain authority súc vật, giấy, đá quý, thứ thuỷ tinh… Đặc biệt có một loại hàng hóa được fan Athènes thân thiện – phần lớn nô lệ, lực lượng cung cấp cơ bạn dạng của chế độ chiếm hữu quân lính khu vực Địa Trung Hải. Cảng Pirée cũng chính là trung tâm nhập và xuất hàng Ấn quân lính Pirée, thủ che Athènes, Delos… là đông đảo chợ mua sắm nô lệ vào bậc nhất của quả đât cổ đại.
Một nét đặc biệt trong nước ngoài thương của Athènes, là Athènes không chỉ có nhập mặt hàng hóa của những nước với số lượng lớn để cung cấp cho thị phần trong nước, mà lại Athènes còn nhập sản phẩm & hàng hóa (kể cả nô lệ), sau đó lại xuất sang bán cho các nước không giống (nhất là những nước ở khu vực phía Tây). Athènes thực sự phát triển thành trung trung tâm mậu dịch, đầu mối mua sắm của quả đât cổ đại, tạo cho Athènes hồ hết khoản các khoản thu nhập lớn,<8> tăng thêm vai trò cùng uy tín của Athènes trong nhân loại Hy Lạp. Hoạt động tín dụng bank và cho vay vốn lãi cũng phát đạt. Khối hệ thống tiền tệ Athènes<9> có giá trị thực hiện không đầy đủ ở vào nước, ngoại giả ở các thị phần khác, thậm chí có mức giá trị đến nỗi các lái buôn người quốc tế sau khi chào bán hết hàng, còn nếu như không chở sản phẩm khác tự Athènes về thì bọn họ chỉ với tiền Athènes về. Ở cảng Pirée cũng giống như những trung tâm dịch vụ thương mại Athènes đã xuất hiện thêm tầng lớp người phú quý với những cửa hiệu chăm đổi tiền, giải ngân cho vay lãi và tùy chỉnh nên những bank tư nhân với khoản vốn tài sản lớn tưởng (ví như bank Pasion (Padiông) luôn có 50 talăng vàng). Phiên bản thân bên nước Athènes, trong nhiều trường hợp vẫn vay tiền của không ít ngân hàng tư gia này. Lãi suất giải ngân cho vay thường từ 12 cho 18%<10>
Trong những thế kỷ V, IV TCN, chuyển động kinh tế Athènes phồn vinh, thịnh đạt. Tuy nhiên, về cơ bản, nền kinh tế tài chính Hy Lạp vẫn thuộc phạm trù kinh tế tài chính tự nhiên – nền kinh tế tồn tại và cải cách và phát triển dựa bên trên sự tách lột mức độ lao động của quân lính theo hiệ tượng cưỡng bức siêu kinh tế.
b) Sự cải tiến và phát triển của chế độ bầy tớ ở Athènes
Sau cải tân Solon, chế độ bầy tớ vì nợ ở Athènes chấm dứt. Nguồn nô lệ chủ yếu cung ứng cho buôn bản hội Athènes là đều tù binh trong số cuộc chiến<11>, phần nhiều nạn nhân của những vụ cướp đại dương và những quân lính được sở hữu và cung cấp từ quốc tế về. Tuyệt đại bộ phận nô lệ ở Athènes gốc bạn châu Phi, đái Á, vùng Hắc Hải<12>.
Cho tới nay vẫn chưa tồn tại con số thống kê đúng mực số lượng nô lệ ở Athènes. Atênê – đơn vị văn Hy Lạp cầm kỷ III – cho rằng ở Athènes có tầm khoảng 40 vạn nô lệ, 2 vạn dân từ do, 1 vạn ngoại kiều Mêtec. Trong sản phẩm Nhân khẩu của nhân loại Hy Lạp – Rôma (xuất bản năm 1886), nhà sử học tập Đức Bêlôc lại nhận định rằng ở Athènes (vào thời gian cao nhất), số lượng quân lính cũng chỉ đạt tới 10 vạn (cùng 10 vạn dân tự do thoải mái và 30 vạn ngoại kiều Mêtec). Còn F. Engels vào tác phẩm xuất phát của gia đình, cơ chế tư hữu cùng Nhà nước lại chuyển ra một số trong những liệu khác: 365.000 quân lính (90.000 dân tự do thoải mái và 45,000 ngoại kiều Mêtec). Nhà sử học Nga Nikiphôrôv đù không nêu ra một con số cụ thể, nhưng lại ông đã dự đoán tỷ lệ nô lệ so với dân trường đoản cú do: “ngay ở phần nhiều thành bang Hy Lạp vinh hoa nhất, số nô lệ không vượt quá 90% và cũng không ở bên dưới mức 15% cư dân thành thị<13>”
Sức lao rượu cồn của quân lính được áp dụng rộng rãi, thông dụng trong đời sống kinh tế, làng mạc hội của bạn Athènes. Vào nông nghiệp, lao cồn của quân lính ít được sử dụng, số lượng bầy tớ nông nghiệp không nhiều, vì nông nghiệp Athènes hầu hết trồng nho, ôliu – một loại cây trồng đòi hỏi sự âu yếm công phu, cẩn thận, lúc thu hoạch cũng phải rất là nhẹ nhàng, thận trọng (để khỏi đập, vỡ tác động đến unique rượu, dầu ôliu). Lao động nô lệ được sử dụng thịnh hành và với đồ sộ lớn, đa số trong chuyển động kinh tế công, mến nghiệp. Bao gồm xưởng sử dụng 20, 30 bầy tớ nhưng cũng có đa số xưởng đã áp dụng tới hàng trăm ngàn nô lệ. Tại các xưởng khai quật mỏ, sức lao hễ của nô lệ được thực hiện nhiều nhất, con số đông nhất. Mỏ bạc đãi ở laurion vì chưng Nhà nước cai quản đã áp dụng tới hàng nghìn nô lệ<14>.
Sức lao cồn của bầy tớ còn được thực hiện triệt nhằm trong việc xây dựng những công trình công cộng, khai quật đá, những quá trình tạp dịch trong các gia đình chủ nô (chăm sóc vườn, gác cửa, giữ lại ngựa, nấu nướng bếp, hầu hạ…). Vào thương mại, quân lính được sử dụng đa phần để chèo thuyền, khuân, bốc túa hàng hóa, phục dịch ở những hiệu buôn. Khi tất cả chiến tranh, quân lính được huy động để chèo thuyền chiến, di chuyển lương thực, vũ khí. Ở hà nội thủ đô Athènes, đơn vị nước đã thực hiện 300 nô lệ người xứ Sytter (Xittơ) (vùng Danube) làm công an Những nô lệ cảnh gần kề này triển khai nhiệm vụ của họ nuột bí quyết mẫn cán, trung thành với chủ và cứng rắn.
Dù là bầy tớ của tứ nhân hay trong phòng nước, quy định Athènes quy định bầy tớ là sơ hữu riêng, tài sản riêng của công ty nô. Quân lính là “công vắt biết nói” không tài năng sản, không tồn tại gia đình<15> không mang tên gọi (thường hotline theo quê quán). Để rành mạch và để nhận biết nô lệ của mình, chủ nô hay khắc dấu trên trán từng nô lệ. Công ty nô bỏ tiền ra sở hữu nô lệ, nô lệ hoàn toàn trực thuộc về sở hữu của họ, có nghĩa vụ lao động cung cấp và phục dịch. Luật pháp thừa thừa nhận và bảo đảm quyền cài này, công ty nô bao gồm quyền bán, mua, nhượng đổi, quá kế, cho những người khác, bầy tớ của họ, hành hạ, tấn công đập; thậm chí hoàn toàn có thể giết chết nô lệ của mình. Việc bán, mua, thay đổi chác bầy tớ là việc thường ngày, công khai minh bạch và có đậm tính yêu mến mại. Quân lính ở Athènes đang thành một món sản phẩm hóa. Athènes bao hàm chợ chuyên phân phối nô lệ. Nô lệ được đem cung cấp như người ta phân phối gia súc. Người tiêu dùng xem xét, xoi mói từ dáng dấp, dòng răng, dòng tóc, đến các khả năng rất có thể có được của nô lệ. Chi phí không ổn định định, nhờ vào vào số tầy binh đã đạt được sau núi cuộc chiến, số lượng người bị bắt trong số vụ cướp đại dương và dựa vào vào khả năng, nghề nghiệp của nô lệ. Những nô lệ vốn là thợ bằng tay giỏi, vũ nữ, nhạc công… khi nào cũng cao giá chỉ hơn.
Ở Athènes, phương thức bóc tách lột và biện pháp sử dụng quân lính cũng đa dạng, phong phú. Đa số công ty nô đã sử dụng nô lệ để trực tiếp cấp dưỡng hoặc phục dịch gia đình. Một số người nhiều có, mua nô lệ về nhưng chưa phải để trực tiếp sản xuất, nhưng mà đem quân lính cho bốn nhân hoặc nhà nước mướn theo phần lớn hợp đồng thỏa thuận. (Phần lớn bầy tớ của nhà nước sinh sống mỏ bạc bẽo Laurion là vì thuê lại của không ít chủ nô sale kiểu này). Một số trong những chủ nô khác lại sử dụng quân lính theo kiểu mang lại phép quân lính của mình tự marketing sản xuất, tự kiếm tìm kiếm vấn đề làm những xưởng thủ công, hầm mỏ, bến tàu, trang trại… theo các kỳ hạn quy định, lấy nộp cho chủ những khoản tiền độc nhất định.
Nhà nước Athènes cũng đều có nô lệ, nhưng số lượng không nhiều và đa số được thực hiện trong các các bước hành chính, quét đường, sửa chữa thay thế đường sá, ước cống, xây dựng công trình xây dựng công cộng, cảnh sát, chèo thuyền,… Những nô lệ Nhà nước bao gồm thân phận và đời sống tương đối hơn những bầy tớ tư gia, thậm chí còn một số nô lệ có công phu được giải tỏa thành kiều dân Mêtec (như Clistène vẫn thực hiện).
Chiếm tỷ lệ đông đảo trong đám người dân Athènes và xuất hiện ở đa số trong các hoạt động kinh tế, làng mạc hội, nhưng thân phận, vị thế lại quá thấp hèn, hoàn toàn là vật thiết lập của công ty nô, bị nhà nô bóc lột tàn tệ theo phương châm: giá thành ít nhất để thu hiệu quả cao nhất. Đó là đặc trưng cơ bản của chế độ nô lệ Hy Lạp, và này cũng là vì sao cơ bản để phân tích và lý giải mâu thuẫn giữa bầy tớ và công ty nô là mâu thuẫn đối phòng cơ bản, ko thể ổn định được trong buôn bản hội Athènes.
c) Sự triển khai xong của hình thái bên nước Athènes – bên nước dân nhà chủ nô – ngôn từ và bản chất:
giai cấp thống trị sống Athènes tất cả hai cỗ phận: quý tộc chủ nô ruộng đất cùng quý tộc nhà nô công thương. Quý tộc nhà nô ruộng đất công ty trương thiết lập nền chuyên bao gồm theo thể chế cùng hòa quý tộc, ngược lại, quý tộc nhà nô công thương lại công ty trương xây dựng bộ máy Nhà nước theo thiết chế dân nhà chủ nô. Sự trái lập và xung thốt nhiên giữa hai chủ trương của hai thành phần thuộc ách thống trị thống trị đã ra mắt ngày càng tàn khốc ngay từ gần như thập kỷ 80 của thay kỷ V TCN<16>. Xu hướng dân chủ càng ngày lấn át và thắng cố trước xu hướng bảo thủ của quý tộc công ty nô ruộng đất, nhờ vậy nền dân chủ chủ nô Athènes được củng cố, hoàn thành và đạt tới mức đỉnh cao nhất của nó, thành niềm tự hào vĩnh cửu của lịch sử dân tộc nhân loại.
Năm 462 TCN, sau khi nắm quyền, Ephialtès (Êphiantet)<17> ban đầu thực hiện nay một số cải tân dân chủ. Trước hết, ông đã tước bỏ quyền lực của Hội đồng trưởng lão – một đội chức, nhưng mà theo Ephialtès, là cơ sở phản dân công ty về thành phần tương tự như các chức năng, quyền hạn. Quyền lập pháp (trước đây vì Hội đồng trưởng lão cầm cố giữ) được trao mang lại Đại hội nhân dân (Ecclesia). Quyền bính pháp trao mang đến Hội đồng 500 người (Bule) và quyền bốn pháp trả về cho cơ quan tác dụng của nó – Toà án quần chúng. # (Helie). Hội đồng trưởng lão (Arêôpagiơ) vẫn tồn tại, tuy nhiên chỉ có chức năng điều hành những nghi lễ, tế tự với xét những vụ án tôn giáo. Tiếp đó, Ephialtès đã chuyển ra cơ chế Gơraphêparanômôn, quy định các nhà soạn hình thức phải chịu trách nhiệm trước công ty nước về nội dung và hậu quả của không ít dự luật mà người ta soạn thảo. Chính sách này vừa ngăn chặn được các mưu trang bị phá hoại nền dân chủ, vừa dự phòng được đầy đủ chủ trương phiêu lưu, thừa khích không hữu dụng cho nền dân chủ. Phái cổ hủ không chịu khoanh tay, hò hét với kích cồn dân chúng rằng Ephialtèst “đã hấp dẫn quần chúng bằng những quyền tự do thoải mái dân nhà quá trớn”<18> và tổ chức triển khai ám sợ ông (vào năm 461 TCN).
Périclès (Périclès; 499-429 TCN) vươn lên là lãnh tụ của phái dân chủ, mặt khác cũng là bạn lãnh đạo cao nhất của công ty nước Athènes. Périclès xuất thân từ mái ấm gia đình quý tộc nhà nô nhiều có, con cháu ngoại của Clisthène, nam nhi của danh tướng tá Athènes Xanthippos (Xăngtipôt). Nhờ quyền lực và được giáo dục đào tạo toàn diện, chu đáo ngay từ nhỏ, cần Périclès sớm nổi tiếng là 1 trong người học tập rộng, tài cao, nhà hùng biện và quân sự chiến lược lỗi lạc, có quan hệ quan trọng và thoáng rộng với những nhà triết học, văn học khét tiếng ở Athènes. Sử gia Thucydide, fan theo phái thủ cựu đối lập, cũng phải phê chuẩn Périclès “…có tài năng, uy tín, thông minh, có tư bí quyết đạo đức, không để cho ai cài đặt chuộc”. Vị thế, trong suốt 15 năm thường xuyên (từ năm 444 mang đến 429 TCN), Périclès luôn luôn được bầu làm tướng quân thứ nhất. Périclès đã tích cực và lành mạnh vận rượu cồn và thực hành nhiều chính sách dân chủ, tân tiến nhằm hoàn thành xong nền dân nhà Athènes. Thời kỳ Périclès vậy quyền, nền dân công ty chủ nô Athènes đạt mang lại mức tuyệt vời nhất nhất, đổi thay mẫu mực của chế độ dân chủ trong quả đât cổ đại. Đó cũng chính là “thời kỳ hoàng kim” của Athènes và quả đât Hy Lạp, “Thế kỷ vĩ đại” tuyệt “Thế kỷ Péridès”.
Périclès nhà trương tiếp tục gia hạn và phát triển các tổ chức triển khai và những sinh hoạt dân nhà vốn đã có từ trước: duy trì quyền hạn và tính năng của Đại hội nhân dân hội đồng 500 người. Toà án dân chúng (có 6.000 thẩm phán), Hội đồng tư lệnh (gồm 10 tướng lĩnh)… Périclès còn bức tốc các hoạt động dân chủ, biện pháp 10 ngày Đại hội nhân dân vẫn nhóm họp một lần. Tandtc nhân dân với 6.000 quan toà sẽ không tồn tại công tố viên siêng nghiệp, để toàn bộ những ai tham gia phiên tòa đều có quyền công khai kết tội hoặc biện hộ cho bị can. Périclès cũng tăng tốc những hoạt dộng văn hóa tinh thần ship hàng các công dân thoải mái (tổ chức lễ hội, thi đấu thể thao, biểu diễn ca kịch…)<19>
Để thực sự không ngừng mở rộng quyền dân chủ cho những công dân Athènes, Périclès sẽ thực hành chính sách bầu cử những quan chức bên nước bằng cách thức bốc thăm<20>. Nhờ vào vậy, các công dân phần đa có cơ hội nắm giữ những chức vụ của bộ máy Nhà nước, kể cả những chức vụ cao nhất: quan tiền Chấp chính.
Để tạo cơ sở vững chắc và kiên cố cho nền dân công ty và tạo đk cho công dân Athènes thực hiện quyền dân chủ của họ, Périclès đã cho tiến hành một loạt những chính sách tiến bộ khác: trả lương cho những viên chức, nhà nước thực hành thoáng rộng và thường xuyên cơ chế phúc lợi trợ cấp so với những công dân gặp gỡ khó khăn (cấp phát thóc, lúa, cấp tiền để mua vé xem ca kịch, thể thao…), thực hiện xây dựng, củng cố các công trình quốc phòng, xây đắp xây dựng hà thành Athènes, bên cạnh đó Péricles cũng triệt để thực hành chế độ di dân Athènes tới các vùng nhượng địa tại những thành bang của đồng minh Délos<21> nhằm vừa kiểm soát được những thành bang đồng minh, vừa thỏa mãn nhu cầu yêu mong ruộng đất của công dân Athènes. (Theo thống kê, Périclès đã đưa hơn 10.000 công dân Athènes tới những vùng nhượng địa).
Tóm lại, với “thế kỷ Périclès”, Athènes biến một thành bang cải cách và phát triển nhất về ghê tế, có một thiết chế đơn vị nước tân tiến nhất. Nền dân chủ chủ nô đạt tới mức mức tuyệt vời nhất, đỉnh điểm của sang trọng cổ đại, cỗi nguồn của lộng lẫy châu Âu, niềm trường đoản cú hào và tay nghề của nhân loại.
Nhà nước Athènes là đỉnh điểm của nền dân công ty cổ đại, tuy nhiên đó chỉ nên nền dân nhà của kẻ thống trị chủ nô, nền chuyên chính của ách thống trị thống trị, do thế Nhà nước Athènes vẫn tồn tại nhiều hạn chế. Trước hết, bên nước dân công ty chủ nô Athènes được thiết lập, mãi sau và trở nên tân tiến trên nền mức độ lao cồn của đông đảo quân lính và ngoại kiều Mêtec. Nếu con số của F. Engels là bao gồm xác, thì số lượng nô lệ, ngoại kiều Mêtec ở Athènes hoàn toàn áp đảo số lượng của không ít công dân tự do thoải mái (365.000 nô lệ và 45.000 ngoại kiều trên 90.000 dân trường đoản cú do). Nô lệ, kiều dân chỉ chiếm tỷ lệ hoàn hảo và tuyệt vời nhất họ là lực lượng phân phối cơ bản nuôi sống toàn thể xã hội Athènes, dẫu vậy lại không tồn tại quyền công dân, không tồn tại quyền định giành vận mệnh của họ. Vì vậy, nhà nước Athènes trước hết là nhà nước của một thiểu số người thống trị đại phần lớn cư dân đang sinh sống và làm việc ở Athènes.
Thứ hai, nền dân nhà Athènes cũng ko được thực hiện phổ biến ngay vào nội bộ những người dân được hiến pháp bằng lòng là công dân tự do. Đạo khí cụ năm 451 TCN phép tắc chỉ có những người dân tự do gồm đủ bố tiêu chuẩn chỉnh (nam giới, 18 tuổi trở lên trên và cha mẹ đều là fan Athènes) new được tham gia Đại hội quần chúng (Ecclésia) để thực hiện quyền dân nhà của mình. Trên thực tế, số công dân tự do Athènes bao gồm đủ ba tiêu chuẩn kể trên không chỉ chiếm quá 30% tổng thể công dân tự do thoải mái Athènes. Phụ nữ, trẻ nhỏ dại dưới 18 tuổi, những người dân già yếu, gầy đau, những bạn trẻ 18 tuổi nhưng cha hoặc mẹ không hẳn là người Athènes chiếm một xác suất cao, tuy nhiên theo luật pháp pháp, chúng ta không thừa hưởng quyền công dân.
Thứ ba, các vận động chính trị, thai cử đầy đủ chỉ diễn ra ở thủ đô Athènes, thế nên trên thực tế chỉ bao gồm công dân tự do (đủ tiêu chuẩn) ngơi nghỉ ngay Athènes và một số trong những vùng phụ cận mới có điều kiện trực tiếp tham gia các hoạt động dân chủ một bí quyết thường xuyên. Không ít người dân cho rằng, số công dân Athènes thường có mặt tại những Đại hội nhân dân (Ecclésia) chỉ đạt tới con số 6.000 người. Như vậy, nền dân chủ Athènes vốn dĩ vẫn là nền dân chủ của một thiểu số vào đám dân cư Athènes, lại càng trở nên thiểu số rộng nữa.
Vấn đề cuộc chiến tranh Péloponèse (431-404 TCN) với sự khủng hoảng của những thành bang Hy Lạp
Đến giữa thế kỷ V TCN, ngơi nghỉ Hy Lạp đã tồn trên hai đồng minh quân sự trái chiều nhau: liên minh Délos (hay có cách gọi khác là đồng minh Athènes) vì Athènes lãnh đạo, cấu hình thiết lập từ năm 478 TCN và đồng minh Péloponèse do Sparte lãnh đạo. Xích míc về quyền lợi kinh tế tài chính và tổ chức chính trị giữa hai liên minh này càng ngày càng sâu sắc. Athènes muốn cải tiến và phát triển thế lực lịch sự phía Tây, sở hữu đường dịch vụ thương mại với Italia, Sicile, nhưng thị phần này trước vốn đang nằm trong tay Corinth, Mégare (Mêga) – hai thành bang thuộc đồng mình Péloponèse – về tổ chức triển khai chính trị, Athènes là thành bang mũi nhọn tiên phong và kiên quyết ủng hộ, giúp đỡ nhữug bộ phận dân chủ trong số thành bang Hy Lạp, ngược lại, Sparte là tổ quốc bảo thủ vẫn nhà trương duy trì thể chế cùng hòa quý tộc và cũng là chỗ cư trú bao gồm trị của không ít chính khách Athènes chống lại nền dân chủ. Chiến tranh Péloponèse – thực tế là cuộc đao binh huynh đệ tương tàn giữa những thành bang Hy Lạp – đã bùng nổ từ tại sao sâu xa đó.
Cuộc chiến tranh này kéo dài liên tục 27 năm, huy động hầu hết các thành bang Hy Lạp tham chiến, đã hủy hoại nền kinh tế và đời sống xã hội của những thành bang Hy Lạp, nhất là Athènes<22>
Hy Lạp vào thời kỳ ách thống trị của Macédoine thời kỳ Hy Lạp hóa (từ năm 334 mang lại năm 30 TCN)
a) Macédoine cùng sự thống trị những thành bang Hy Lạp.
Macédoine là 1 trong vùng thuộc Nam Âu, tiếp gần kề với biên thuỳ phía Bắc Hy Lạp. Macédoine tất cả hai khu vực địa lý: miền thượng là vùng đồi núi cao nguyên thích hợp với việc chăn nuôi; miền hạ là vùng đồng bằng dễ dàng cho trồng trọt. Macédoine có không ít gỗ quý, sắt kẽm kim loại màu. Cư dân sống chủ yếu về chăn nuôi với trồng trọt, và sử dụng ngữ điệu như ngôn từ của dân cư vùng Thessalie (Bắc Hy Lạp)<23>. Khi các thành bang Hy Lạp đã đạt mức thời kỳ phát triển huy hoàng của cơ chế chiếm hữu bầy tớ thì tín đồ Macédoine vẫn còn sống ở quy trình loạt kỳ của xã hội thị tộc (tương đương như Thời đại Homère của Hy Lạp). Alexandre I (495-450 TCN) được xem là người đã thiết lập cấu hình nên đơn vị nước của tín đồ Macédoine, Archélaus (419-399 TCN) là fan kế tục hoàn thành xong và củng ráng nhà nước Macédoine. Archélaus (Ackêlaut) đã xây dựng Pella (Penla) thành thủ đô hà nội tráng lệ của xứ Macédoine, cấu hình thiết lập hệ thống chi phí tệ, xây dựng các quảng giao thông, khuyến khích sự cách tân và phát triển của kinh tế công yêu thương nghiệp, xây dựng lực lượng quân sự… Đến cố kỷ IV TCN, dựa vào tiếp thu và học hỏi những thành quả văn hóa, kỹ thuật – kỹ thuật của các quốc gia lân bang (nhất là Hy Lạp), Macédoine đã lập cập phát triển gia thế và biến hóa một non sông hùng cường ở khu vực Balkars (khi các giang sơn của bạn Hy Lạp đang suy yếu). Philippe II (359 – 336 TCN), tín đồ đặt nền móng cho việc cường thịnh của Macédoine, đã thực hành thực tế một loạt cải tân kinh tế, buôn bản hội và quân sự, tạo cho một đất nước Macédoine thống nhất, giàu khỏe mạnh về ghê tế, mạnh mẽ về quân sự, và tất cả những chế độ đối ngoại khôn khéo. Philippe II đã bức tốc và lành mạnh và tích cực xây dựng lực lượng, dự trữ lương thảo để thực hành chế độ xâm lược, bành trướng. Đánh chiếm Chalcidique (Canxiđic) cùng Thrace (Tơraxơ), Philippe II đã mở màn công cuộc đoạt được và ách thống trị các quốc gia Hy Lạp của người Macédoine. Năm 338 TCN, Philippe II thống lĩnh một đạo quân phệ đánh trực tiếp xuống miền châu lục Hy Lạp. Một đợt nữa, các thành bang Hy Lạp lại liên kết với nhau để chống trả (do Athènes với Thèbes gắng đầu). Nhưng khác hẳn với thời gian chống tía Tư, các thành bang Hy Lạp, vị nhiều tại sao khác nhau, đang không liên kết và phòng trả thành công. Trận kịch chiến thân Philippe II cùng Liên minh Hy Lạp đã xảy ra ở Chéronée (Kêrônê) (thuộc Béotie – Bêôxi). Liên quân Hy Lạp đại bại: toàn cục chiến binh Thèbes tử trận, 1.000 chiến binh Athènes bị giết, 2.000 binh lực khác bị bắt làm tù hãm binh. Năm 337 TCN, trên Corinth, Philippe II đã triệu tập hội nghị toàn bộ các thành bang Hy Lạp (Sparte ko tham dự) tùy chỉnh cấu hình Đồng minh Corinth (còn hotline là Đồng minh Hy Lạp) vị Macédoine chỉ huy. Về hình thức, những thành bang Hy Lạp vẫn giữ lại được quyền độc lập, nhưng thực tế đã bị chịu ảnh hưởng vào Macédoine (nhất là về quân sự, nước ngoài giao).
b) Cuộc Đông chinh của Alexandre Macédoine – Thời kỳ Hy Lạp hóa (Hellénisme) (từ năm 334 TCN đến năm 30 TCN).
Như vũ bão, quân Alexandre ập lệ chiếm Babylone, Suse (Sudơ), Persépolis (Pecxêpôlit) (những thủ phủ quan trọng đặc biệt nhất của bố Tư). Đế quốc ba Tư tiêu vong sau 200 năm tồn tại. Không ngừng lại, Alexandre tiếp tục cho quân ập lệ chiếm Erbatane (Ecbatan) (kinh đô của quốc gia Mêdi), Parrthie (Pacti), Bactriane (Bactơrian) với tiến sâu vào vùng Trung Á. Tại Trung Á, quân Alexandre gặp phải sự chống đối tàn khốc của dân cư địa phương, 2.000 binh sỹ Macédoine quăng quật mạng. (Vì vậy sau khoản thời gian đã đè bẹp sự phản chống ở vùng này, Alexandre đang thẳng tay tàn cạnh bên cư dân: 120.000 người đã bị giết hại).
Từ Afghanistan (Apganixtan), Alexandre Macédoine thân chinh lãnh đạo quân Macédoine ập vào Tây Bắc Ấn Độ (vùng Pendjab – Pengiap) và thống trị vùng này. Alexandre còn định liên tiếp vượt sông Indus (sông Ấn) vào sâu vào nội địa, nhưng vị quá mệt mỏi trên các nẻo con đường chinh chiến, lại bị bạn Ấn liên tục đột kích, quấy phá, Alexandre buộc lòng cần cho quân Macédoine rút về nước (năm 325 TCN) sau thời điểm đã vướng lại một lực lượng đồn trú trên Pendjab<24>
10 năm chinh chiến đầy chiến tích, bằng vũ lực, Alexandre đã t
